Monday, 20 July 2015

Ei leh Ei kitheih telna

Greek mipilpa Socrates kammal mangmawh khat in "Nang leh nang kitheitel in" (Know thyself) cih ahi hi. Amah leh amah a kitheitel mite’ omzia leh nuntakna a nuai a bangin kimu thei hi.Kineih lo uh hi: Amah leh amah akitheitel mite in kineihna zang lo uh hi. Pasian mai leh mite mai ah ahi bangbang in om lel uh a, a thanemnate uh zong ipbawl, seelbawl tuanse lo uh hi US President (37) na Richard Milhous Nixon in a zumkhan sung kawmtungah a galte’ min teng gelhsuak diudeu a, a tungnungpen nambat khatna ah ama’ min gelh se kici hi. Hih pen amah leh amah a kitel luat man leh kineihna a zat loh man ahi hi.Kipilsak lo uh hi: Mipil taktakte in cikmah hunin "Kei pil ing" ci ngei lo uh a, zong kipilsak se lo uh hi. Ahi zongin amau’ nuntakzia leh a nasepzia panin mipil ahih lam uh hong kilangkhia hi. Mihing a kipilsakteng pen a pil takpiteng hi khol lo zaw in, a pil laklawh teng peuh hizaw gige thei hi.Kiphasak ngei lo : Mipilpa John Flavel in, "Amah leh amah a kitheitel mite cik mah hunin kiphasak ngei lo uh hi," ci in gen hi. Amah leh amah a kitel mite kiniamkhiat uh a, gennop mahmah lel uh hi. Mihingte i kiphatsak khak theihna leh i genhak theihna pen ei leh ei i kitel loh man ahi hi. Mi pawlkhat pen eima’ hihna taktaksangin ei leh ei i kisang koih zaw thei a, ei tawh kilawm kituak lo zah in i kiphasak gum thei hi. Ei leh ei i kisang koihna zah in midangte in hong sang koih loh uh teh kiheh nuam mikmek thei hi .Tua hangin mite’ neumuhna kithuak zaw thei hi.Kipuahphatna nei den uh : Amah leh amah akitheitel mite in kipuahphatna nei den uh hi. Eima’ dinmun taktak i tel loh manin kipuahphat ding kisawm lo thei hi. Victoria kumpinu in a neu lai-in sangah lai kin vet lo hihtuak hi. A siate in a hanthot niloh hangun a kilamdan’ luatna om tuan lo hi. Nikhat a Siamate khat in, "Ka tanu aw, nang pen nikhat ni teh England gam a uk kumpinu ding hi teh," ci in a gen teh Victoria zong amah leh amah a dinmun hong kitel a, tua akipan lai hong hanciam hi. A tawpna ah ni a tum ngei lo England gam a uk kumpinu hong suak takpi hi.Min leh zaa deih lua lo : Amah leh amah a kitel mite in amau tawh a kilawm akituak lo min, zaa, panmun thupi, pahtawina leh hamphatna cihte deih tuan se lo lel uh hi. 1948 kumin Israelte gam khatin hongdin’ uh ciangin Israel kumpi dingin Scientist mipilpa Albert Einstein a hopih uh leh Einstein in, "Pasian in kumpi dingin kei hong seh zenzen kei , kei mun ding hi kei" ci in na sang lo hi. Hih pen amah leh amah a kitel luat man ahi hi. Sen Prime Minister minthang Chou-En-Lai (1898-1976) in panmun khat kan deih ngei lo a, amite zong panmun khat kan pia ngei lo, ci in kigen hi. Hih zong amah leh amah akitel luat man ahi hi.Mi hawmthawh lo uh hi : Indiate paunak khat ah, "Mi khatpeuh na hawmthawh ma in ama’ khedap sungah na khe thun masa phot in," cih khat om hi. Amah leh amah a kitel mite in midangte hawmthawh ngam lo uh a, amau leh amau kihawmthawh niloh den zaw uh hi. US mihaupa khat pen amah leh amah piakkhiat hat kisa, midangte hawmthawh niloh