Thursday, 2 July 2015

Meidawi luatloh ding

Paunak khat in “Meidawite a sih tak tak ma in tam veipi si hi” ci hi.Mi hangsan a om mah bangin a meidawi deuh zong om hi.Mi hangsan ten liam na tak a thuakzawhna munah a meidawite si uh hi.Gulf War kici thei ding hi hang.Kum 1991 a US leh a pawl ten Iraq khut sung pan Kuwait gam a hotkhiatna uh ahi hi.Tua kidona pen Gulf War kici hi.Hih kidona ah Iraq tangthei pha lo hi.Arab gam ten lah huh sawm lo mawk uh hi.Tua ahihmanin Israel heh sak dingin Arab gam dangte kidona ah kailut ding cih pen Iraq lungsim ahi hi.Tua ahihmanin Iraq ten Scud Missile tawh Israel tam veipi kap uh hi.Ahizongin Missile lei a tun ma in US Anti Missile zangin  kiheemkhia zel hi.Tuabang kawmkalah Israel gamah mi tampi si veve mawk hi.Tua pen Missile den khak hang hi lo in lungtang khawl a si hi zaw uh hi.Ki dona a bei khitciang mi siam ten sinna hong nei uh hi.Missile den leh patauh luat mana lungtang khawl a si pen kikim uh hi.Lungsim lam a siam ten zong hong sin cian uh hi.Israel mi te lau luat hun pen kido leh Scud Missile kikap kikal teng hi ci uh.Saddam leh a pawlten galvan lauhuai pipi Chemical leh biological zatsawm cih thu thang peuh mah hi.Israel kumpi ki galging peuh mah in zatui leh tuul hong zat khak ua leh ci-in Gas mask zong hawmkhia hi.Tua bang thu hangin nupi leh naupangte lauluat mana si tampi om uh hi.Leitungah a lau huai tampi om hi.Kidona, accident, migilote,  cih ding leh ci nat khak ding tampi om hi.Na khatpeuh peuh lau lua liang leeng lungsim nangawn a ki sih pih thei hi.Kha lam leh sa lamah na meidawi luat leh lawhcing ngeilo ding hiteh.Na meidawi luat leh tuaci kha leeng ci in a hoihlo lam bek bek na ngaihsun ding hi.Inn pan paikhia leeng liam kha leeng cih ngaihsun thapaai lecin lo zong kuan ngam lo ding hiteh.Tua ahih manin meidawi lo in hangsan takin na khatpeuh a hoih lamin ngaihsun siam in.Leitung thupha leh kha thupha ngah nagin risk lak ngam zong kitangsam hi.Na khatpeuh ki sin ngam ding kalsuam khia lel ding hi hang.Meidawina in a hun a phatlo in hong si sak thei a hangsanna in gualzawhna hong ngahsak thei hi.

