Tuesday, 19 May 2015

Makai hoih isuah nading Nam (7)

ZOMI te makai hoih ih suahna ding in akitangsam pawl khat

1. A GOOD LEADER IS A GOOD FOLLOWERMakai hoih ih cihpen Nungzui hoih/siam pa hi. 

Ih cihtak ciangin Nungzui ih hih sungin Makaite gensia hilo a, akitang sakna leh acin lohna te ah ahuh apanpih nungzuipa pen Makai asepteh siam in hoih mahmah hi. Makaite thusimlo, gesia lo, in akitang sapna leh a kicin lohna ah ahuh theihtheih ah a panpih pa ahi hi.

2. A GOOD LEADER IS A GOOD LISTENER.Makai hoih ih cihpen mite athusim, or mithu gente thupisim pa hi.

Makai hoih ih cih pen A seppih leh mipite thugen te thupi sim in a ngaihsak, mipa pen makai hoih ahi hi. Tua bek hi lo in mipi te tung pan in Idea hoihte kaikhawmin angimna a tangtun dong akalsuan pihpa hi hi.

3.. A GOOD LEADER IS A GOOD DECISION MAKER.Makai hoih ih cih in Thukhensat siam te ahi uh hi.

Makai hoih te pen Thukhat peuhpeuh asia ahi a, thu kikupna khat peuh2 ah thu vatsat, thu khensat siamte ahi uh hi. Sepna leh bawl ding tawh kitawn in thukhensat siam te ahi hi.

4. A GOOD LEADER IS HARD WORKER.Makai hoih ih cihin Sepna thupisak in, sepna khat peuh2 ah Hahkat/citak te hi.

Makai hoih ih cihte pen Sepna bawlna te ah Vasem vuah cilo a, Hong semvua ah cite leh azawh dong lungkia lo a, asem te ahi hi.

5. A good leader is companion others

Makai hoih ih cihin Midangte tawh kipawl theite

6. A good leader is a godly person.

Maikai hoih ih cihin Pasian azahtak/ piangthak mi.

7. A good leader is a Humbly person.Maikai hoih ih cihin akiniam khiatmi pa ahi hi.

Nu Leh Pa theih ding

 Nu leh pate pen tate pantah in a makaih dingte i hi-a, tate' pattah ding leh tate' makaih ding khawng i hi masa kei hi.• Na tate ahoih ahi-a, a sia ahi zongin, "a nu leh a pa kua hiam?" ci-in hong kikan masa ding ahihna phawk gige in!• Na tate Pasian thu tawh hilh in, lim takin pantah in. Pasian' thu tawh a ki pantahte zong kisia thei veve lai ahih leh, a kipantah lo tate kisia thei zaw kan lai ding hi lo ahi hiam?• Tate limtak/hoihtak in pantah loin, thu ahilh nuamlo nu leh pate' tu leh ta' khang ding pen ahoih lam adingin, lametna tawm mahmah hi.• Nu leh pate aw, i tate in zong midangte' lakah hong kisaktheihpih nuamin, i hoihna gengen nuam uh hi, cih phawk gige un.• Nang siat bangin na tate siasak kei in la, nang hoih sanga hoih zaw dingin pantah den in!• Tate' khan khat zi/pasal ding i buaipih zah leh i lunghimawhpih zahin, tate' khangtawn (Kha) ading buaipih leh lunghimawhpih in i neih loh khak ding dahhuai mahmah hi.• I tate'n hong it in hong zahtak ding i ut leh, it theih zahtak teih dingin i om ding zong kisam mahmah ding hi.• Na tate' cih bangbang mang pahpah kei in la, ahi zongin na tate' kisapna bel tel sawm mahmah in!• Nang ma deihna bang bekin na tate pantah lo zaw-in, na tate' uukna leh lawpna tawh kizui-in pattah siam zaw in!• A piantheih nak leh tate zak leh tate theihna-ah nu leh pate kitottot, kiselsel khawng hoih het lo hi. (Kitot sim zel, kisel sim zel ding hi zaw mai hi).• Tate' tung panin thupha i san' nop leh tate' ading limtak ngetsak a, thupha i piak zelzel ding kisam hi.• Nu leh pa hoih anei nuam lo ta om lo ahih manin nu hoih pa hoih i suahzawh nading hanciam in i kisin kul hi.• Midangte' lakah i tate'n hong maizumsak ding i ut loh mah bangin, midangte' lakah i tate a maizumsak lo nu leh pate i hih ding zong kisam mahmah hi.• Tate i it takpi leh tate khangkhat ding bek thupi sak loin, tate' khangtawn ding (A lian mahmah gupna thu) mah a thupipen hi sak den ni. Tua in, tate' nuntakna leitung vantungah nopna tawh kidimsak ding hi.Itna, zahtakna leh deihsakna lianpi tawh nu leh pate' tungah hong hanthawn nuam ing. A telsiam dingin Topa'n thupha hong pia kim ciat ta hen.

Thupi zaw

Bang pawlpi ah om cih sangin, upna lamah bang ciang tung cih thupi zaw.Mite'n hong bangci muh cih sangin, Pasian in hong bangci muh cih thupi zaw.Bangzah vei kikhawm cih sangin, Pasian' san theih biakpiakna taktak bangzahvei lui khia cih thupi zaw.Mawhna khialhna bangzah bawl khin cih sangin, kisikkikna takpi tawh Topa' kiangah ciahkikna thupi zaw.Bangzah ngah/nei cih sangin, bangzah piakhia cih thupi zaw.Ngah nai lohte nget behna sangin, ngahsa tungah lungdamkohna thupi zaw.Bangzah piakhia cih sangin, phalna takpi tawh pia maw/pialo cih thupi zaw.Pawlpi mi kibehlap cih sangin, piangthakmi kibehlap cih thupi zaw.Jesu thei cih sangin, Jesu nei cih thupi zaw.A thupi zaw lamlam haksa a, ahi zongin a thupi zaw lam lamah thupha om zaw cihna hi.Khazih sungah,