hi. A sumpi piakte koi mun ah kizang, cih a kan dingin Sen gam va zin hi. Khuano khatah tangval khat leh bawngtal khat in lo kaihna hakkol zawngin, lo kai khawm uh mu hi. Tua tangvalpa in bawngtal kap khat a neihna sung pan khat zuak a, a zuakman teng sumpi in khia hi. A zuak bawngtal mun ah amah lut a, lo kai ahi hi. Hih danin a hingtangin a kipiakkhiatna amuh a kipan ama’ sumpi piak pen gentham sa nawn lo-a, midangte zong hawmthawh ngam nawn lo hi.Midangte mawhsak ngei lo uh hi: Zomite in mi thanemna kimuh siam deuh a, midangte kimawhsak nuam deuh se hi. Hih pen ei leh ei i kitel loh man hi gige hi. Abeisa lai-in Pasian mizat minthang pen 7 (top seven) sunga a kihel Jimmy Swaggart hong minsiat ciangin Pasian nasem tampi in mawhsak ngeingai uh a, hopih nuam nawn lo uh hi. A tapa mahmah in zong nakpitakin mawhsak lai hi. Tua laitakin India gam Calutta khua AG Pastor Dr.Mark Buntain in, "Keima’n thu kong ngetsak khak loh man hi, ka mawhna hong maisak in" ci in amah leh amah kimawhsak zaw hi. Billy Graham in zong mawhsak het lo hi. Galpi nihna lai in Jews mi awn 6 bang a that Adolf Eichmann, Israel Mosaic thukante in Argentina gam Buenos Aires khua ah va man uh a, Jerusalem khuapi ah hong ciahpih uh hi. Thukhenzum ah thu a kisit lai in Mosaic thukante khat in Jews biakna makaipi Rabbi khat kiangah, "Hih pa mawhnei na sa hiam" ci in a dot leh amah leh amah a kitel Rabbi pa in, "Amah sangin hoihzaw tuan peuhmah ke’ng, amah tawh kibangin mawhnei khat mah hi lel ing," ci in dawngkik hi.

Syahuanpa leh Numeino

Siamsin pasal khat a khetawh khual hong zin hi. A khual zinna ah khuano khat nawk kha hi. Tua hunpen khual khalhun ni sat hun ahihi. Siamsim pasal pa zong adangtaak in tui hong duhta hi. Khua no khat a tunteh tua khuanawl a inn no khat ah hong baangin a kong khak hong keu hi. Kong khak a keuhleh numei no khat in kong hon hi. Siamsin pasal pa in dawn theih ding tui nong leisakzo ding uh hiam, ka daktaak lua tuiduh luang ing ci hi. Numei no in a vot kik kek sung panin Bawngnawi haipi khat suah in Siamsin pasal pa in lungkimtak in dawn hi. A vekpi ngaih khin hi. Numei no in na duh lai hiam..na duhleh ka Bawngnawi neihteng kong piak hi-in kong piak theih ding tuisik bek om lai hi kong pia ding hiam ci-in Siamsin pa kiang dong hi. Siamsin pa in lungdam ing hunta ing ka dangtaak nawnlo hi. Sum bang zah hong pia ding ka hiam ci-in dong hi. Numei no in, " Thupha na bawl aa, mi huhna na piakleh amau tung panin lam-en ngei kei inla thaman zong ngenngei kei-in, thaman hong pia ding a kicing Pasian in hong piak ding bek ngaihsun in", cih a pianna Nu hilh ngei khat phawk vivel hi. Siamsin pa tungah sum ngenlo in pha mawhlo hi lung nuamtak in na pai in ci-in Numei no in dawng hi. Hi mahleh Siamsinpa zong hong ut tuansamlo in sum neih mawhlo ahih manin a hun khopzah khat a piakpiak hangin Numei no in sang hetlo hi. A tawptawpna ah Siamsin pa zong lungnuamlo pipi in a khualzinna maban hong zomto hi.Hun saupi khitteh tua Numei no nu hong nungak in hong lianta hi. Up mawhloh laitak in Natna lianpi hong ngah hi. A