Charles Chaplin ciamnuih bawlsiam

A nuihzak huai CHARLES CHAPLIN

Charles Chaplin  kum 1889 in London khuapi nawl lam Camberwell vengah piang hi.A min dingin Charles Spencer Chaplin kiphuak hi.A nu leh a  pa Mr.Fred Carno pen Drama pawlah limciin tawh haksa taka neekzong ahi uh hi.A tapa uh zong kum 5 a phak akipanin naupang role play sak uh hi.A gentheih kawmkal uah, a pa in zungawl vei sawn sawn hi.Haksa lua uh ahihmanin a nu cidamna in thuak hi.Lungsim lam natna tawh a sawtlo in sihsan pah mawk hi.Charles Spencer Chaplin pen Charles Chaplin ci-in kithei zaw hi.A hehpih huai tagah vakvai khat hong suak hi.Mi inn khawngah om in simmawhna leh bawlsiatna tampi thuak hi.A nu sih ma in khatvei limciinna ah a nu in la sa hi.A aw heu ahih manin sa suakzolo hi.Mi ten na zahko gawp se uh hi.A tapa Charles Chaplin a nunga puanzaak nawlah na om khinkhian hi.A nu tanga lasa dingin makai pa in sawl mawk hi.Mipi maiah ki kaikhia petmah hi.Mi tampite theih la khat sa ziau hi.A lang(half) kiim pan a nu aw heu hong ciin leh miten paakta zawsop uh hi.Lungdampihna sum stage tungah guahzu mah bang mawk hi.A man zong dam dam in sum tangte hong tawm ma sa hi.La hongs a kik ning ei ci-in la asak kik ciang mipi nuam in nui ngeiingai uh hi.Mi tuam tuam lam dan leh omdan ciing kawm se hi.Tua ciangin mipi ten thangah sem sem uh hi.A nu a nung lam pan hong tai vat in a tapa puanzaak nung lamah lehkaih hi.Mipi nuihza in khut beng ziah ziah uh hi.Tua tung pen Charles Chaplin limciin na ah a kihel masakna ahi hi.A nu adingin mipi maia akilat tawpna ahi hi.Genthei leh haksa takin England pan hong khangkhia sam hi.Kum 1910 ciang kum 21 hong pha in America ah peem hi.Cinema lama laam leh ciamnuih a suaksak zel Mack Senneta tawh hong kithei kha uh hi.Lungsim leh thatang theihtawp in na hong sem to hi.Charles Chaplin cih min pua film khat hong bawlkhia hi.America a tun khit kum thum sung Cinema ciamnuihna vive ah kihel den hi.Khatvei Mack Senneta in a tangthu a tangvalpa bangci zep leeng hoih ding hiam cih ngaihsun hi.Charles en kawm zel hi, a hang pen nuihzakhuai ding deih hi.Ahizongin ngaihsutna kician nei thei lo hi.Charles in a pu lungsim theih ahihmanin hong ngaihsun hi.A kiim leh paam hong khuadak hi.Bang(kawm) a Mack Senneta in mi thaupa a silhsak zel puan hong mu hi.Tua ciang Charles ding khia vat in  tua mi thaupa pheituam hong kisin hi.A kawng kikawl lua ahihmanin khau tawh a kawng gaak hi.An pheituam mawng val teng kai diatduat hi.Puankhai na a puantungsilh neu liklek khat hong mu kik hi.Tua puantungsilh neu cik hong silh kik hi.Puan khaina a lukhu neu khat la in khu kik hi.Mi thaupa khedap a bulh leh thawl cihtakin thawl hi.Thawl lua liang ahihmanin a tak lam leh vei lam khek hi.A mukah mukmul bawltawm hong thuah zaw lai hi.Hong kal suan ciang nuihzak huai peuhmah hi.Naupangte bek thamlo in picingte natawm nuihza uh hi.Khatvei zong ‘The Tramp’ film kila ding ci, Mack Senneta kiangah,” hih tangvalpa khatvei a zahtak huai mah mah, sakawl tung tuan siam leh Polo kimawl siam tawh kibang.Khat vei veil ah mi zatum bang paih nangawn tawm mawk veh aw.Naupangte neek khatpeuh zong sut ziau mawk hi.A heh ciang nungakte taw zong sui gawp thei zel hi” cih hilh uh hi.Aman a dawnna ah; Numei kha phukha hi, a lukhu suah in mawhmaina ngen hi.A nungtawlh leh a tunga cil bung kikoih sik kha hi.Cilbung kiangah lukhu suah leh kun kawmin mawhmaina ngen kik hi, ci.Cinema lim la a lawmte nangawn nui gawp uh hih tuak.Genthei liangvai taka kum 16 sung vilvel cinema lama asepnate ah lawhcing hi.Lungdampih huai mah mah mawk sa ing.Kum 1918 ciang mihau Millionaire lakah kihelzo hi.Hollywood Cinema khuapi ah ama aituam in Studio nei in tua pan ciamnuih nam tuam tuam suaksak den hi. Charles Chaplin in a gentheihlai nuntakna mangngilhg lo hi.Mi pawlkhat pen gentheihna pan Pasian in thupha pia in hong hauh ciang un kiphasak thei uh hi.A gentheih lai nuntakzia uh mangngilh mawk uh hi.Amah bel tuabang mi hi vetlo hi.A film te ah zong a gentheih lai nuntakzia mun tampi kilangsak hi.Hollywood ten actor leh actress lawhcingte pahtawina a piak sum un amah zong kizawn den hi.Ahizongin tuabang Programe thupi te ama’ lunglutna lam hi khollo hi.Thumanna  hang bekin kihel zel hi.A laibu deih ngel khat a sim laitaka , aki sap khak ciang awlmawh lo ahihmanin kimawhsak zel hi.Na sep khat peuh peuh pen thupi ngaihsut ding ama lungsim ahi hi.Na neuno khat nangawn aman thupi ngaihsut mawk hi.Ama mawhpuakna khempeuh zawh sawm ngiat hi.Tua hangin film tampi ah tangthu gelh, director,censoring leh laphuah dongin tampi contribute hi.Midang limciing dinga, a cial ciangin zong aman a lim tawh a ciin zia dingn hilh masa se hi.Lungsim tawh kituak ahihciang bekin cinema la pan uh hi.Hollywood mihau khat leh minthang mawhlo khat ahih manin nungak ngah vanglak hi.Zi bang khel pah pah phuat vial zen hi.A haza mi pawlkhat in bel naak gensiat mah mah sam uh.Kum 54 a phak kum in American Drama lam mi minthang Eugene O’Neil tanu kum 18 a pha pan a meelhoih mah mah Onna O’Neil tawh kiteeng uh hi.Tua nu pen a zi li veina ahi hi.Ta  hau peuhmahin giat tak nei deep uh hi.Minthanna, hauhna, nungak ngahna leh minthanna tuam tuam khempeuh a neih lai sangin hih O’Neil tawh  a kiteen ciuangun a lungnuamzaw hi.Tate pattah zia ding pen thupi ngaihsut mah mah hi.A tate thumang ding, a lunglutna lam ua lawhcing ding leh nu leh pa zahtakna mangngilh ngeilo dingin thuhilh hi.Khatvei a tapa nih Charlesa leh Sidney khuapi sungah vaakpih hi.Mite theih loh dingin simple takin kizem uh hi.Los Angeles khuapi a mi genthei vengah paipih hi.In sia cika mi gentheite nuntakzia a tate musak hi.Inn a tun kik ciangun, “Ngaihsun sin ua le tate, mite sangin kaampha zaw uteh mate?” ci zel hi.Gentheihna lama limciin a siam manin American kumpi in Communist in ngawh thawng hi.Aman lah Facism dona lam “Modern Time” bang la sam hi.Hitler mukmul bang aituam neih deep mawk hi.Kum 1952 in a pianna Britain ah khualzin hi.A khualzin sungin American kumpi in ciahkik nawn lo dingin thupia uh hi.Ahizongin Britain ah a min nakpi in thanlawh zaw hi.Aman lah,” Siamloh ka tanna hang pen mi hih khempeuh ka hih siamloh man hi.Communist hang hi lo hi.Ahizongin Communist huat ding a kicih man in ka hua tuan kei hi” ci hi.Kum 1952 ciangin Switzeland ah innmun acre 37 lei in inn lam hi.Inn kuan kilem takin khuasa to uh hi.A hong upat ciangin Wheelchair in kisawn kawi kawi hi.American mipiten hehpih mah mah vet uh hi.Kum 1972 ciang American Cinema lam pahtawina Oscar Award sang dingin America pai kik hi.Kum 1975 in British kumpinu Elizabeth II in zong Sir hihna na pia hi.Kum 1977 december kha 25 in Khrismas Switzerland a amau inn ah zat sawm uh hi.Ahizongin Charles in tua khrismas zang man nawn ta lo hi.Khuavaak ma deuh zingsang nai 4 in si hiau mawk hi.A sihna hang bang natna hiam cih zong kitheilo ta lawm lawm hi.Upat sihna kici lel pong hi, a sihdan pen tawldamhuai peuhmah hi.Charles Chaplin in a gentheihnate mangngilh peuhmah lo hi.Gentheih liangvai haksatzia tel takin thei hi.Tua gentheihna sal pana suahtak theih nangin nakpitakin hanciam hi.Charles Chaplin leitungah om nawn kei mahleh a min mang nawn lo ding hi.

April khasung aapiangte

April 3,12,21 &30 a piangte Astrologist ten bangci gen?