Ei leh ei ki theihtelna

Greek mipilpa Socrates kammal mangmawh khat in "Nang leh nang kitheitel in" (Know thyself) cih ahi hi. Amah leh amah a kitheitel mite’ omzia leh nuntakna a nuai a bangin kimu thei hi.Kineih lo uh hi: Amah leh amah akitheitel mite in kineihna zang lo uh hi. Pasian mai leh mite mai ah ahi bangbang in om lel uh a, a thanemnate uh zong ipbawl, seelbawl tuanse lo uh hi US President (37) na Richard Milhous Nixon in a zumkhan sung kawmtungah a galte’ min teng gelhsuak diudeu a, a tungnungpen nambat khatna ah ama’ min gelh se kici hi. Hih pen amah leh amah a kitel luat man leh kineihna a zat loh man ahi hi.Kipilsak lo uh hi: Mipil taktakte in cikmah hunin "Kei pil ing" ci ngei lo uh a, zong kipilsak se lo uh hi. Ahi zongin amau’ nuntakzia leh a nasepzia panin mipil ahih lam uh hong kilangkhia hi. Mihing a kipilsakteng pen a pil takpiteng hi khol lo zaw in, a pil laklawh teng peuh hizaw gige thei hi.Kiphasak ngei lo : Mipilpa John Flavel in, "Amah leh amah a kitheitel mite cik mah hunin kiphasak ngei lo uh hi," ci in gen hi. Amah leh amah a kitel mite kiniamkhiat uh a, gennop mahmah lel uh hi. Mihingte i kiphatsak khak theihna leh i genhak theihna pen ei leh ei i kitel loh man ahi hi. Mi pawlkhat pen eima’ hihna taktaksangin ei leh ei i kisang koih zaw thei a, ei tawh kilawm kituak lo zah in i kiphasak gum thei hi. Ei leh ei i kisang koihna zah in midangte in hong sang koih loh uh teh kiheh nuam mikmek thei hi .Tua hangin mite’ neumuhna kithuak zaw thei hi.Kipuahphatna nei den uh : Amah leh amah akitheitel mite in kipuahphatna nei den uh hi. Eima’ dinmun taktak i tel loh manin kipuahphat ding kisawm lo thei hi. Victoria kumpinu in a neu lai-in sangah lai kin vet lo hihtuak hi. A siate in a hanthot niloh hangun a kilamdan’ luatna om tuan lo hi. Nikhat a Siamate khat in, "Ka tanu aw, nang pen nikhat ni teh England gam a uk kumpinu ding hi teh," ci in a gen teh Victoria zong amah leh amah a dinmun hong kitel a, tua akipan lai hong hanciam hi. A tawpna ah ni a tum ngei lo England gam a uk kumpinu hong suak takpi hi.Min leh zaa deih lua lo : Amah leh amah a kitel mite in amau tawh a kilawm akituak lo min, zaa, panmun thupi, pahtawina leh hamphatna cihte deih tuan se lo lel uh hi. 1948 kumin Israelte gam khatin hongdin’ uh ciangin Israel kumpi dingin Scientist mipilpa Albert Einstein a hopih uh leh Einstein in, "Pasian in kumpi dingin kei hong seh zenzen kei , kei mun ding hi kei" ci in na sang lo hi. Hih pen amah leh amah a kitel luat man ahi hi. Sen Prime Minister minthang Chou-En-Lai (1898-1976) in panmun khat kan deih ngei lo a, amite zong panmun khat kan pia ngei lo, ci in kigen hi. Hih zong amah leh amah akitel luat man ahi hi.Mi hawmthawh lo uh hi : Indiate paunak khat ah, "Mi khatpeuh na hawmthawh ma in ama’ khedap sungah na khe thun masa phot in," cih khat om hi. Amah leh amah a kitel mite in midangte hawmthawh ngam lo uh a, amau leh amau kihawmthawh niloh den zaw uh hi. US mihaupa khat pen amah leh amah piakkhiat hat kisa, midangte hawmthawh niloh hi. A sumpi piakte koi mun ah kizang, cih a kan dingin Sen gam va zin hi. Khuano khatah tangval khat leh bawngtal khat in lo kaihna hakkol zawngin, lo kai khawm uh mu hi. Tua tangvalpa in bawngtal kap khat a neihna sung pan khat zuak a, a zuakman teng sumpi in khia hi. A zuak bawngtal mun ah amah lut a, lo kai ahi hi. Hih danin a hingtangin a kipiakkhiatna amuh a kipan ama’ sumpi piak pen gentham sa nawn lo-a, midangte zong hawmthawh ngam nawn lo hi.Midangte mawhsak ngei lo uh hi: Zomite in mi thanemna kimuh siam deuh a, midangte kimawhsak nuam deuh se hi. Hih pen ei leh ei i kitel loh man hi gige hi. Abeisa lai-in Pasian mizat minthang pen 7 (top seven) sunga a kihel Jimmy Swaggart hong minsiat ciangin Pasian nasem tampi in mawhsak ngeingai uh a, hopih nuam nawn lo uh hi. A tapa mahmah in zong nakpitakin mawhsak lai hi. Tua laitakin India gam Calutta khua AG Pastor Dr.Mark Buntain in, "Keima’n thu kong ngetsak khak loh man hi, ka mawhna hong maisak in" ci in amah leh amah kimawhsak zaw hi. Billy Graham in zong mawhsak het lo hi. Galpi nihna lai in Jews mi awn 6 bang a that Adolf Eichmann, Israel Mosaic thukante in Argentina gam Buenos Aires khua ah va man uh a, Jerusalem khuapi ah hong ciahpih uh hi. Thukhenzum ah thu a kisit lai in Mosaic thukante khat in Jews biakna makaipi Rabbi khat kiangah, "Hih pa mawhnei na sa hiam" ci in a dot leh amah leh amah a kitel Rabbi pa in, "Amah sangin hoihzaw tuan peuhmah ke’ng, amah tawh kibangin mawhnei khat mah hi lel ing," ci in dawngkik hi.

Sunglam hoihna nabulphuh un,

1Tua mah bangin zite aw, na pasalte uh Pasian thu umlo ahihkhak leh na gamtatna hangun Pasian thu a uptheihna dingun na pasalte uh thu na mang un. Kampau kul sese loin, * 2 3Na hoihna dingun puatham kizepna ahi sambawlna, kham leh suangmanpha tawh kizepna, puan hoihnono silhnate na bulphuh kei un la, * 4Pasian' muhna-ah a manpha mahmah ahi lungsim puakzia, a tul theilo sunglam hoihna na bulphuh zaw un.

7Tua mah bangin pasalte aw, note sangin na zite uh a thahatlo zawdeuh ahihna thu na phawk un. Note mah bangin Pasian' piak nuntakna a ngahte ahih uh manin na zite uh zahtak bawl un. Tua hi leh na thungetna uh bangmah in hong nawngkaisak lo ding hi.

ZITE

Zite tawh kisai in Laisiangtho in muntam pi ah na gen a, tate ading ahi zongin Pasian na sepna ah ahi zongin, Ruth nuntakna leh Sarah nuntakna te akipan Esther nuntakna te ih mu thei hi. Christian nuntakna, Piangthak numei or Zi khat in nuntakdan dingpen muntam pi leh etteh ding Laisiangtho sung ah agentampite ih gen man keiding hi.

Tuni in ih gennop thuin Innkuan sung ah ahi a, Nupa kal ah ahi zongin Pasian hoihna ih muh theihna dingin, leh nupa kal anuam thei pen in khat leh khat ki-it, kikhual a nuntak theih na dingin, athu pi mahmah zite theih ding akilawm hih LST tungtawn in tam en suk ni.

Tulai Christian nuntakna ah Piangthak taktak ding pen Numei hi in pasal hita leh haksa mahmah hi. Christian cihciang bek tawh kilungkim in A Nungta taktak pen kitawm mahmah hi. Hih Lai siangtho tangte in agenna ah :

1Tua mah bangin zite aw, na pasalte uh Pasian thu umlo ahihkhak leh na gamtatna hangun Pasian thu a uptheihna dingun na pasalte uh thu na mang un. Kampau kul sese loin, * 2 3Na hoihna dingun puatham kizepna ahi sambawlna, kham leh suangmanpha tawh kizepna, puan hoihnono silhnate na bulphuh kei un la, * 4Pasian' muhna-ah a manpha mahmah ahi lungsim puakzia, a tul theilo sunglam hoihna na bulphuh zaw un

Inn kuan sung ahi a, Nupakal anop theina dingin Zite in nuntakzia kisam a Kamtawh na ci lo hi. cih pen tuni in zi or nupi ahis ate in, Na pasal Pasian thu-um lo khat ahih zenzen leh hih Lai Siangtho na sim kiki le cin kideihsak mahmah hang.

Lai siangtho hong deihsakna ah Na gamtat hoih tawh na lawmpa kikhel sak sawm ih cih hi a, na kam tawh ci lo hi. apualam hoihna te thupi in na ngaihsun masa kei in la sunglam hoihna tawh Na zawh sawm in ci hi. Christian Piangthak akici khempeuh in, ih theih ding ah Thu-um lo khatin ih nuntakna te uh hong muh ciangin Pasian amuh theihna ahih ding na thupi mahmah a, sunglam hoihna tawh nuntak ding Pasian in ei Christian te hong deihsak hi.