khua vuah ki bawl zolo in khuapi lian Zato hong zuan hi. Tua zato ah Siamsin pa Siavuan lianpen na suak hi. Tua numei in Bawngnawi a neih sunsun a piak pa cihzong theilo in, siavuan pipa in thei nawnlo hi. Hi mahleh Siavuanpa in nang koipan na hiam, na khua Tedim hiam, Tuimang hiam, Tonzang hiam, Lamka hiam...cih bangin dong hi. Siavuan pa in numei nu khua a theihteh a inn dong kik in, a inn a genteh hun khat lai-in Bawngnawi a dawnna inn pan hicih hong thei hi.Numei nu zong a Natna na sia mahmah ahih manin amau neihsa khempeuh zuak in a ki bawlzo ding hi nawnlo hi. Siavuanpa in a pilna khempeuh a theihna khempeuh suah khia in tua Numei nu hong bawl in a natna khempeuh hong dam siang sitset in a mel bang bel hong hoih mahmah hi. Ahi zongin sum a piak ding pen a khantawnin amau neihsa tawh piak zawh dingte hilo hi. Siavuanpa kiangah a sum piak dinguh neihlo pipi in bang zah bei hiam ci-in dong hi. Siavuanpa in lai ip khat pia hi. Tua sungah hun khat lai-in Bawngnawi nong piakna hangin hih ciang a tung ka hihi tua hong pia kei lecin a si ding dinmun ka hihi. Bawngnawi man hong pialo ka hih manin tuni dongin ka lungdamna manggilhlo in ka lung kimna dingin hih na Natna tawh ki sai sum pekkhat zong piak kullo hi ci-in Siavuanpa in hun khat lai aa Numeino nu kiangah laikhak pia hi.Nang leh kei dingin ki ngaihsun leng bang zah tak in a lungdamna khitui  uh luang ding ahihiam. Thupha a bawl laitak in neihlo pipi in a neihsa teng tawh Thupha abawl Numeino nu gen theihna tuaklo dingin um na ahihiam. Hih zah dong thuk kikna ngah dingin tua hun laitak in ki lam-en khalo ding hi. Ih lam-et te bek ki huhnuam, ki hopih nuam himah leh Pasian zia in lam-et beidong a tuakte lam-ah pang tawntung hi. Thupha ih bawl mite tung panin lam-etna khat ngah kik ding cih ih ngaihsun kha ngei hiam.Lam-etna cihbel ki neih ciat hi. Ahi zongin tua lam-etna pen koi lampi tawnin Pasian in hong paisak ding cih thei khollo ihih manin mihingte tungah lam-etna khat peuh ngah nopna tawh na ih sep khak ding lauh huai hi. Pasian tung bek ah lam-etna neih ding leh Thupha a bawlbawlzo te Pasian in thukkikna pia hamtang hi. Thukkikna bek lam-en in na ih sep khak ding ki dop huai hi. Ih sepna khempeuh ah Pasian zia in bang hiam cih phawk huai hi.

KFC hongpian khiatzia

Kawlgam gamvai kikhelna huhau in a nungzuih thute ah sumbawlna lam khaktante ki hong in leitung gam tuamtuam te tawh sumbawl khawm thei ta cih thu ahihi. Tua hi aa Kawlgam ah leitung aa company minthang te in sumlom phum in sumlei sumzuak ding hong kipan ziahziah ta uhi.Tunung deuh in thuthang khat in leitung a ‘nektheih (Fast Food) company minthang khat ahi KFC in Kawlgam ah sai hong ta ding cih thu i sim kha ciat dingin i lamen hi. Tua hi aa, KFC nungthu theihding le pilna lak ding ahkl lungsim thalak theih ding lunggulhna tawh kong at khia hi.KFC thu ahkl nuntak khangno sung guallel ngekngek in khangham sihkuan ah gualzawhna a ngah mipa khat thu ci leng zong kikhiallo ding hi. A ma pianzia te in;Kum (5) aphak ciangin a pa in sihsan vat hi. A pa om nawnlo ahih manin a