April kha a piangte pen a taangpi thu in nasep nuamsa leh nasepna ah zong amau thupai leh a deihte ahi uh hi.Mi tawh nasep khop sangin amau beka nasep nuamsa zaw lai uh hi.Amau lunglutna lam ah pil in geelsiam mah mah uh hi.Mi frank mah mah le hip nei khollo mi ahi uh hi.A tupna uh sang mahleh ngakzo lo thei uh hi.Arpil kha ni 3,12,21& 30 a piang na hih leh Paril kha nidanga piangte mah tawh a tamzaw na kibang ding hi.Ahizongin thuneihna ngah a, dinmun sanga na om theih nangin midangte sang na chance hoih zaw hi.Vaihawmna khat peuhah na thu pen laktaak mah mah ding hi.Midangte, makaih, uk leh thu vaihawm na siam ding hi.Dan leh ngeina kepna lam bangah na nuntakna in a thuaklawh dingmun nangawnah thudik mah len tantan ding hiteh.Thu thei a tei mah mah lawm hau ding cina, nang hong sim huat giugiau zong om ding hi.Midang tawh kibanglo a tuamdang nuntakzia na neihmanin hong paakta leh hong mudah om ding hi.Inkuan sungah zong thunei pen na hihloh hangin na thu pail el ding hi.Kamphatna in nang hong suulzuih ding a, a lauhuaina munpan in na suakta ding hi.Tuabek tham lo in nangma hangin midangte zong a suahtak hun uh om ding hi.Na lungsim nam nih pha ngitngeet ding hi.Dikna leh thuman na deih na hih hangin a leh lamah na khat peuh hih pah biangbuang nuam ding hiteh.Ahizongin na lungsim paidan a hoihzaw pen tamzat zaw ding hiteh.Na omna mun peuh ah khua leh tui ah tuitum nuam in manlah mah mah ding hiteh.Nag sanga hauzaw te lawm in na bawl meng meng thei ding hi.Ahizongin nang sanga genthei zaw te neuetna lungsim khat na nei mawk mawk ding hi.Dinmun hoih tak tak na ngahkha ding hi.Army, Navy etc. te ah na lut lezong midangte sanga sangzaw dinmun na luah thei ding hi.Zong hong kizahtak mai ding hi.Neel leh taak zonna leh sumbawlna ah bel dinmun nam nih na nei ding hi.Sumbawlna, khuapi ki ukna lam leh kumpi nasep khat peuh hi ding hi.A lungsim ,sungah thudik deihna om mawk ahihmanin midangte tungah hoihna om leh na deih ding hi.Tua bang a om theih nangin malak hun zong na nei ding ,hi.Thu leh la, Science leh research lamah na lunglut mah mah ding hi.Miten nang etteh taak hongsa ding uh hi.Sum leh paai tungtangah mi haute zong zahtak tuanlo ding hiteh.Sum zat khiatna ding bang lim ngaihsut deuh ding naïve.Sum meet bawl nadingin industry khawng lo ngalah sum zat ding pen pammaih nasa phial ding hi.Mi cidam leh thahat mah mah na hi ding hi.Khuasungvaak leh kimawl lam lunglut mi na hi ding hi.Gan deih selua in laulo ding cin a, tua in siatna hong tun thei ding hi.Na cidam hangin khat vei vei gilsung lam nawmlohna na nei vat zel ding hi.Tua manin pawi ann neekna khat peuhah pai nuam lo ding hiteh.Na nuntakna hun masa lamah thau mah mah thei hiteh.Ahizongin tua in lung lam tawh kisai natna hong ngahsak thei hi.Na nuntakna ah nambat leh ni hoih te 3,6 leh 9 tawh kizom khatpeuh hi ding hi.Hi danin;3,6,9,12,15,18,21,24,27 leh 30.Hih nite nang adingin lucky day ahihmanin geelna khatpeuh nei khawl zel in.Hih nambat a piang midangte tawh kithutuak ding hiteh.Hih te laka nambat 6 a piangte bel nang adingin nawngkaai maithei hi.Zong lamah Violet leh blue pen nang adingin kamphatna ahi hi.