Kampau zia nupa kal leh tate kal ah

Kawmpau tawh kisai ah Lai Siangtho tang ah agen loh hangin, Nupa khat ih hih nak leh ahoih thei pen, azak nop pen a kiho, kidawng theih ding pen nupa kal ah cidamna hoih penpen ahi hi. Kamkhum/siam daldal thei takei le cin Nupa kikhal ah kingaih lai bangmah in kam khum tawh kiho a kidawng kik ding hoih hi. ( khat in Ilove You hong cih leh ken zong hong ngai ing, ci a, ih dawn kik theih ding kingaihlai ahih loh hang in kisam hi.) Pawl khat te in zum bawl thei a, hih dan te pen nisim nuntakna ah akisam mahmah kammal hi in, na lawm thagui, thatang in na huh theih loh hangin na huhna lian penpen khat ahi hi cih phawk leng deih huai sa ing. ( hong it hong ngai ing, na zi/pasal leh na tate in hong cih leh kei zong hong it ing cipah in.(Tua hong kicih ding lam en uh cihna hi pah hi.) Midangte in hong it ngai ing acih leh lungdam or thank you cih theih ding kisam hi.) Tua dan in na innkuan te in hong cih pen na dawn kei leh alungsim uh a, kalawm aw e, ka nu/pa aw e, bangci dan? Cihdotna tampi lungsim sung ah, om thei ahih manin nalawm na huhna, na tate na huhna in I love you too na cih theih kik ding pen thupi a zumna ding hi loin, nupa kal, tate tawh kikal ah zatmun ding kisam a, tuain innkuan sung nuamsak in, kimai ngapna piang sakin, kikhualna hong tam ding hi. akilawm tampi kicih zelzel ding om ahih manin ngaihsun tek ni.

Zite in Pasalte kam tawh cih lala sangin gamtat hoih tawh lak ding, athu mang ding pen Pasian in hong deih sak aw a, tua bek hi lo, Pua lam kizekna tuamtuam ahoih thei thei Sam bawlna, Kham leh ngun, suangmanphate,  Puan hoih nono tawh kizepna ten a bul phuh kei un la, Pasian muhna ah ahoih mahmah Lungsim, leh atul theilo sunglam hoihna, te bul phuh un la, Sarah in Ka topa aw ci-in a pasal cihbangin sunglam hoihna bul phuh ding Pasian deihna ahi hi.

PASALTE

Pasal te ih ih theih dingin ah, Jesuh pumpite pen Christian thu-um te ih hih bang mah in, Nang adingin Na zi pen na pumpi phel lang khat ahih manin na zi pen Nazahtak in ci hi. Numei te akam uh khat veivei atha hat sam hangin, ataksa un LST in thahat lo zaw acih mah bangin thahat lo zawtak pi ahih manin hehpihin, ih it mahmah ding kisam hi. It (love)cih takciangin bang ahiam? Pawlkhat te in ih ngaihsutna tampi om kha ding hi.

Mi tampi te in It or Love cih pen akhiatna taktak thei lo hi leh kilawm sa ing. It or Love ih cih pen English in ci leng Care cihna na hi hi. Itna ih cih Jesu in agengen pen Feeling ukna hi zenzen lo in, Care na hi zaw hi. Itna in hehpina, khualna, sepsakna hi ci leng, ei pau in man mahmah ding in lam en ing.

Tua ahih manin Na zi pen nangsangin thahat lo zaw ahih manin Zahtak in. (It=hehpih, khual, sepsak, huh) tua hi leh na thungetna uh bangmah in hong nong kaisak lo ding hi ci hi.

Nang kai cihtak ciangin Mihing pen ih kinai luat pih loh, midang khatin hong hehsak hong kin kei leh ih lungsim sung ah zong sawt kiciamteh se lo, kipua se loa, ih keinai pih mahmah nupa leh sanggamte akipan, adiakdiak in sun leh zan a na kimuh pih det na lawmnu lehtate in hong nong kaisak pen in na lungsim hong ngawnkaisak penpen hi cih kei muhna ahi hi.

Ihzi tate in hong lungnopsak loh pi tawh thu nanget ding pen baih in kuitung dingin lam en zo kei ing. Tua ahih maniin na thungetna kuitung ding leh hong ngawngkai sak, hong dal lohna dingin na zi pen itna tak tawh huh, panpih a, na CARE mahmah dingpen thupi mahmah ding hi cih ahi hi.

Atawpna ah: Nupa kal ah numei hi in pasal hi ta leh ih lungsim hong nawn kei sak thei mahmah pen ih innkuanpih sun lehzan a ih ompih dette mahin ih lungsim leh ih ngaihsutna , ih thu ngetna hong nawng kai sak thei penpen ahih manin Khat leh khat ih kikhual a ih nuntak ding un kampau mukpau om dan khawldan te ah ih kikhual mahmah ding, ahoih lam ah ih kiphatsiam a, I kik ho ciangin zong kidawng a, ahoih pen in ih nuntak siam ding pen tuni in kihan thawn leh tha ih kipia nuam hi.

Christian mimal khat ciatnuntak na ah zong, akitang sam mahmah sunglam hoihna hi a, tua gamtatna pah te mite in amuh ciangin ka nungzui na hihna uh hong thei ding uh hi. cih Jesuh kam mal ahi hi. Asim kha mimal khat ciat Topa in thupha hong pia kim ciatta hen. Amen. Lungdam.

Kikhualna tawh nunta un,

Tu laitakin a omlai thu thumte pen upna, lametna, leh itna hi a, tua thumte sung panin itna mah a thu lianpen ahi hi.Itna ih cih takciangin itna namtampi in kikhenthei a Agape akipan atuam2 namtampi om thei hi.Tuni in itna tawh kisai ah mimal khat ciat kidong nuam hang. Itna ih cih in bang hi mawk hiam?Corinthians sungah  leh Lai Siangtho mun dangte ah ih et teh, Itna mah na kigen hamtang a, Itna ih cih bang hi mawk hiam?ITNACor 13:13 Hih Lai siangtho in itna gen nopna gen masa ni. Itna ahi Jesuh a gennuam ahi hi. Tuni in Bangbang siamin Pilna sangpen na nei a, Vantungmite nabang phial zongin Itna ahi Jesuh na neih kei leh tuate Christian khat a dingin amawkna pi ahi hi.Itna ih cihin bang hiam? Kei muhna ah itna ih cihin , Kiniam khiatna, thukhualna, hehpihna etkolna(Care)cileng kikhial lo ding hi. Mipawlkhat te in itna pen Feeling khawng in ngaihsun uh ahih manin, Nupa kal ahi a, lawmta kal ahi zongin ngahding, lemlawh ding(ngahding) aom loh takciangin ah itna uh bei in, khualzawhna hehpihna nei lo uh hi.Itna ih cih in hehpihna tawh en, Khual, English in cileng “ Love is not a feeling, it is CARE”. Ngahding, muhding, hamphatna ding omta kei leh, itzawhna, sepsak zawhna, huhzawhna, panpih zawhnate etc, pen Itna man taktak ahi hi.Tua mah bangin Upna, Lam etna, Itna lak ah Itna athupi zaw acihna pen ah Jesuh mah athupi zaw acihna Agape na hia, Jesuh na neih nak leh upna lametna cihte pen amanin nei in na hangsan ding a, Itna mantaktak ahi “Care in any times and anywhere” cih pen nang tung ah hong tung ding hi.Tua ahih manin koi munmun ah na om zong in Itna ahi Jesuh na neih nai kei leh na neih sawmin la, Itna pen Feeling hi lo in, duh leh deih te ngaihnopman a itna hi lo in, tuate lam etna om kingkeng lo a itna pen Itna man ahih lam phawk ni.ThukhupnaZomi pih Christian akici peuh mahin na omna mun2 khua leh tui sangkahna mun ah Itna ahi hehpihna, khualna, huhna, sepsakna, Love is care tawh, na nungta kim ciat theihna dingun in biak Pasian in hong om pih ciatta hen, Lungdam.