nu in a nasep nusia kha hi.Kum (12) a phak ciangin a nu in pasal kik neih hi. A pakik i simmawh bawlsiatna te thuak kha zel hi.Kum (14) a phak ciangin sang kah nading lah sum neilo, a nu inn ah lah om nuam nawnlo ahih manin lamlai ah a vakthap mikhat suak hi.Kum (16) aphak ciangin a kum khem in galkap tum hi. Tembaw kham pahpah ahih manin a inn ah kiciah sak kik hi.Kum (18) a phak ciangin zi nei hi. Sawt kei. A zi in a neih a lamh teng zuak sak mangin nua kik hi.Kum (20) a phak ciangin mei bawl sia, meileng lam nasem cih bang teng sem kawikawi in lem cih omlo hi.Kum (30) a phak ciangin aamahkhan company (Insurance company) khat ah nasep ngah hi. Sum hamphatna (bonus) tawh kisai in a pu tawh kitawng uh ahih manin a nasepna pan tawp hi.Kum (31) aphak ciangin Upadi (law) lam amah le amah in sin in a lawmte hanthohna tawh sitni sem hi. Ahih hangin thu khat hangin thukhen zum ah a thu ap pa tawh kilai dihdih uhi.Kum (32) a phak ciangin bangmah sep kician neimello in zawngkhal mahmah hi.Kum (35) ah lemlohna mah mukha zel hi. Motor hawl kawmsa in lei tung apai laitak in tua lei kitan ahih manin motor tawh guam ah kia suk hi. A pumpi tungah liamna tawh kidim in leh a nasep motor pei zuakna ah zong semzo nawnlo hi.Kum (40) khua khat ah namgimtui sai khat hong hi. A signboard suan khit phet in a sumbawlpih pa tawh ki tawng uh ahih manin thu kinei talai uhi.Kum (47) ah a zi kik tawh kikhen in tanu tapa 3 nei hi.Kum (61) ciangin mipi palai ding kiteelna ah alut hangin kitel lo hi.KUm (65) a phak ciangin kumpi thuneite lampi kek na hangin a minnei tung Fast food ansai pen kisusiat sak hi. A van om sunsunte khol thiamthiam in akiman in zuak kik hi.Kum (66) a phak ciangin a nuntak nading in zin kawikawi in ansai te ah a ma siam ahi aksa kan tawh nasep zong hi.Kum (75) a phak ciangin na sem zo nawnlo ahih manin ama phuatkhiat min le siamna mitung ah ap hi. Tua anei thak pa in amah stock share tul sawm tawh a leisawm hangin amah ut lo hi. Tua zawh asawt lo in stoke man khang ahih manin a ma aading hauhna lampi khat kihong ta hi.Kum (83) a phak ciangin Fast Food sai thak khat hong kik leuleu hi. Ahih hangin company logo tawh kisai in thu nei kha zel hi.Kum (88) aphak ciangin a man gualzawhna ngah taktak ta hi. A ma min pen leitung ah kizel ta hi. Amah ahih leh KFC (Kentucky Fried Chicken) aksa kan sai a phuankhia Pu Harland David Sanders Colonel Sanders (9,sept, 1890 – 16, Dec, 1980) ahi hi.KFC pen 1930 kum in aki phuankhia hi aa, tun ahih leh leitung ah nek paktheih nate (fast food chain) a bawl company lianpen nih na ahi hi. Gam 118 ah sai 18,875 hong khin zota hi. A phualpi ahi YUM in Pizza Hut le Taco Bell chain te zong nei lai hi. Tun hih company manphatna ahih leh $23 Billion hi ci hi.Pu Colonel Sanders gen kammal khat ahi “Khuahun sia cih bang omlo aa, a kidang khuahun hoih te akigawm khawm hi zaw hi. Na hanciam kawm nungta ding maw ahkl a guallel pa bangin si ding” nang teltheih thu hi. (There’s no such thing as bad weather – just different kinds of good weather. You live on trying or die as loser.”)