Sisan sang natna

sisan sang natna hong tam sem sem mawk hi.Tua ahihmanin hih natna tawh kisai telcian lehang hoih hi.Vei khitcianga kibawl sangin a veilo dinga kikepdan siam ding thupi hi.Tua dingin hih natna tungtang theihcian kuul hi.Hih natna tawh kisai thu tamlo cik khat gen dih ni. Tu ma lamin sisan  sang natna pen mi hau, tha awl leh neeklimte vei ding bekin kingaihsun hi.Ahizongin tuhun ciang mihau bek hi lo in migenthei ten zong hih natna ki vei ta hi.A hang pen ki neeklim tek ta in, tuakawmkalah physical activity kineilo lua hi.Sisan sang pen nu leh pa te tung pan zong kingah thei hi.Tua ahi lo pan a kingah theihnate; neek leh dawn, nasep, stress luat man, thau luat man, zu tam dawn man, zatep man leh tha awl luat man khawng ahi hi.Lung leh kal natna panin zong kingah thei lai hi.Mimal kim iki bat loh mah bangin normal blood pressure zong kibang kim lo hi.Na normal sangin sangzaw cih na theih leh a man langin siavuante kien sak pah in.BP a normal sangin sangzaw cih theih khiat dan pen; na ci hong gik dinga, na lung hong am pian ding hi, na thazaw ding hi.A Damdawi (Medication)  leh a nasep dantaangpi:Angiotensin Converting Enzyme (ACE) inhibitor:Hih in sisan guizam keek(relax) in BP niamsak hi.Naupai leh naungeek nawi pi alai te adingin hoih lo hi.Lung leh kal natna nei te adingin zong hoih tuan lo hi.Lung am sak in, thazaw sak thei a, khuh natna zong omsak thei hi.Calcium Channel blocker:Hih in lungtang leh sisan zam a calcium lut ding khaktan in sisan guihawm keekin BP niamsak thei hi.Hih zatui a ne peuh mah in leenggah neek leh dawn loh ding.Side effect nei thei ahihmanin pilvan huai mah mah hi.Lung leh sin n ate adingin neek ngam huai lo hi.Luna, lung-am, thazaw leh khebawk om sak thei in ciphualthak zong piangsak thei hi.Diuretics:Hih damdawi(zatui+zatang) in sisan leh taksa a tui omte zunah paikhia sak hi.Sisan volume tawmsak ahihmanin tua in BP niamsak thei hi.Naupaai lai te adingin neek huai lo hi.Pasal te zong zangzaw(impotence) sak thei hi.Tuabanah potassium leh sugar level sang sak thei ahihmanin damdawi neek sung sisan check den kuul hi.Beta blocker:Hih in lungtang kisat zekai(slow) sak thei ahihmanin sisan sang ding dal thei hi.Hih damdawi a tungate zahin thahat lo ahihmanin ki hahzat nawn lo hi.Alpha blocker :Hih in zong sisan zam relax sakin BP niamsak hi.Ahizongin side effect hau ahihmanin damdawi dangte om loh cianga zat bek ding ahi hi.Sisan sang damdawi te side effect nei pian vive hi mawk hi.Damdawi neek a kuul ma in nuntakdan siam ding thupi hi.Tep leh muam leh zu khawng kideek zawh ding hoih hi.Tua banah physical exercise neih zel ding thupi hi.Ci ngawl ding:Doctor ten cina te kiangah ci ngawl dingin vaikhak zel uh hi.Ahizongin mi pawlkhatin a thupina thei lo in ci ngawl gen loh tawm neek ding zong haksa uh hi.Ci in sisan sukbuai theih dan genbeh lai vet leeng;Ci(Salt-sodium chloride) pen mihing pumpi in kitangsam veve napi tam deihlo hi.A kine ci pen zun, khua-ul leh ek pan in paikhia kik zel hi.Ci lim lim pen gilpi in absorb meng meng hi.Tam neek leeng sisan ah aki tangsam zah sanga tamzaw om pah hi.Tua pen kal(kidney) in a hih theihzah in na khaihkhia kik hi.Kal a salt regulate dan pen hormone huhna ahihmanin ci a excess ciangin hormone impair thei hi.Potassium tawh aki balance ding kitangsam ahihmanin a tam hangin tampi piakhia thei tuanlo hi.Tuamanin kal in a tamlua cit eng khaihsiang khin zolo hi.Tuaciang sisan ah salt content normal sangin sangzaw thei hi.Sisanah ci a om dingzah sanga tamzaw a om ciangin tua a peengsuahsak dingin tui(water) kitangsam hi.Tui pen neek leh dawn pan in kal in a hih theihzahin nah up(absorb) hi.Kal in sodium,potassium regulation, creatinin leh waste product dangte paikhia hi.Waste regulation zong kal nasep khat hi.Tuabanga kal in sisan ana hup tawm zel ciangin sisana ci tamlua pen hong phadawm hi.Sisana salt regulate dinga tui a hup tak ciangin sisan volume a ngeina sangin tamzaw ta hi.Tuabanga sisan volume a tam ciang sisan guia sisan luang zong a ngeina sangin hatzaw hi.Tua sisan luang pen a force a nat bangin lungtangah luanglut hi.Lungtanga sisan luanglut a hat tak ciangin tua pump khia dingin lungtang in a nasep ngeina sanga nasia zaw in a sep kuul ta hi.Tua panin BP hong sang zel hi.Tua ahihman in sisan sang cih theih phet mahin ci ngawl pah ding hoih hi.Tua in a siahuai sem sem ding pan hong kem thei  banah a ngeina bangkik thei hi.Tui tam dawn lo ding:Mihing pumpi 75% pen tui hi cih kuama peuh in thei kim hi.Tuamanin tui pen mihingte adingin manpha mah mah hi.Tui hoihzia pen mikim in thei hi.Namkim zatui a kici thei phial ding hi.Ahizongin sisan sang te adingin tui tamdawn ding hoihlo hi.Kam pan a tui dawn ciangin sisan volume sang thei hi.Tua in BP sangsak zel hi.Cardiologist khat bangin cina ten damdawi a neek ciangua a tui dawn zah ding uh ciangtan sak hi.Tua doctor pa kianga sisan sang natna ki ensak khempeuh zatui a hilh ma in ci ngawl ding leh tui tamdawn lo dingin hilh hi.A hong paikik ciangun khenkhat te bang zatui kuul lo in tua lifestyle banzawm dingin hilh hi.Ci pen sisan sang nei nailo te adingin zong tam neek luat ding hi lo hi.A hihtheih lai teng a tawm thei thei neek ding hoih hi.Tui bel sisan sang lo te adingin ni khat litre 1 beek dawn ding hoih hi.Sisan sang leh tui in kizopna ciang khat nei mawk hi.Tua manin a zatui te zong zun tamna, sisan zam liatsakna khawng peuh hi nuam hi.A damdawite in side effect nei pian vive ahinmanin damdawi neek se sangin lifestyle kheek zaw leeng hoih vet hi.Physical Exercise:Ci ngawl leh tui tamdawn loh banah exercise zong kitangsam lai hi.Neek leh dawn leh a zatkhiatna a kituah(balance) loh luat ciangin pumpi adingin hoih lo hi.Tha awl lua leh neeklim ten sisan sang leh zunkhum vei nuam diak uh hi.Tua ahihmanin nasem lo ten zong exercise beek neih zel ding hoih hi.Excercise neih ciangin energy(adiakin glucose) kizang hi.Tua in thau luat ding dal in, pumpi a waste products, ci leh tui te paikhia thei hi.Tua ahihmanin kitangsam mah mah hi.A diakin khut nasem lo te adingin exercise ki phamawh hi.Keima phuahtawm ka gelh hi lo in a theite gelh ka laksawn ahi hi.Mihing pumpi a bio chemical pansana kigelh ahi hi.Sisan sang te adingin na zuih theih ua leh hoih ding hi.Zatui ne laitak te adingin zong hihte zui le ucin na zatui un na hoihsep zaw ding hi.A tawpna dingin sisan sang cih na ki theih phetin doctor ki veel sak pah in.