Lawm hoihpen Zeisuh hi

Jesuh: Jer 29:11 11Bang hang hiam cih leh Topa in kong cihin-ah, mailamah lametna note kong piakkik ding, na siatna ding uh hiloin na phattuamna ding uh geelna ka neihte kei bek in ka thei hi.       Na lawm hoih pen kuadang hisak kei in la, Na lawm hoih pen Jesuh hi sak in. LStho sung ah acih mah bangin, Pasian in ei adingin asia hong gelsak ngeilo hi. Nisim a hong kemden thusia lasia hong gelsak ngeilo lawm hoih Jesuh, Nalawm hoih pen hi sak tawn tung in.Gal lian pen:Johan 10:10 Gutate pen a gu ding, a that ding, leh a siasak ding bekin hong pai hi.1. in kua hiam cih leh Satan hi a, LST sung ah gen mah bangin amah pen asusia ding, athat ding, bawlsai ding in hong pai ahi hi. tua bek hi lo Leitung khempeuh apheklet ding a hong pai hing ci lai hi.2. Na gal lian pen in Nang na hi hi.Satan in Na lungsim pan  in asia theithei ngaihsutna tawh nang akhut zat in hong zang a, tualam na phawk mahmah ding thupi hi. Pasian in amite adingin thusia gel lo, a cih mah bangin, Na lungsim sung ah thusia la sia hong lut nak leh tuapen Pasian kiang pan hi lo a, Satan kiang pan hi cih phawk in.Nang ngaihsut khawlh zong ahi lo, Na ut zong ahi lo, thuleh late hong ngaihsun sak in hong khemkhem ding a, Khatvei leh Innkuan pihte asi amang bangin hong ngiahsun sak ding, Ka lawmpa, ka lawmnu, tate ci-in asia lam vive hong ngaihsunsak ding a, tuabang ahoih lo lam ngaihsutna na lungsim ah khaici bangin hong vawh ding a, tua hun ciangin hih pen Pasian kiang pan hi lo Satan kiang pan hi cih na pawk tawntuang ding kisam mahmah ding hi.Satan pen a bawlsia ding, susia ding athat ding ahong pai LST in acih mah bangin, Na innkuan sung, nupakal, lawmleh gual kim leh pam, na pawlpi sung hong susia ding ahih manin tuabang sutsiatna i vanzat na hih khak lohna dingin kidawm kawmin nungtain kampau ding kisam hi. Thusia leh lasia te na zi or pasal midangte ngawh kei in, Satan na sepna ahih lam phawk peuh leh cin tua pen Na do ding alian penpen na gal ahi hi.Tuadan Ngaihsutna bangci do ding:1.    Tuabangin thusia lasia, Innkuan sung ah, midante gensiatna akipan lungsim hoih lo hong lut phek in, Hih pen Pasian kiang pan hi lo hi. asusia abawlsia ding ahong pai SATAN kiang pan hong pai ngiahsutna hi cih phawk pah in.2. Tua bang na phawk khit petin Lungsim galdona, leh Lungsim thungetna tawh tuate DO in, na hawlkhat ding kisam hi. Hih bang ngaihsutna, kalawmpa tung, kazi tung, katate tung, kim leh pam lawm leh gualte tung a, ahoih lo lam ngaihsutna leh gensiat nopna te Satan aw Kakiang panin paikhia in Thukong pia hi, Jesuh min tawh paikhia in ci-in lungsim ngaldo na ih zat ding, lugnsim ah thungetna tawh gal ih do ding kisam hi tua hi leh tuabang ngaihsutna te in nang hong zolo ding hi.Peter Kiang ah Jesuh in Satan aw kakiang pan paikhia in ci hi. Peter pen Jesuh in Satan aci hi lo a, a ngaihsutna hoihlo pen Satan kiang pan a, hong pai ahih lam tel lua ahih manin Satan aw ka kiang panin paikhia in acih san ahi hi.Thuhialna:Tuni in Na lungsim tawng ah ahoih lo lam vive, Nalawmpa maw, nazi maw? natate maw? Midang khat peuh2 ahoih lolam in na ngaihsutna ahong om nak leh, hih pen Satan sawlna hi, Satan khutzat suaknuam keng ei, ci a, lungsim thungetna tawh do a na hawlkhait ding kisam hi. tuabangin an hih kei leh tuate in hong zoding a, Na nuntakna tom or kiam lawh in, innkuan sung, lawm leh gual tawh kisiatna kitawtna piang ding a, Satan in, agal pan in hong nuihsan ding ahih manin, Ih nuntakna ki-en kik ciat ni.1. Thusia lasia leh ngaihsut hoihlo pen Satan kiang pan hong pai hi cih phawk den in.2. Pasian in aminte ading na sia gel ngei lo ahih lam pawkden in, tua hi leh Thusia lasia lungsim sia, ngaihsutna te in hong zo lo ding hi

Pasian ki itna hi

ITNA ih cihciangin nule pa ki-itna hi lo a, Love is feeling leh Love is emotion hi lo a, Love is Care ahi hi.Itna taktak in Huhding lam etna tawh pia, ngahkikding lam etna hi lo a, Huhna panpihna itna hi in akileh kikding lam etna hi lo hi.Tua itna pen Christian kici khat in ih neih ding akisam hi a tuapen ut bangin kinei theilo a, Jesuh ih neih teh tuabang itna kinei thei pan ahi hi.7Ka it lawmte aw, Pasian pen itna hong pian'khiatna bulpi ahih manin eite khatlekhat ki-it ni. Itna a nei mi peuhmah, Pasian' tate hi a, Pasian a thei uh hi. 8Pasian pen ki-itna ahih manin itna a neilo mite in Pasian theilo uh hi.12Kuamah in Pasian mu ngeilo hi. Ahi zongin eite khatlekhat i ki-it leh eite tawh Pasian hong omkhawm a, ama itna eite lakah a cingtaakin a om ahi hi. 15Jesuh pen Pasian' Tapa hi, ci-in umin a sang mite, Pasian in ompih a, tua mite pen Pasian tawh a omkhawm ahi uh hi.16Tua hi a, Pasian in eite a hong itna thu, eite mahmah in thei-in i um hi. Pasian pen ki-itna hi a, itna a nei mite pen Pasian tawh omkhawm uh a, Pasian zong amaute tawh a omkhawm hi.20Mi khatpeuh in, “Pasian ka it hi,” ci napi-in a Khristian mipihte a muhdah leh a zuaupi a gen ahi hi. Bang hang hiam cih leh a muhtheih a Khristian mipih a itlo mi in a muhtheihloh Pasian it theilo ding hi. 21Khrih in eite tungah hong thupiakna in: Pasian a it mi in a Khristian mipihte zong it ding hi, cihna ahi hi.

Sawm ahkhat zekdan ding


Thuhilh kikna 14:22-28,29

28"Kum thum simin tua kuma note' anpiang sawmah khat khempeuh hong paikhiatpihin na khuasung uhah na khol ding uh hi.

29Topa na Pasian un na sepnate khempeuh uhah thupha hong piak theihna dingin, note tawh kibangin amaute in tanh ahi a, luah ahi zongin neilo uh ahih manin note' khua sunga om Levi mite, peemtate, pa neilote, leh meigong numeite hong pai-in tua ante ne-in a gilvah ding uh hi.

Malakhi 3:8-12 sung leh Gamlak vakna18:21-28 sung ah, Sawm ah khat Piakna ding, kuate Tanh le Go or Gamh cih ih theih khit tak ciangin bang ci dan teng azang ding cih pen LST tung tawn in tawm kikum khawm ding hi hang. 