Musane leh gam-ui

Nidang lai in ah gammang tulak khat ah gam-uipi khat le musanepi khat hong kizawl uhi. Lawmta ki it kingai uh ahih manin mun khat ah kinai tak in om khop theih nading ci’n singkung pi khat ah phualsa uhi. Musane in singkung dawn ah a bu bawl in, gam ui in tua singkung phung ah a kua hong bawl hi.Khuakhal in gam keu ahih manin an hong hamsa hi. Nikhat gam-uipi an zong dingin a gamla a paikhiat kal in, a gilkial a lawm musane in singkung nuai akimawl lingling gam-ui note hong tuah in a bu sung aa aom a tate tawh hong ne lingling uhi. A gilkial musane note in zong a nu uh musane pi puak gam-ui note sate ne uh a, gilvah in a om uhi.Gam-uipi anzong hong tun ciangin a kua ah anote na om nawnlo hi. A thu piangteng atheih tak ciangin a lawm tungah khasia mahmah hi. Lungkimlo in phu lading ci lehlah kha neilo, leng theilo ahih manin acih nading theilo in dah in kap in a om hi. Ahih hangin a sawtlo in musane in a vawh bangin a at ni ding hong tungta hi.Gammang tulak pan a gamla lo mun khat ah keel khat tawh meihal biakpiakna na kibawl hi. A gilkial musane in a galmuh ciangin tua tual biakna ah akihal keel pen thakhat thu in bawh in a bu lam ah hong tuah vingveng hi. Huihkhi nung seuhseuh in tua akihal keel tungom mei am te a semsem tawh kibang ahih manin a sawt ciangin lopa keu singkang keu tawh akilam musane bu mei in hong kang hi. Hoih tak in a leng thei naitaklo musane no te mei in kangin singkung nuai ah kia suk uhi. A lungzuang gam uipi zong van pan in Pasian in sa emsa a khiah bang kek in musane note sa aminsa sitset in nop tak in hong ne hichiat hi.Zomite in ‘Thal lam cil siat, ei tung ah tungkik” cih paunak i nei hi. Lawmta kikal aa aom ki-itna palsat in ama angsung bek a en musane pi in, a ma cilsiat mah ama tungah amet apung tawh tukik hi kici thei hi. A lawm gam-uipi i tano te a sial in ne mah leh, a lawm gam-uipi in ama mat sese kullo, mei ah em sese kullo in musane note sa amin sa in ne kha hichiat mawk hi.Tua hi aa ei sangin a thanem, a zawngkhal zaw mite simmawh, zawhthawh bawlna, thumanlo a gamtat na, diktatlohna te ah kua man hong thei kei, kua man hong thuk ngam kei in teh, kua mah in hong thuk zo kei in teh cih i ngaihsut khak le ki khial kha ding hi. Na khempeuh, a mu athei khat a om hi. Amah in nang bang sem nang bang bawl cih naciamteh gige a, na kiang ah a met tawh hong piakik ding hi. Anvui khat atuh te in an bungsawm alak theih mah bangin na vawh bang azah tampi in na at kik ding hi cih ahi hi.

Mohanmed Tangthu

Kum 13 bek a pha pan Mohammed pen gamdang mundang a om hileh lawm leh gualte tawh leivui lakah a kimawlmawl lai ding khat hinapi a omna gam in zillo ahihman in puansiavom tawh a lu tuamin ISIS te ukna nuai ah AK-47 tawi in a kilek zialzial loh hong phamawh ta hi. Thau zangno meek leh athau in nungsawn kik ahihman in thaltuk zo lai zah ciangin tha zong a nei nai lo khat hi napi thau kap dan a sinsakte in dawm lo uh a, ngekbawl tuan het lo uh hi.ISIS ten leitungbup Muslim gam suaksak ding cih ngiimna tawh hong kipan khia uh a, thauvui thautang tawh Northern Syria gam pan gamkeek hong kipat uh pen tun Central Iraq dong tung ta uh hi. A lampi vuah lamkhak a sak khemepuh uh (Muslim biakna bia lo peuhmah) lainatna om het lo in that ziahziah uh a, Muslim khempeuh lampai thei khin ahihnak leh thau tawisak pah uh in, ngaihsutna hoih lo khemepuh a khuak sung vuah guan sak uh a, zat theihna khempeuh ah zang ta uh hi. Hih naupangte pen zingsang sim thaukap dan leh gaaldo dan nam tuamtuam a hilh khit uh ciangin amau biakna laisiangtho sung vua kamsangte tangthu leh thu kihilhnate a siam gaih dong un sinsak in hilh uh a, tua khit ciangin kiciamna bawlsak uh hi. Tua banga