Nupa thakte theihding

Nu ngak khat leh tangval khat nupa hong hih tak ciangin a mawhpuakna uh hong tam sem sem hi.Eima lungkimna bek tham lo in kawppihte’ lungkimna ding zong ngaihsut sak kuul ta hi.Tua banah pasal lam leh zite lam innkuanpihte lungkim na dinga om siam kuul hi.Hih te mi tampi ten haksa sa in kikhen lawh thei uh hi.Tua ahihmani hih ding leh hih loh ding khensiam ding thupi hi.Pawlkhat leu leu in a hoihnate thei napi in zui nuam lo vet se uh hi.Tua bang na tuah khak loh nang  thu tamlo kikum dih ni:Sex a thupi pen hi lo:Sex pen nupa bukimna khat himahleh a thupi pen hi sam lo hi.Sex hanga kiteeng kihi lo cih theih ding hoih hi.Nupa cih man azan sima sex zat ding hi khin sam lo hi.A khengval lua na khempeuh hoihlo hi.Mihing cidamna kibang lo thei ahihmanin cidamna zong ki theih siamsak ding thupi hi.Khatvei vei sex zang se lo in kitawp leh kikawi khawng phazo lua lel hi.A thupi pen khat leh khat ki theih siam na neih ding ahi hi.Khat leh khat a ki thei siam lote angkawm cih khawng om nuam deuh uh hi.Mai lam hun ngaihsun ding:Kiteenna hun hong bei in zingsang khua hong vaak ciang mailam hun ding a kihta tampi om hi.Pawl khat in lah kiteen ni hong sawt tek tek ciangin nuamsa lo sem sem thei uh hi.Tua bang dan lungsim na neih khak leh patau se ken.Kiteenna pen mumang leh ngaihsutna bek hi lo hi.Kiteenna bang ahi hiam cih a thei siam dingin na lungsim bawl zaw in.Hangsan takin na mailam dawn tuah ngam lel in.Na khatpeuh a lungdam huai lama ngaihsut siam kisin zaw in.Kitai ding Ahizongin…….Kitai pen hoih peuhmah lo hi.Ahizongin nupa kitailo kiuhkeuh cih pen om khollo ding hi.Tua ahihmanin kitai unla, ahizongin tua kitaina pen a hoih lam in zang siam zaw un.Na kitai ciangun hun paisa a hehna te thaksuaksak se kei un.Tua dingin na lei uh kem siam un.Na kitai khitciangun hehna a damask masa ding kituh in kidem phial un.Ko ci lo in Ei ci zaw ding:Nupa hih khitciangin Ko cih kammal zang nawn lo in ei cih kammal zat zawk ding thupi hi.Tua banah kawppihte zia tawh a kituak dingin om siam(adjust) kuul hi.Nang zia pawlkhat paikhia in ze thak na neih ding zong kitangsam mai thei.Nang’ thu bekin nakhempeuh paipih lo in na kawppih dong zel in.A lungsim paizia kheel sawm se ken:Mi khempeuh in pianpih lungsim paizia khat kinei hi.Hih pen kheel hak kisa mah mah hi.Tua ahihmanin hih kheelsak na sawm leh na kikal uh buaizaw ding hi.Na pasal lungsim kheela na ut dana omsak na sawm sangin na pasal lungsim tawh kituakin om sawm zaw in.Kiteenna ah na hihna diktak kilang ding hi:Nungak tangval lai leh lawmkingaih hun lai in mi a tamzaw  omdan hoih uh hi.A hoihlohnate uh ahi thei zahin im nuam mawk uh hi.Ahizongin a hihna diktak pen ki imcipzo tuanlo ahihmanin kiteenna ah hong kilang khia veve hi.

Vun aading aisa hoihna

Nisima muh theih aisan pen vun cidam nangin na hoih mah mah gige hi.Vun natna khatpeuh lehdo in damask thei hi.Tua ahihmanin face mask nam tuam tuam bawl nangin zong kizang hi.Aisan pen a man tawmin mun khempeuh phialah ki ngah thei hi.Antiseptic, anti- inflammatory leh anti bacterial properties hau hi. Amah a sansak compound “curcumin” pen skin complexion puahpha thei khat hi.Aisan in sisan siangthosak thei hi.Tua ahihmanin a tam thei thei ne in.Tua hileh na vun cidam in etlawm ding hi.Aisan in anti-oxidation paai ahihmanin vun etlawm sakin  haksatna pan keem thei hi.Aisan facemask pen taangsiat damsakna dingin hoih hi.Aisan tawmcik leh sandalwood helin, na maiah minute 10 kiim diah masa in.Tua khitciang na mai phiat kik pan in.Thukhat ah, scrub in bawl leeng face mask sangin hatzaw lai hi.Aisan vui ankam thau leh lemon juice tawh gawm inla,  minute 15 sung diah masa in.Tua khitciang dam dam in na mai nuai inla, tui bek tawh phiat in.Hih danin kaalkhatah thum vei bang hih den in.bawngnawi lumah aisan vui sikkeu khat khak inla tawk zan in dawn lecin zong hoih mah mah hi.Mai duk ten  aisan vui leh lemon juice hel nisim maiah nuh leh hoih hi.Pongman(regular) taka na nuh naak leh mai duk dam ding hi.Lemon Juice neilo te adingin tangmai(cucumber) tui zong kizang thei ahi.Aisan vui leh kawltu tui suk hel in maiah nuh leeng vun kikawl lua ding keem thei hi.Vun kikangsak thei cihna ai mai ve.Buttermilk leh aisan helm it nuai kiim tengah nuh leeng  mitvun kawl lua ding dal hi.Hihte sawtpi koih ding hi lo hi.bawl khit minute 20 ma-a zat pah ding ahi hi.Khepuak kham zatui dingin zong hoih hi.Aisan vui sikkeu 3 leh coconut  oil tawm gawm khawm inla, ka khe puak kham ah nuh in.Tua in damask thei mawk hi.Aisan leh castor oil  kihel, na kisil ma minute 10 pawlin na khe ah nuh in.regular taka na hih nop naak leh hong damkik ding hi.Mohvui leh aisan  nuaivui in la, na pumpi ah ki zuut in.Na kisil kawmin tua pen limtakin nuai in.Lim taka na hih leh na vun vom pawlkhat beimang thei hi.Tua hileh na vun hong etlawm ding hi.Aisan leh bawngnawi gawmin muuk kiimah nuh leeng hoih hi.Natural cleanser dan in nasem thei hi.Vun etlawm sak tuam mah mah hi.Aisan leh coconut oil gawm in kinuh leeng, mul tampo lua ding pan kipelhsak thei hi.Aisan sikkeu khat leh khuaizu sikkeu khat gawma kinuh zel ding hoih hi.Naupai mana gilpi gial bembam hih man nangin aisan leh bawngnawi khal nuh leeng hoih hi.Aisan leh lime juice gawm a kinuh zel zong hoih hi.A zong(colour) hong bang nuam mah mah hi.Tua ahihmanin na bawl ciangin glove bulh zel in.Oil lam sang tawh a kihel ciang a sawt lo in kia pah leh a hihmanin savan(soap) bek tawh sill el in.A tui lamsang tawh a kigawm ciang saw tom thei ahihmanin a sawp nangin bleach zang in.Hihte paper tungah bawl zel ding hoih hi.

