Monday, 1 February 2016

Nuntakpih leh gamta khialte

Nuntakpih leh gamta khial te

1. Sum zang gai pahpah:

(1) Mipawl khat te in sum muh masak zang gaipahpah in midangte adingin sum it ngaungau uhhi.  Ahihangin Sum leitawi hang mahmah in mi sumnget leh midang muang ziauziau in kisungsiatna themcik zong nei beeklo uhhi. Sum leitawi teng mah tawh a lim ne in deihleina in zang ziahziah lel uh a, leiba loh pen kinlo leuleu hi.

(2) Mipawl khatin sum muh bangbang te vangil suah ding leh sawtpi khom dingin khadom liangin ngaihsunin kul leh kisamna bekah zang hi. Tuabang mite in midangte in na a mawkpiak ding leh mi na va mawknget khong kisuan ngaihsut uhhi.Sum neih sunsun te lalthang zat manglo in manpha sak mahmah cil mahmah uhhi. Nikhat ni ciangin nalianpi semthei, thuhoih thupha a puak midangte kingakna suak thei hi.

2. Nasepna
(1) Mipawl khat pen lawhcing ding hau ding ci in ngaihsunsun a,a lungsim sang mahmah in laitan zong nei in tei mahmah na pi in khut nasep pen maizum ngaihsut in sep sawmlo pongmawk uhhi. Kizepna hoihte bek deih, alim bek duh in van tam man theithei deihlai in summuhna nei sunsun leh a deih leina in bei denin kicing ngei mahmah lo hi. Nget tawm tawh kipha zolo ahimanin kuaman lah paupih ngam kei mah leh a sawtna ciangin thongkia in lamgei mi suakin vakvai thei hi.

(2) Mipawl khatin a mai om bangbang sem ziahziah lel hi. Khat a sep kawmin mailam ah sepding ahoihte kanin ngaihsunna tawh nungta in asepna pan a sum ngahte khol ciauciau hi. Sum lut tawh kituakin kizem in ne in van lei a, sumkhol tantan ahimanin nikhat niciangin lawhcing in mihaupi a suak hi.

3. Dinkhiat zawhna ding hun tam kisam.

(1). Nasep kibang khasum kikim tektek zong sum muh masak zat masak in nei in a khol vetlo mite in hun tampi a sep hangin kilatna neilo in om a, a kum tam semsem in upa semsem leh thadah semsem thuah zaw lai hi.

(2)Nasep kibang khasum kikim lungsim nei a, alim ne ngamlo, ahoih silh ngamlo lianga sum akhol ciauciau te in ni khatin Dollar 50 ta khol leh kum 10 ciangin Dollar 182500 khol thei hi.  A sum khol tengin a thanuam sak semsem ding a, na lianpi sem thei ta dinghi. Tan 10 khitciangin kum 4 kum 5 College kahlo in BA MA kizo theilo hi. Kum tampi sum i kholloh in sum kihau theilo hi.

4. Sangkah lai:

(1) Sang naupang dinmun kibang hetlo in pawlkhat te mipil, mihau innkuan sung pan hi in lai zong pil in mailam ah kumpi ding officer ding leh kumpi nasem dingin lamet huai thei mahmah uhhi. Ahihangin tua bang sang naupangte in a nu apa pil leh hauh khong kisak theihpih a ut a nuamin om uh, sia te in nu leh pa hangin sat ngam mello in amau thuthu in om uh a, kumpi laivuan(board exam) na ah tangcip thei uhhi. Apai suak sunsun te zong mark hoih khollo in a sanglam ah hoih hih thei nawnlo uh a, kumpi na a sep uh ciang zong a za niam lam ngah zaw uhhi.

(2) Sang naupang pawl khat leuleu sanglut sum nangawn neilo, sangform leh laibu man neilo sangsum piak ding te ba den Sia te tai leh lawm te muhdah koko te thuak hi. Tua bang mite in alawmte kihta, sia te lau ahimanin laisiam theilo sawnsawn in kumpi nasep genloh tan 10 nangawn zolo dingin midang ten zong mu in amau mahmah zong kingaisun uhhi. Ahihangin laisim tantan in hahkat mahmah ahimanin tan 10, BA MA te sangpi in zo in kumpi nasem zalianpipi te hinuam mahmah uhhi. Sangkah lai a nuamsa te sang haksatna thuak te lawhcing nuam zawhi.

5. Innkuan sung

(1) Pawl khatte pen nu leh pa, mipil hi in hau mawhlo in biakna leh khuasung ah kizangin gentheihna thei khollo uhhi. Pawlpi leh khuasungah thuvaihawm siamin a kizat mahmah hangin innkuan sungah zingvai leh nitakvai hawmlo in tate amau ut bangtekin omin khuasung leh pawlpi sung nawngkai sak thei uhhi. Khua khempeuh ah pawlpi leh khuasung makai te tate maw meltheih te maw mi nawngkai mahmah te ahi uhhi.

(2) Mi pawlkhat te nektawm bek mu in laiba nei nuamlo in amau neihbangin lungkim in nungta lingling lel uhhi. Zingvai nitakvai hawmkhawmin nuamsa mahmah lel uhhi.

6. Pawlpi sung

(1) Mi pawlkhat in pawlpi upa leh makai a kizat pen gual tungtuan na in ngaihsun in kitel simin politic omin kihihsakna in nei uhhi. Pulpit tung nangawn ah akipi muh theihna ding thu te genin kiphatphat in atawpna ah Pasian thupha tawh khum hi. A cinlohna leh a khialhna teng siate leh pulpit suanin selcip in amah kilang veva den nuam hi. Tua bang mite zite pawlpi sungah thu uk teng leh mi gensiat hat teng ahihi.

(2)Mi pawlkhat te pen upa makai zong hilo in piakkhiatna te ah citakin innkuan hoihtakin kimakaih Khristian innkuan ahi uhhi.

7.Hun tampi zangin.

  Na sum muhna nak ahi na nasepna mun ah hun tampi nazatna pen na lawhcinna ahihi. Nasepna mun nuamsa in,cimtaak ngei kei in, khenglah in, thupha pia in, itin, mangngilh ngei kei inla phawk gige in.

No comments:

Post a Comment