Sawm ah Khat thu genin Siate ading hi Pasian in agamh ding, tanh dingin apiak hi cih ka gen teh mi pawlkhat te in itsikin, Siate Piak khit mawkin ah ci uh hi. Tulai khuahun zui in zekdan ding anuai ah kikum suk ni. Mi pawl khatte in Sawm ah khat pen Thupha san na ding bek in gen leh thei a ahi zong in thupha pen kisang thei taktak lo-in Zomi te ki-om hi. Ih piak hangin ih zatna ih zatdan te hang hi ding hi cih kei muhna ahi hi. 

1.     Levi Mite Gamlakvakna 18:20-32

Hih levi mite cih tawh kisai in ci leng Siampi nam or siate cihna hi a, hih tang 29 na Laisiangtho sung ah akhatna in ana koih ahi hi. Tua ahih mah bangin Pawlpi makaite in Sawm akhat piak ding thei mahmah Biakinn ah tun ding cih thei mahmah na pi in Kuate Tanh ding akipia cih pen tel het lo mawk uh hi. Christiante in ih theih ding ah, ah khatna ah Siampi, ih siate akhamtak ding piak ding cihna hi a, tuakhit tak ciangin acian lai te koi teng ah zek ding cih ngaihsut ding hi.

Sia pa bek gawl vak ding hile hang haksa lo a, Innkuan nei ahih manin tuate adding tawh kicing dingin vai hawm ding pen thupi mahmah ding hi. Tua hi le siate sum tawh buai cih hong om lo pah lel ding hi.

2.     Peemta te Thuhilhkikna10:19

19Tua ahih ciangin peemtate it un; bang hang hiam cih leh note zong Egypt gamah peemta na hi uh hi.Nihna ah pemta te ci hi. Pemta ih cih kuate hiam cih leh ihkhua ah hong pem lut tungte, ahih kei leh Khistian hongsuak tung mite haksatte samin nesak ding, huhding, piakding ci ahih manin tu-in tuapemta pawlpi sung a om mite panpihna in zang ding cihna ahi hi.

3.     Paneilo, Tagahte

James1:27

Pa Pasian in a siangtho biakna citakin a ngaihsut thu in: Tagahte leh meigong numeite a haksatna uhah hoihtakin kemin, leitung siatnate tawh kisawhkha loin siangtho takin omna ahi hi.Thuhilh kikna 10:18

18Amah in pa neilote leh meigong numeite-a' dingin thutang semin, peemtate itin an leh puan a pia hi.

Paneilo ta gahte tung ah piak ding cih ih laisiangtho in hong hilh hi. Tua hi a, tuni in ih theih ding in ah tagah gen thei Nu le pa nei lote, Pawlpi sung ah aom leh tuate tung piak ding in hong hilh hi. Tuni in Khathu sung ah hong makaih ih siate limtak in ih piak khit tak teh tagahte huhna a zat ding pen Pasian hong lamlah na ahi hi, cih phawk in mang ngilh loh ding thupi ding hi.

4.    Meigong numeite

Thu hilhkikna10:18,19

18Amah in pa neilote leh meigong numeite-a' dingin thutang semin, peemtate itin an leh puan a pia hi.

19Tua ahih ciangin peemtate it un; bang hang hiam cih leh note zong Egypt gamah peemta na hi uh hi.

Ali na ah sawm akhat tawh kisai zek dan ding pen Meigong numeite na ci hi. Tuni in, ah it mahmah alawmpa in anutsiat khit teh amah bek a khuangai lungleng meigongte huh ding piakding pen Pasian in deih  hi. Tua ahih manin ih khua sung ih pawlsung ih nam sung, ah meigongte leh tagahte pen Pasian in Sawm ah khat ne dingin na thukim hi. Agil vah in ne ding uh hi ci ngiat hi.

Tuni in Sawm ah khat tawh kisai pen BiakInn ah khiakhia tek na pi hangin, thupha taktak ih san theih lohna uh pen, akizatna ih et tak ciangin thupha ngahna ding mun ah na kizek lo, na kikhia lo, na kipia lo, ahih man ahi hi. Tua ahih manin ih sawm ah khat zekna uh kisit tel pha mahmah ding thupi ding hi. Hih hangin mipawl khat te in, Sawm ah khat kizekna pen sit teltel veve uh hi.Temsawn pa tangthu dan in en leng, kua pat hiam aw hong kici veve ding a, Sawm ah khat piak ziau bek tawh thupha ngah ding kihi lo a, akizatna aman kei leh Temsawn pa tangthu bangin apiate in apiakna manlo hi hong kici kik veve kha ding a, tua hangin mi pawlkhat in 1/10 paina zeknate sitkik, sumzatna report akipiak ciangin sitkik tangtang na pen tua hi. Tudong in Sawm ah khat na piakpiak hang thupha ihsan theih lohna tua hi.

THEIH HUAISawm ah khat zekna ding bangin Siate, Pemtate, Meigongte, Tagahte, ih ngaisut khit teh i budget acin nak leh Buildingte leh Mission te ah ih khending pen sialo ding hi.Siate ading ih genteh pawlkhat in itsit lua mahmah siate piakhin cih bang cithei uh hi. LST ih tel lohman hi zaw hi. ka cinuam phial hi. Thupha ih san nop leh Pasian deihna bang ah ih zek sak ding kisam hi. Hih pawlpi in sumzekna aman kei cihna theih a na khiat teitei ahih leh thupha sangtuan lo ding cin a Azekte sang nang hong kimawh sak zaw lai ding hi, cih pen phawk gige in.Thukhupna

Sawm ah khat ih cih pen Pasian a hi a, Pasian deihna bang in ih zeksak ding pen thupi mahmah ding hi. 1.)Pasian deihna in ama na sem Siate lungkim tak a Pasian na asep theihna dingin Inn kuan kham ding a Tanh uh ahih mah bang in ih piak ding thupi ding hi. 2.)Siate adding hoih tak in ihkhen khit ciangin Pemtate, Tagahte leh Meigong numeite Pawlpi sung ah ih neih leh tuate tungah huhna ih piak ding pen Pasian deihna bangin akizek hia, Tua khit teh a Omlaite ah Pawlpi kitang sapna bang in  zek leh zat ding, cih pen tuni in LST tungtawn in akithei sak hi, anuntak pih dingleh azang thei dingin mimal kim nuntak na Topa in hong tel sak hong theisak ta hen.