Kiteen kumcin hunzat danding

ROMANTIC TAKA KITEEN ANNIVERSARY ZATDAN

Kiteen kumcin lawp cianga hunzat dan ding a thei siam lo peuh om thei hi.Pawlkhat bangin kiteen anniversary khawng bawl kuul sa se lo uh hi.Ahizongin hih bang hun pen a nuam thei bang pen a zat ding hi zaw hi.Tua in nupa kaal ki itna thak suak sak thei zaw hi.Kiteen anniversary zatdan a tuam tuam om thei in cin,pawlkhat gen mawk mawk dih ni.Hihte in ngaihsutna dang zong hong guan thei kha ding hi.Na kingaihcil un ngaihsun kik un.Itna thu kihilha na kitawp masakna pen mun uah paikik in hun nuam zang un.Na hun paisa uh a nuamte ngaihsun kik un.Tua in ki itna thupina hong lak thei ding hi.Nasep buai mana  kiteen anniversary a ni lian a zang thei lo na hih ualeh zong weekend ciang  mun nuam khatah pai/zin un.Tua munah naupang sia mah bangin kimawl lel un.Tua in kimaingapna thak hong guan ding hi.Kisik lo ding hi uteh.Kiteen anniversary ciang na kiteen na ua na thuciamte uh ngaihsun pha kik un.A ki mu thei dingin gelh in suang phial le ucin hoih hi.Tua in na lungsim uh thak suaksak ding hi.Ta nei khin tate tawh a buai khawp na hih ua leh paikhia selo in innsungah hun nuam zang zaw un.Khat leh khat itna kilak in itna a thupina kithei thak sak un.Na zi /na pasal a upmawhloh kalin Surprise  in.A lungdamna ding thu khat peuh tawh surprise in.Surprise pen kilungdam thei lel banah itna kilahna khat hi.Na khatpeuh Present hamtang in.Ahizongin a lamdang deuh nagma khutsuak hileh hoih hi.Tua in na deihsakna lak ding hi.Tua na present hangin na kizopna uh nuam tuam ding hi.Ama tungah kamciam bawl in ,gentehna in kal khat sung hong massage ning ahizongin leh na hihsaktheih ding khat peuh kamciam in.Tua hi leh nuam mah mah ding hi.

Self Conridence neih theih nading

NAUPANGTEN SELF CONFIDENCE A NEIH THEIH NA DING

School pawlkhat naupangte khankhiat nanga deih huai hetlo om mawk hi.Tua ahihmanin teel ding a om naak leh pilvang taka telsiam ding ahi hi.Naupangte schoolah i va admit ciangin a lawm ding te uh mun tuam tuam pana paikawm hi thei hi.Tua te’ lakah ama’ lungsim kibatpih zong mukha lo thei lai hi.Schoolah naupang te hong kikhawlkhawm uh hi.Hi munah naupang nu leh pa ten limtaka a makaih te uh kithei hi.Amau’ omdan ngeina tawh lungkim takin om siam pah lel uh hi.Naupang pawlkhat bel lungsim kician meel nei lo in mawk om uh hi.Amah leh amah a ki muang ngam lo naupang ten kivauna leh thatang suanna te a ngeina ding dan in ngaihsun pah uh hi.

Na tate kum 6 hong phak ciangin Elementary School ah lutsak in.Tua School ah amah sanga upa zaw sangnaupang tampi na om ding uh hi.Tuate in makaih ding uh hi.Tua bang hilh thei dingin a senior te uh muanhuai lel uh hi.Tuma in naupangte a makaih te pen naupang innkuanpih te tanau nai te bek danin kingaihsun hi.Tulai mobile khawhun ah bel lawm tampi kinei thei zaw ta hi.

Nu leh paten tate a ukna ding ah haksatna nam nih om thei ding hi.Thu khatah naupang ten lawm leh gual mi tuam tuam tawh kikhawl le uh picing mah bangin a lungsim uh za hi.Tua ciang nu leh pa ten lawm tampi tawh kikhawlh ding phal kei mawk le uh, naupangte lungsim neu zaw ci hi.Tua ahih manin hih dan dinmun nih kikal a omsak siam ading ahi hi.

Naupang amau’ manphatna zong a thei siam nai lo te kiangah thu a tam lua i hilh leh a lungsim uh buaizaw ding hi.Thu dang khatah nu leh pa ten a kham luat liang uciangin lah naupang te adingin hoih khin tuan lo zel hi.Naupang khat peuh a neu tung akipana nu leh pa te thuhilh mi khat pen in ciamteh vilvel ding hi.

A naupan lai un nu leh pa lungsim bang tek tek pua kim khawllo uh hi.A teacher te leh classmate te lungsim tampi zui kawm thei hi.A kitangsam pen bel amau leh amau kimuan ngamna lungsim a neihna uh ahi hi.Naupang pawlkhat in amau leh amau ki muan ngamna a neih theih nang ngaihsun uh hi.Ahizongin hih pen picin khit hi lo in naupan lai pana kisinsak ding ahi hi.

Nu leh paten naupangte hong nungak/tangvalno tung un etcik mah mah kuul hi.Hih hun khit ciangin nungak tangval hong hi to ding uh a, a lungsim zawh hak ta ding hi.Tua ahih manin nungak/tangvalno hun sung pen a lungsim uh zawhsak theih hun nunung hi ta hi.A theih huai thu khat pen na tate na thuhilh banga nang zong na gamtat kuul hi.Bang hang hiam cih leh amau nang hong etteh uh hi.

Naupangte amau tawh kituak sep ding guat ding ahi hi.Tua in amau leh amau ki muan ngamna neisak ding uh hi.Innkuan sungah mawhpuakna hong nei le uh amau leh amau hong zahtak huai uh a, tua ahih manin thalawp uh hi.Tua ahihmanin na tate tawh nasem khawm in.Naupang ci se lo in naseppih in.

Virginity kua piaksawm nahiam

NA VIRGINITY NA PASAL KIANG BEKAH PIA IN

Sex cih ciangin ngaihsut dan a tuam tuam om thei hi.Pawlkhat in pumpi taksa lunggulhna hang bek in ngaihsun uh hi.Pawlkhatin bel ki it sem sem nang leh kizopna hoih nangin ngaihsun uh hi.Numei  pawlkhat leh pasal pawlkhat in bel taksa nopna bek ngaihsutna in sex zanglo in ngaihsutna tampi tawh zang bek uh hi.A tangpi thu in pasal te in zi dinga a ngaihsut kholloh uh sex zatpih ding beka lawmngaih tampi nei uh hi.Tuamah bangin numei pawlkhat in zong pasal tak taka hi lo tawh sex zat ding phamawh salo mawk uh hi.Ahihhang mikim in bel hihdan ngaihsut dan nei kim lo uh hi.Pawlkhat in sex thupina tel uh ahihmanin lungsim ngaihsutna tampi a om khit mateng mawk zat pah sam lo uh hi.Ahizongin pawlkhat in bel thupi ngaihsut lo in a tuah peuh peuh uh hih nuam phial uh hi.Pawlkhat bang zi leh pasal nei khin nangawn in midang tawh sex zang ngam lai zen uh hi ve aw.