a kipantah naupangte lakah kum 13 apha liailiai pan Mohammed zong kihel hi.Hih naupangpa mintak pen Mohammed hi lo hi. Pasian hehpihna tawh Mohammed pen ISISte khutsung panin taikheh sim thei a tun Turkey gamah bu khin ta himah leh ISIS gaalkapte’n nungzuih lai kha leh cih khualna tawh a mintak kigelh ngam lo hizaw hi. Ama genna ah “kei pen ka lawmte tawh Mosque ah nisim sang a kah den khat ka hihi. ISIS gaalkap te’n naupang pattahna Camp bawl cih thu ka zaak ciangin kei zong tua Camp ah ka lut nuam peuhmah hi. Ahizongin ka pianna ka pa in tua Camp ah ka lut ding hong phallo in hong khaam hi” ci hi. “Ka pa hong phallohna thu ISIS ten a zaak uh ciangin hehlua uh hiding hiven agaalkapte uh honkhat ka inn vuah hong lutsak in ka pa kiangah ‘na tapa Camp nong paisak kei leh na lu hong tansak ding hi ungh’ ci-in hopih uh hi. Tua tak ciangin ISIS gaalkapte’n kei hong kai pah lengleng uh a, Camp dong ka kizuisuak uh hi” cih thu CNN News nasemte kiangah Mohammed in gen hi. Mohammed in a thugen hibang in zomto lai hi. “Ni 30 sung zingsang sim hong taai sak uh a, tua khit ciangin gaalvan zatdan leh thau kap dan limtak in hong sin sak khit uh ciangin Koran (Muslimte biakna laibu) hong simsak uh hi. Tua Koran sungah kamsang Hadith tangthu hong lim hilh mahmah uh hi. Kei omna Camp sungah ka siate uh pawlkhat pen pawl nuam mahmah uh a, hong nuisak uh in hong neekngaih mahmah zong honkhat om uh hi. Ahizongin pawlkhat in a mulkimhuai na tampi hong lak uh hi. Khatveivei naupang honkhat bangmah thei nailo dinga kilawm te ka omna Camp vuah hong paipih uh a, khauteep tawh sisan a luan dongin saat in bawlsia uh hi. Mosque ah thungen dingin ka pai khit uh ciangin ka paikikna ding mun uh hong zasak uh a, hunlap in ka tun loh uh phamawh hi. Tua mun ka tun uh ciangin ko muh teek mah in mite ngawngtan uh a, khauteep tawh saat in numei citaklo pawlkhat bang a sih dong un suang tawh deeng uh hi. Tua kibawlsiatna teng hong lak nuam uh na himawk hi. Ko lakah naupang khat in an tanni in an na tang lo kha ahihman in nithum sung sing tungah an pia lo tui pia lo in khai cip uh hi. Ka omna camp sungah ka sin thu tampi ka tel loh om hi. Antan thunget a thupitzia bel kei mit ngiat tawh mu ka hihman in ka tel bilbel hi. Tua camp sungah ka sin teng uh ka man khit uh ciangin ISIS makaipipa Abu Bakr Al Bagdadi maiah kiciamna hong bawlsak uh hi. Tua khit ciangin gaaldo thei dinga muante kihi ta cihna hi. Kei tawh a kigual ka lawmpa zong gaaldo in kuan sak uh a, a madawk ah koih uh ahihman in si pah hi. Ka pa pen tampi vei ka omna Camp ah ong pai hi. Ahizongin gaalkapte’n kei tawh a kimuh ding deihlo uh ahihman in ciahsak pahpah uh hi” ci hi.A pa in a genna ah “Ka tapa Mohammed pen naupang mawl khat hi pan hi. ISIS gaalkapte’n Suicide bomber dingin a zat khak ding uh ka patau mahmah hi. Suicide Bomber te pen a sih uh ciangin Paradise tung pahpah uh hi ci-in makaite’n zuauthu tawh na lungkimsak mawk uh ahihman in naupangte lawp thei mahmah lailai uh hi. Naupang pawlkhat bangin gaal kidona cih khawng pen kimawlna bangin ngaihsun zo liang ta uh hi” ci hi. A tawpna ah Mohammed pen a pa in Camp sungpan in lakhia zo sam hi.Tun Mohammed leh a innkuanpih teng Turkey gamah suakta thei ta uh hi. Mohammed in sep ding bangmah nei nawn ta lo ahihman in cim thei mahmah hi. “Gaalkap lut kik dingin lah kum tam kisa ta ingh (kum 13 vaal deuh hi pan hi). Ka pa nasep mah ka hih theih bangin ka huh a ka zop toh suak kul ding hi. Ka biakna Islam pen ka it mahmah hi. Ka pa hong gen bangin ka biakna uh Islam pen a sia hi lo hi. Ka pa in “Boih aw biakna ih cih pen thauvui thautang tawh kidona hi lo a, mawh kimaisak zawhna leh ki Itna bek hizaw hi” ci-in hong gen hi.”