Tekk leh Mo

Zhou dynasty khit, 206 BC pan 220 AD dong Sengam a ukcip zo Han dynasty hun lai-in, Xio Li kici melhoih nungak khat in pasal hong nei hi. Tua hunlai Sente ngeina om mah bangin nungaknu a teekte belin hong om khawmuh hi. Sente zong Zo-ngeina mah bangin teeknu in mo-te tungah thunei mahmah uh hi. Kum khat khit pawl ciangin teek-le-mo kikal lungsim galdona hong kipan ta uh hi.Teeknu in a hih leh "numei in a ma khuat, sumkuang in a li khuat" kici hi, na teknu nong mai-et ding mah hi, cih lungsim tawh keksa-in om den hi. Mo nu in zong "kei no sila sem ding-a hong pai hizenzen keng, na tapa uh ka hehpih man bek-a tuciang a thuak keiikaii hing" cih lungsim tawh keksa mahin om den ta hi.Nisim in khat kampau khatin a hoihin kisan sak zo nawn peuhmah lo uh hi. A pasal in lah "khat lah ka tem khat lah ka paii" ci-in gup ngam mel nei lo-in sip dide mai hi. A pasal tua bangin a om dide lel pen Xio Li in hawmthawhin thuak hak hong sa semsem hi. Ahi zongin Sente ngeina ah teeknu thuthu a tapa ai zongin, mo-nu in aizongin, zahtakin nial ngam peuhmah lo mai uh hi. Mo-nu Xio Li zong lungsimna luata a hih manin "kei si zaw ding maw, ka teeknu si zaw ding" cih zah dong hong ngaihsun ta hi.Xio Li a Pu lamte zatui lam a siam khat kiangah va hawh hi. A Pu tungah a teeknu thuak hak a sak luatna teng va sutin va kap liang hi. A Pu in zong "lungkia peuhmah kei'n ka tunu aw! nang kong huh ding hi" ci-in a innkhan sungah va lutin zatui nahtang teh tawh kitun lillel khat hong tawi hi."Hih zatui pen, zatui mawkmawk hi lo hi. Gu-za ahi hi. Na teknu thakhatin hong si vat leh mi khempeuh in nang hong muangmawh kha dinguh hi. Tua ahih teh, Na teknu nek ding an na bawlsak simin hi zatui sikeu nih ta an lakah na helsak ding hi. Tua hi leh na teknu a mah-le-mah, a natna kithei lo-in kha thum, kha li bang khitciangin hong si ding hi." ci-in zatui hong pia hi. Xio Li zong lungkim sim pian pahin a Pu zatui hong sang hi. A Pu in zong Xio Li thu khat vaikhak beh lai hi."Ka tu nu aw, kuamah in hi thu a theih zawh lohna dingin, tu ni a kipan na teknu lungdamna ding na hanciam kul ding hi. A sawt lo-in a si ding hi lel a hih manin na mai-et bawl ding a, a kisap bangbang, hong sawl bangbang zahtak bawlin na sem ding hi. Hong awi-lohna omin hong tai khak leh zong dawng se lo ding hi teh. Tua hipeuh leh na pasal a kipan kua mahin hong thei zo lo dinguh hi" ci-in hoih takin vaikhak hi.Xio Li a Pu piak zatui tawh Inn hong ciah hi. A Pu sawl bangin na hong sem hi. Kha thum khit zawh ciangin Xio Li a Pu kiangah hong hawhkik hi. Nuih mai sim deidai in a Pu hong notset hi. A Pu in zong "na teeknu in hong sih san petpet ta hi maw Xio Li?" a cih leh Xio Li in a lu pei san hi. A Pu in "zatui deih beh na hiam leh?" a cih leh Xio Li in;"Hi kei ee Pu aw, ka teeknu a sih ding ka deih nawn peuhmah kei hi. Ka nihun ki-it, kilemin nuam ka kisa ta uh hi" ci-in hong gen hi. A Pu zong hong nuih mai hiuhiau ta hi. Hi bang dingmah deih a, zatui hoih tha-za Xio Li a piak na hi gige banah, Xio Li in a teeknu zahtak bawl leh a teeknu in zong a mo it lua mahmah pah lel ding, khat in itna lak masa peuh leng ki-itna khang semsem a hih lam tak thei a hih manin a Pu in hi bang sem ding a sawl ahi hi. Xio Li in zong a Pu kiangah lungdam koh zukholhin, a teeknu kiangah a zuankik hi.

Naupang khedap nul khat

Tuma kum 60 lai pawlin mi zawng innkuan khat in sum-le-pai haksat luat manin a tapa khat uh kum 10 a cin teh sang hong kah sak zo pan uh hi. Tapa no kum 2 sung bebek laisim zom zo-in, kum 12 a phak teh Innkuan gentheih luat manin kongzing ah tu-in, mi khedap nul sakin nasep hong kipan hi. Khedap nul sak ding mi a ngah kei leh nek ding nei lo-in an ngawl zelzel hi.Nitak khuamui kuan, mihau khat khedap nul sak dingin hong pai hi. Khedap nul nuam in gilkial naupang no thum in hong delh uh a, "Pu aw, Sia aw, na khedap kei man hong nul sak ning", ci-in khedap nul ding hong kituh-uh hi. Mihau pa zong naupang thumte a vekun hehpih huai sa-in, a sawl zawk ding sang thei lo ahih manin, naupang thumte kiangah, "Ka khedap nul man dingin pek 2 kong pia ding hi. Tua pek 2 ngah le-uh teh bang na ci zat ding uh hiam?" ci-in hong dong hi. Tua hun lai khedap nul man pia sawm nih khawng bek hi napi pek 2 ngah ding a zakuh ciangin naupangte hong lawp semsem uh hi.Nau pang khat pa in, "Sia aw,  kei nasep hong pia in, zingsang a kipan nek ding bangmah ka neih loh manin gilkialin sun niloh ka om hi. Tu nitak ka nek ding om kei leh gilkialin ka si zo ding hi" ci-in hong gen hi. Naupang dang khat pa in, "Pu aw, kei pen ka innkuan bup ai ding nasem ka hi hi. Ka Pa si khinin ka Nu lah dam lo hi. Ka Innkuan un an ka ngawl zawh uh ni 3 pha khin ta hi. Na khedap kei hong nul sak tapeuh in" ci-in khitui luangin hong thum hi.Tua leh naupang khat a cian lai pen in, "Sia aw, a zenzen in kei tua sum pek 2 hong ngah sak hi le teh, hih ka lawmte nih pek 1 tuakin ka hawm sak ding hi" hong ci khia hi. Mihau pa leh naupang dang nihte in hih kammal a zakuh teh lamdang hong sa ciat uh hi.Naupang pa in "A mau gel pen ka lawm it pente hi. A nuntakna uh ka theih pih hi in, an nek ding a nei lo takpi mah uh ahi hi. Kei ka hih leh ka Nu' mawngphal zuak tawm ka nek sak a, ka tha om lai buang hi, na khedap kei man a siang penpen dingin kong nul sak nuam hi, Sia aw! a cih leh mihau pa zong a lungsim lawngkha lua ahih manin tua naupang pa khedah nul sakin sum pek 2 pia pah hi. Naupang pa in sum sangin a lawmte nih hawm sak pah lian hi.Tua mihau pa in, naupang pa nitak an nekpih in, nasep ding vaihawm sak hi. Khedap nul sangin nuntak nuam hong sa zawdiak ahih manin, naupang pa in a mah sang-a cimawh zaw a lawmte tungah na hoih a sep manin, a ngah hamphatna thu hong tel khia ta hi.Naupang pa kum 14 hong phak ciangin copper processing factory  khat ah operator ngah in nasep kician hong nei ta hi. Kum 19 a cin ciangin a veilam khatme khat nasepna set in gawitan kha ciciat hi. A company in zatui, zaha bawl sak pak lo ahih manin, tua a kipanin Workers' Union ah lut ding hong lung gulh hi. Kum 21 hong phak ciangin Workers' Union ah lut in nasemte a ding hanciamin hamphatna tampi hong bawl hi.Kum 45 a cin ciangin Workers' Party hong phuankhia hi. 1986 kumin Gam kiukna upapawl (congressman) hong suak hi. 2002 kumin "Gam mi khempeuh ni khatin an thumvei maantakin ka ne sak zo ding hi" ci-in kumpi kitelna hong lut hi. Mipi deihna ngah ahih manin tua gam ii 35th President pa hong suak hiau mawk hi. Tua gam tangthu ah nasem mi mawkmawk panin President a suak masa pen pa hi in, leitung tangthu a lumlette lakah khat hong suak hi.2006 kum ciangin President a term nihna hong ngah to suak lai hi. A kamciam om bangin a gam mite ni khatin an thumvei ne sak zo takpi ban ah, kial a tung den, an kham zo ngei lo a gamuh, leitungah nasep hoih pen gam 10 na dong hong tunto zen hi.A mah pen 2010 kumin President term nih a zawh khit ciangin a tawlnga Brazil gam President Mr. Luiz Inacio Lula da Silva ahi hi.Eite zong nuntakna bangzah takin genthei, haksa hi ta se leng, I lungkiat loh ding thupi hi. I nuntakna-ah a piang thei lo bangmah om lo in, a piang nai lo bek om hi. Sang ginatak a kah zo lo, an gilvah a nek ding a nei lo, khedap nul-a, lampi gei-a khangkhia Luiz Inacio Lula da Silva nuntakna tungtawnin laisim mimal kim in tha I lak theih ding I lunggulh hi.