Sex pen a nawp man beka zat ding hoih khin sam lo hi.Bang hang hiam cih leh thupi hi.Thupi ahihmanin na thupi ngaihsun keia ut bang banga na mawk zat leh siat lawh ding hiteh.Limtak ngaihsun masa phawt in, hong zawn khempeuh mang ken.Na zatpih ding pasal te telcian in.Pawlkhat bangin na zat khin ciangun hong neumuh nuam lai ding uh hi.Tua ahihmanin na telcian pasal lo tawh sex zang vet kei zaw in.Na pilvan kei leh den cianga na lungkham na ding hi zaw lel hi.Minute 10 zong a cinglo nawpna in hun sawtpi hong lungkhamsak thei hi.Pasal na muan mah mah te sim loh sex zatpih kei in kisik ding hiteh.A sin mi te in, sex in numei khuak nakpi takin sukha hi ci uh hi.A sex zatpih te uh tungah a lungsim uh a tamzaw om hi ci uh hi.Tua ahihmanin ki ngaihna zong khangsak thei hi.Na deih tak tak loh te sex zatpih kei in, paisan thei lo in awk kha ding hiteh.Sex pen a mihing sangin thupi ngaihsun masa zaw sam kei un.Tuabang lungsim a puate in itna tak tak tawh lawmngai lo in sex zatpih nawp man in ngaizaw uh hi.Tuabang mite zahtak huai lo uh hi.

Numei pasal mawhna pen tuhun leitungah Satan van zat khat ahi hi.Thudanga citak zote zong hi munah khial kha zel uh hi.Tulai khangnote siatna pen kici thei phial ding hi.Mihingte pen a kiheel, a ki ngai leh a kiteeng zel te ihi hi.Hih hun sungin pilvan mah mah ding kitangsam hi.Bang hang hiam cih leh kiteen ma, kiheel leh kingaih sungin mawhna khuukah ki lut thei hi.Sex lama kideek zolote gamtang khial kha kici zel hi.Ahizongin “khial” cih ding ahi khol diam maw?Khial kha cih kammal sang “phawmawhsalo” cih kammal tawh kituak zaw ding hi.Ki tawp pen “Sacred Symbol” bangin ki ngaihsun hi.Itna leh kideihsakna kilatsakna khat zong hi mah.Ahizongin hih in si leh sa lunggulhna piangsak thei hi.Sex lam gilkial sak thei mawk mikmeek hi.Tua ahihmanin kitawp lunglut luat pen siatna kipatna lampi khat hi.Tua lampi na zuih leh na nuntakna siangtho zolo dinga a tawpna ah na kisik ding hi.Paunak khatin,”Numeite khialhna kipatna pen pasalte a tawp(kiss)na pan hi” ci zen hi.Numei tangval khatpeuh in ut banga -a kiss pen deih huai khollo hi.

Khangno ten lim ngaihsutlo in om khawm ngeingaii thei mawk uh hi.Vaigam bangah unau bangin kigen uh a inn luah khawm ziau mawk uh hi.Numei leh pasal kinai tettat a om nuamsa uh hi.Mipi omkhawmna khawngah a kitawi mah na om man zel uh hi.Tuabang hun ciang namdang ten neu-et nuam zawlai uh hi.Tua bang miten “Hai lua ing” cih lo-ngal etsak dang nei lo hi.Numei leh pasal khut kilen, ki zawt zawt leh ki massage zong hoih khin lo hi.Tua in a hoih lo lamah makaih thei hi.Vehicle Datingpan zong kikep huai hi.Tangval pawlkhat Bike leh Car tawh nungak lungsim a lak sawm om thei hi.Zong mu takpi mai uh hi.”Hong tuang ve” ci-a zawlna pen khemna namkhat hi thei cih phawk in.Tuhun leitungah motor leh bike khawng tawh mun simtham lam zuat pen Satan nasepna khat hi.Pastor khat in,”Car sung pen haan kihong, nungak leh tangval tampi te sianthou na kiphumna hi” ci phial hi.Hih munah itna pen mawhna/khialhna tawh kizom hi.Nungak/tangval te aw lungsim kician nei un.Gualnopna mun siangthou lo te ah kuamah zui kei zaw in.Cinema Hall, Nigh Clubs, Hotel, Discotheque etc. te pel in.Na nuntakna siangtho hong sut in ngaihsutna nin hong guan ding hi.Na Computer leh Cell Phone te ah zong sex lamsang limlaak leh Video koih het kei in.Mit tawh muh khakna nangawn pan ngaihsutna hoihlo piang thei hi.

Sex pen nuamsak man bek in ngaihsun ken.Bang hang hiam cih leh tua hangin a hoihlo tampi piang thei hi.Tua nawpna in lungkimna hong pia tuan lo ding hi.Ki itna man leh dik mah in khamuan na hong neisak zaw ding hi.Tuhun khangno lawm kingaite in sex zat pelmawh dingin ngaihsun uh hi.Kum naupang cik cik ten sex zat ding poisa lo mawk uh hi.Gitlohna leh mawhna in ngaihsun lo uh a, ahi ding mah in ngaihsun mawk uh hi.Mihing te bek in kiteen na zungbulh ki zang hi. Leitung ah mihing te bek in kiteenna nei hi. Ganhing ten zungbulh zang lo hi. Ganhing te ki teeng  se lo in sex bawl uh hi. Mihing leh ganhing iki lamdan kuul hi.Mihing hi na pi in, Pasian’ mai ah ki teen na om nai lo pi a- sex a bawl te ganhing tawh a kibang uh hi.Zi leh pasal neih ma in sex na zat a tua tawh na kiteen kik kei leh  kisuanlahna tampi nei ding hiteh.Na lungsim nuam lo mah mah ding hi.Na kiteen khit ciangun na zi/ na pasal in theikhia veve ding hi.Tua in na nupa kal kizopna uh zong siasak thei lai hi.Tua ahihmanin ki deek zohna mah thupi hi.Pasian in sex pen nupa kikal beka zat dinga a bawl ahi hi.Tua lo a na zat leh tuapen gitlohna leh mawhna nam khat hi pah hi.Tua ahih ma in kiteen hun ngak keei kaai zaw mai un.Na kideek zawh mah mah kei leh lah na zi leh na pasal ding tek tek mi khat bek tawh zang un.Tuhun ciang natna hoihlo tam ta ahih manin hi thei leh kiteen ma in sisan sittel masak ding hoih hi.Bang leh bang leh numeite aw na virginity na pasal kiang bek ah pia in.Tua in sum tawh kilei thei lo, na mo vanh ken manpha pen ahi hi.