Aungsan sihni ah

Nai Ngwe Thein pen kum 93 cing ta hi. Ahizongin tuma kum 60 laia thupiang teng siang takin gen thei setset lai mawk hi. Amah tawh ka holim ni uh pen 18 July 2015 hi in, ka kiholai tak un guah zu pian nelhnelh hi. Nai Ngwe Thein pen Mon National Party makaipi khat ahihi. July 19, 1947 kum a kawlgam thupiang pen ama kum zah a pha a nungta laite lakah amah sangin a telzaw kuamah om lo kha ding hi. 1945 kum in Japan gaalkap do dingin Kawlgam gaalkap na tum a, Secretariat ah Clerk nasep kisemto sak hi.Rangon Secretariat Complex sung, a dawlnihna nitumna lam pen July 19, 1947 zingsang lamin kikhakcip in, a sungah Cabinet Meeting kinei hi. Nai Ngwe Thein pen tua hunlai takin a lawmpa tawh Secretariat Innpi gei a niangtuisai lam zuanin a pai laitak uh ahihi. Ama gennah ah “Zingsang nai 10 leh Minute 37 hun lian in thauging ka za uh a, bang thu om hiam ciin Cabinet Meeting kibawlna mun ka delhto pah hi” ci hi. Thauging a ven khit ciangin Kawlgam in cikmah hunin a neih ngei nawn loh ding mi hangsan General Aung San leh a lawmte 8 pen amah a langpangte in mulkim huaitak in na that uh hi. “Cabinet meeting kibawlna Room ka tuntoh ciangin kahlei tungah Education Minister U Razak a cinghdenpa Ko Htwe na tuuk khin hi. Meeting room pualam ah sisan naisan tawh Sao San Tun zong na tuuk khin a, kei hong muh ciangin a aw neih teng khempeuh tawh hong awng khia in “General Aung San bangci hiam na en pah in hong ci hi. Kei zong Room sung ka lut phei leh General Aung San pen a tutna tungah a sisa in ka mu a, a lawm dang teng ahileh sual tungah thautang thuaklah in sih ding bek na ngak lai uh hi” ci hi. Hih thu pen General Aung San sih zawh kum 68 phawkna a kibawlma deuh in a gen khiat ahihi.Kawlgam mibup ngaihsutna ah July 19 ni leh General Aung San pen khen theih hi nawn lo a, Kawlgam tangthu sungah a kikhen thei nawn lo zong hong hi pah hi. July 19 ni pen Kawlgam in “Martyrs’ Day” ci in ciamteh a, hih ni in mangkangte khutsung pan suahtaakna hong ngah pih General Aung San leh a lawmte pahtawina kibawl den hi. Nai Ngwe Thein in General Aung San phuatsa Pyithu Yebaw sungah lut in, tua sungah Central Committee member khat ahih banah Pyithu Yebaw Weekly kemto suak pah hi. Asawt lo in General Aung San in Secretariat ah Clerk sem dingin khanto suak hi.Aung San a kithah ni a kipan Nai Ngwe Thein pen Politics lut suak pah in mualtungmi te lam pangin a hihtheih bangin na sem hi. Tun ahileh Mon National Party ah Chairman a sep lai tak ahihi. General Ne Win leh Than Shwe hun sungin thumvei sitset thong sung kidenna hi. Bangzah takin a zuih Politics lampi ah asuk ato tam mah taleh tuni ciang dong Aung San mah tawh kibang ngaihsutna nei lai hi. “Democracy ngah theihna ding ka hanciam lai un Aung San geelna ahi Mualtungmi teng tawh kipumkhat in liangko kikimsak ding cih mah hoihsa in a hanciam ka hi uh hi. Aung San hong si vat mawk pen poih mahmah hi. Tua hikei leh tulaitak a ih gamsungah ih buaipih tualgaal om lo ding hi. Aung San leh a tanu Suu Kyi in kilamdanna khat nei uh hi, tua pen Aungsan in amah bekin nasem lo a, mipi thu ngaihsak in mipi deihna thupisak den hi” ci hi. (Source: Irrawady)