Ngahna san'g,piakhiatna ah Thupha omhi

Ka lawm Paul in a Upa piak Christmas letsong mawtaw thak sitset hoih mahmah khat hong nei hi. Christmas ma diak ni khat, Paul a a zum panin nasep ciah hong pusuah leh tangvalno khat in a mawtaw hoih sa lua-in, kimkotin na velvel keii hi.Paul a mawtaw gei hong tun ciangin, tangvalno in mawtaw a et bek tawh lungkim zo lo hi diven "U aw, hih nang mawtaw maw?" ci-in dong hi. Paul zong a lukun in, "he himah! ka Upa in Christmas letsong ding a hong piak ai ve" a cih leh tangvalno zong kilatvat liangin, "haa.. na U in a mawkna a hong piak maw? tua leh nang sum pia khat zong bei kul lo ding a hi ve maw?" Ah la.. ka thunget ngah ding hi leng bel.." ci-in a pau zom loin hong khawl hi.Paul in thunget ngah ding hi leh tangvalno in, "nang U bang khat kei zong U nei leng ut mah sing ci ngel ding ahi ve maw" ci-in ngaihsun dep hi.Lamet khak het loh, tangvalno in a pau hong zomin, "Kei zong tua bang dan U khat suak nuam tak ing ei" hong cikhia hi. Paul zong tua kammal a zak ciangin a khuasikmul tho zo zah dongin lamdang hong sa lua peuhmah hi.Tangvalno pa hong en-in bang teng ngaihsun kha hiam thei lo, "ka mawtaw tungah na tuang nuam hia?" ci-in dong hi. "tua nuam tham mah ing" ci-in hong tuang hi. Tawmvei a hawl khit uh the tangvalno in Paul lam ngaphei-in, U aw a hih theih ding leh ka Inn lam vuah nong hawl thei dia?" ci-in dong hi. Paul in tangvalno pa lawpna a maipuak en in, nuihsan hi. Hih naupang pa in bang teng ngaihsun ai zel diam cih hong ngaihsun hi. Mawtaw thak hoih mahmah khat tawh hong kikha hi, ci-in a inn veng teng muh ding ut hingel dan ai ve maw, ci dep zel hi.A hizongin Paul in himunah zong hong ngaihsun khial zel mawk hi. "Hua teng a, kah-lei gei ah nong khawl sak thei dia?" ci-in tangvalno in a inn kawk hi.Tangvalno a kahlei vuah tai-in va kahto hi. Tawmvei khit the hong kumsukkik hi. Hong kumkik ciangin naupang khat tawi kawm ahih manin de-naa bangin hong nawh tai zo lo hi. A khe a hoih lo a naupa kahlei nuai dong hong tuahsuk a na hi hi. A naupa lenin mawtaw ngeiah damtakin hong pai pih hi."En dih ve nau aw! de-naa inntungah kong gen pen, hih mawtaw pen a mah a Upa in Christmas letsong ding a piak ahi ve, a ma sum piakhat zong bei kul lo, Ni dang ciang kei zong hibang dan mawtaw nang a dingin hong leisak ding ka hi aw, tua ciang bel van kizuakna sumbuk thupi tengah nanglenang na ut bangin va pai-in, va en zong ding na hive" ci-in lawp takin gen hi.Paul zong mawtaw sung pan hong tuakkhia-in, tua khe hoih lo naupang domin mawtaw maibuk sungah hong tu sak hi. A upa zong lawp mahmah kawmin a nau' geiah hong tusuk pah hi.A thumun tua ni a a vakkhiat khawmuh pen a mangngilh theih nawn loh dinguh tuahkhak thu khat hong suak hi. A diakdiak in Paul in Topa Jesus gen "Ngahna sangin piakkhiatna ah thupha om zaw hi" a cih kammal a maan lam hong muh khiat lawh hi.*Hih thu a za, asim ngeisa tampi om kha ding hihang, a hi zongin Christmas hun in eite in, bang letsong ka ngah tam, Pasian in bang hong pia tam maw, cih bebek I ngaihsut sangin, letsong kua ka pia tam? tu kum Christmas mi bang zah letsong ka piakhia zo diam? cih lam I ngaihsut theih ding deih sakna tawh hong at khiatkik ahi hi.

Upna tawh nuntakna

(2Kor 5:7)Kote in mit muhna tawh hi loin, upna tawh ka nungta uh hi. 2 Kor 5:7 (For we walk by faith, not by sight:)Filistia mite kihta/lau in Israel mite a om lai takun, Muhna tawh nungta loin, upna tawh a nungta David in, hi bangin pulak hi. "Bang hang hiam cih leh galdona pen Topa a' hi a, amah in kote’ khut sungah note hong pia ding hi," a ci hi. (2 Sam 17:47b). Hih bang kammalte pen upna tawh a nungta mite bekin upna tawh a pulakkhiat ngam uh kammal hi-a, a piang khin thu a pulak uh hi loin, a piang nailo thute upna tawh a pulak uh ahihna i phawk ding kisam hi.Tua ahih manin, Pasian' zawhpihna i ngah theih nadingin, eite pilna siamnate leh i thahatnate thupi masa lo a, i up/muan ngamna thupi masa zaw hi. Pasian pen i up/muang ngamna zahzah tawh kizui-in na a sem ahih manin, ka mai-a a kihtakhuai nate a zozo ding upna ka nei takpi mah hiam, ci-in ei leh ei kidot zelzel ding kisam hi.Muhna tawh a nungta Saul leh a galkap honpite in goliath kihta in lau mahmah uh a, upna tawh a nungta David in Goliat kihta loin lau se lo hi. Muhna tawh a nungta Saul leh Israel mihonpite in Filistia mite do ngam loin bubu niloh uh a, upna tawh a nungta david in ahih leh amah guak galdo dingin kipan khia ngam pah lel hi. Muhna tawh a nungta Israel mihonpi leh galkap tul tampite sangin upna tawh a nungta, tangvalno(David) khat guak pen thahat zaw-in, gualzo zaw mawk hi.(Muhna tawh i nuntak leh na khempeuh lungkiat thanem nading leh lauhuaina vive himai-a, upna tawh i nuntak leh tuate khempeuh sung panin lungnop khamuanna khat kinei gige ding hi).Nebukhadnezzer kumpipa' bawl kham milim mai-ah, a kun lo peuhmah meiphualpi sungah kikhia ding cih thu a om ciangin, muhna tawh a nungta mi khempeuh tua kham milim mai-ah kun ziahziah uh a, ahi zongin upna tawh a nungta(Shadrak, Meshak leh Abenego)te lawmta teng thum kham milim mai-ah kun nuam lo uh hi. Amaute in hi bangin upna tawh pulak uh hi. "Mei phualpi sung panin a hong honkhia thei pasian a om leh ka biak ka Pasian uh hi ding a, na khutsung panin a hong honkhia ding hi," ci uh hi(Dan 3:17). Amaute in meiphualpi sungah kikhiat ding a theilo uh hi zenzen lo hi. A lauhuaina zong tel mahmah uh hi. Ahi zongin upna tawh nungta uh ahih manin, milim mai-a, kun ding sangin, a lauhuai mahmah meiphualpi sunga kikhiat ding teel zaw hi. Pasian in amaute upna a mawknasak hetlo a, amaute ompih in honkhia takpi hi. Upna tawh kipan khia ngam in, upna tawh a kalsuan khia ngam mite' nuntakna pen, Pasian in ompih in makaih a, suahtakna pia takpi hi.Thu-um mite sungah upna tawh nungta loin, muhna tawh a nungta zong tampitak ki om hi. Muhna tawh a nungtate puk pahpah dinga, upna tawh a nungtate hong puk pahpah hetlo ding uh hi. Muhna in hong puksak pahpah a, upna in hong kipsak semsem hi. Muhna in hong thanemsak a, upna in hong thahatsak hi. Muhna in lam hong pialsak thei-a, upna in lampi maan hong lak hi. I gualzawh nading, i lawhcin/dupai nading, i cidam nading leh innkuan sung nop nading cihte pen, Pasian in hite khempeuh hisak thei hi, piangsak thei hi ci-a, i upna tungah tampitak kinga hi.Jesuh mahmah in zong, "Na upna in nang hong damsak zo hi, na upna bangin piang ta hen," cih kammal na tam zat mahmah a, tua banah, "A umte adingin na khempeuh hithei hi lo ahi hiam?" na ci hi. (Marka 9:23b) Pasian' ta ahite peuhmah in leitung nate zo uh a, i upna tawh leitung nate tungah a gualzo ihi hi. 1 Johan 5:4Thu-um mite' nuntakna sungah a kisam den penin, upna tawh nuntakna ahi hi. Thu-um mi hi-ing i cih leh upna tawh i nungta ding hi. Upna tawh nungta loin, muhna tawh i nuntak leh thu-um mi ihihna a mawknapi hi ding hi. Paul mah bangin, " Kote in mit muhna tawh hi loin, upna tawh ka nungta uh hi," (2 Korin 5:7) a ci thei kim ciat dingin Topa'n thupha hong pia ta hen.

Nang dan Ta nadeih hiam?

Nang bangbang ‘TA’ na deih hiam cih dotna kidong leng 100 lakpan mibang zah in hih dotna ih dong thei uh tam?.. Dotna dawng ding hi le hang Bangcidan in ih dawn uh tam? Kei dan ta deih ing or keidan deih keng ih ci zaw diam? Kei bangbang ta ka deih acite adingin sau Ngaihsut deuh ding om ding a, Kei dan deih keng acite in Bang hangin deih lo cih pen ngaihsut deudeu kul kha ding hi.

[1] KEI TAWH KIBANG TA KA DEIH‘Kei bangbang TA ka deih’ icih theih leh Na nam nih suut ding om hi.

Khatna ah, Pasian mai a hoih, bukim kisak hang zong hikhol lo kha ding a, ahi zongin ei leh ei bang ciang hiam khat ah hoih kisa cihna ahi hi. Kham theih guihtheih khoih lo, mi dangte ading ahoih lo sem ngeilo, Mi panpih, tup leh ngim kician nei, hai gamtat lo, innsung nuamsak, Mipi ading a na hoihsem khia, Leitung nopsakna tuamtuam te ah kibual lo, nungak/tangval kal a siangtho, Zileh pasal itdan siam, midang te huh leh panpih nuam, Thuman a ding den, Nekgukna leh sum tawh anuntakna buaisak lo, Mi nunnem, Lai lam thupi sa, Pasian phawk leh adang nate tampi tak neihman a “KEI TAWH KIBANG TA KA DEIH” Cingam mi om ding hi.

Nihna ah, I hoih loh nate I ki muh loh man a, ei bangbang TA deih zong hi kha thei ding hi. Ei lah hoih het lo ahih hang a, hoih kisa mahmah in eidan TA deih ih hih khak ahih leh bel kingiahsut huai mahmah thu ahi hi. Hih dan a amah hihna kitheilo te in ta hong neih uh ciangin akepdan ding zong theilo ahih manin atate tawh kikal buai thei uh hi. Tua bangmi te in atate uh ahoih loh takciangin alawm nu/pa ngawh nuam mahmah uh a, nupa kal cidam lo thei hi. Ei leh ei hoih kisakna leh tate hoih sak loh na hangin Inn sung ah kituahna, kilemna piang het lo hi.

[2] KEI BANGBANG TA KA DEIH KEI‘Kei bangbang TA ka deih kei’ ih cih leh asut nop nam nih om hi.

Khatna ah, ei ih nuntakna hoihsam na pi in ei leh ei  hoih kisak zawh lohna hangin eisang hoih zaw ta deih cihdan hi kha thei ding hi Tua leh pawl khatte Kham theih guih thei zang lo, Mite ading leh Pasian ading ahih theihzahzah a sem mapang mahmah in, Pasian mai ah kitel cian mahmahin Bang mah ahih loh lam kitel lua ahih manin Amah tawh kibang TA deih lo in, amah sangin Pasian phawk zaw telzaw, hoihzaw ding TA adeih na hangin Kei tawh kibang ta ka deih kei ci thei hi.

Nihna ah, sum-le-pai, khamtheih leh leitung nopsaknate sung akibual in, Pasian deihdan thei na pi lah zo lo, mite sangin kei bek cih lungtang nei in, kua mah khualna nei zo lo a nungta ahih lam kithei manin Tua hangin KEI BANGBANG TA ka deih kei hi ci zong Tampi om kha ding hi.

-----------------------

Bangbang hita leh, leitung ah ‘TA’ hoih deih lo kuamah om lo ding hi. Nu-le-pa ahoih te hi-in,a hoih lo pente hita leh ‘TA’ hoih bel deih vek kha ding uhi. ‘TA’ hoih lo deih bel om ding in lamet huai lo hi. Ahih zongin ‘TA’ hoih neihna dingin Ei mahmah hoih masak kul hi.

Taten I hoih nate sang in I hoih loh nate hong suun ut zaw uhi. Tua ahih manin ei bangbang ahih kei leh ei sang a hoih lo zaw thei ‘TA’ nei ding ihih man in ‘TA’ hoih neih na ding bel nasia tak a pan lak kuul ding hi.

Ta thumang, pil, nu-le-pa zahtak dan siam, nun nem, lai sim kuhkal, khamtheih a kibuallo, Pasian lau, leitung nopsakna te sang a, Van go delh a kalsuan…hoih na tampi tak nei ‘TA’ I deih a leh bel ei mahmah iki bawl/siam hoih masak ding ahi hi. A hang pen bel ei bangbang Lian ta nei ding lah hi ngel ih hih teh maw!…taten nu-leh-pa a sut kei vualeh kua a suun ding ua leh?

KhuaVak taten khuavak ngai uh a, Khuamial taten khuamial mah ngai cih ahih manin Bangdan TA nei ding ihi hiam cih ei leh ei kien leng theihtheih mai ding hi.

‘TA’ hoih deih ihih leh a piang nailo ‘TA’ pen tuni apan a hoih ding in ki kem thei hi, tua bel EI HOIH SAWM LENG…tua pen akalmasa or tawhtang ahi hi.

Asim khempeuh Topan hong vual zawh hen!

Leitung ah lungnuam nading nam10

Nang kiangah huh na ong ngen lopi in, midang te buai na-ah nawngkai sak kei in.2)Na khempeuh maisak zawhna lungsim nei den in.3)Deih na(lung gulhna) lungsim nei inla, ahih hangin, huai ham lua kei in.4)Midang te tungah hazat na, huat na, el na, lungsim te na neih loh ding han ciam in.5)Kei leh kei ,ka ki puah phat leh,kei mailam ding ci-in ngaih sun den in.6)Na hoihloh na te, aman lang in ki khel kik ding han ciam in.7) Hangsan lopi aa bawngleng hawl nuam kei in.8) Nisim na nun tak na ah, mite ading thupha bawl den ding cih lungsim nei in.9)Na dahna, na khasiat na teng hangtawh ni sim na hun te mawk bei sak kei in.10)Na hun neihte, a mawk na-in na zat loh na ding han ciam in.