Zite lungdam sakdan ding

Mihingte pen kingekbawl leeng nuam kisa tek hi.Tuabang kawmkalah zi ngekbawl masak dan kisiam lo hi.Zite lungdamsak dan pawlkhat genkhawm mawk mawk dih ni.A phattuampih peuh i om khak leh cih man bek hi.1.Vaak khiatpih zel in:                                Khuahun a hoih naak leh na zi vakkhiatpih zel in.Na innkim leh Park khawngah paipih zel in.Dam dam in khe in paipih lecin nuamsa vanglak ding hi.Hih pen nupa hun nuam ngahna leh lungsim kitheihtuahna khat ahi hi.Sum na neih leh khat vei vei restaurant ah neekpih zel in.Restaurant ah na khawl ciangun, na khut langkhat in a khut len in.Tua hi leh lungkim mah mah ding hi.Midangte omlohna ah hun ngah sawm zel un.TV etkhawm bek zong hoih lel hi.Bang bang hitaleh midangte sangin na zi thudon zaw in.2.Lungnuam taka omsak na utna thu hilh zel in:Na zi gamdaihna munah tutpih zel inla,a khut len kawm in na itna leh nuamsa taka omsak na ut thu hilh in.Tua dinga na malakna ah ngahzawh a kitangsap thu zong theisak in.Tua banah nangmah tha hong pia zel ding leh a lungkimlohna te zong gen ngam dingin ngen in.3.Phat zel in:Na zi hoih nasak n ate gen in phat zel in.Tuabang na hilh theih nangin hun leh mun lemtang zong in.Tuabang in hih lecin amah leh amah kimuangngam ding hi,Tua banah lungdam ding hi.bek tham lo in na kizopna uh zong hoih zaw ding hi.4.Laikhak zel in:Na lawmnu laikhak zel zel lel in zumhuai lo hi.Laikhak khum tak tak gelh pen hun tam bei lo hi.A ngahte adingin lungdamhuai hi.Itna kilatkhiatsakna hoih mah mah khat ahi hi.Tua na laikhak te nangmah in simkhiatsak lel in.Tuabanah la ngaih nasak piante zong sim aihkeh sak sak zel in.

Arigo temtui ek azanghpa

(ARIGO:SURGEON WITH A RUSTY KNIFE)Ann buuk temta neu, a muk zum zehzah, zong a hiam meel lo, tui-ek( sa-meek kaai) sim zawlai bek a van neih hi zen hi.Mit a tawsak thei cataract aat in, nungzanga bawk om paikhia hi.Gilsung nangawn khuah in gilpeeng aat in,meima naai lo in dam aihteh lawhcing mah mah cihna hi.Hih pa pen Ze Arigo-Joe from-the-stick hi a, Arigo cih tawh miten theizaw uh hi.Brazillian nupate ta sawm laka khat ahi hi.A pu nuntak lai in khuasa thei in nuamsa uh hi.A pu sih khit ciang bel genthei lua kisa in buhtu lak peuhah giak uh hi.Nisat hun leh Phalbi puan tuam neih tuan lo uh hi.A si lo bek-a nungta uh hi mai hi.Tuamanin lai zong sin thei lo a, Brazillian pau bel sim thei lem lem sam hi.Kum 21 a phak ciang zi nei a, apa in a inntuan ciang piak ding nei lo ahihmanin a puan bek tawh inntuan khia hi.Naupang cik a hih lai akipan mi lamdang mah mah khat hi.A khuakcim in midang tawh kibanglo se hi.A pumpi taksa hong khan mah bangin a talent te zong hong pung zel hi.Hun sawtpi sung zan ciang mumang lamdang pi pi manin aw tuam tuam za hi.A khiatna thei siam lo ahihmanin patau liang hi.Zan khat meeipi ziingsah lak pan Siavuan(doctor) uniform kang tual silh, a bilah a ngaihna a keng khat mu hi.Tua siavuan in midang dot ding azawng dan in thei hi.A deih bang mi mu paklo ahih manin dah man hi.A tawpna ciang Arigo hong mu in a mi deih dan lian hi kha hi.Tua a siavuan muh pen kha bek himahleh a takmah bangin a kiangah thugen dan in thei hi.Tua kha pen Dr.Fritz hi in, German Surgeon siam mah mah  hiin, leitung galpi nihna sungin Germany ah bomb in deng lum cih gen hi.Tua akipan Arigo in a siamna khempeuh ngahkha tawh kibang hi.Doctor siamna nam khempeuh nei miik meek mawk hi veh aw.Zing sang simin mi zatam pi ten va zuan uh hi.Ni khata kiensak mi 1500 a phak hun pen tam mai hi.Tua te natna nam tuam tuam vei ahi uh hi.A natna uh a gen lo in a meel pan un damdawi(zatui+zatang) neek ding hilh hi.Mi dam mawk ahihmanin a ki-ensak tam sem sema, a sawtna ciang hong thang zawzen hi.A room neucikah dawhkan(sabuai) leh chair koih lian luan vial hi.A tual neihsunah  mi dim den uh hi.A damdawi neeksak te hoih in dam zel uh hi.Mit taw leh khebaai te nangawn thakhat in dam zen uh hi.Brazil gam mun tuam tuam panin kizuan ziah ziah in a damsa vive in ciahkik uh hi.Certificate nei lo a doctor dan a-a sep pen Medical Association ten zadah in Court ah heek uh hi.Licence nei lo mawk ahihmanin Jail ah ki koih hi.Jail-a-a om sungin amah a deihsak miten va pha in huhna va pia uh hi.Tua a sumngah khempeuh pen USD 840,000 pha hi.Ama’ ading bekin zang lo in mi gentheite kiangah hawm hi.A tangthu thang lua ahihmanin Brazil gamah amah theilo om lo phial hi.A diakin doctor te bangin a thu thei tel nuam in thudon uh hi.A sepkhialh muh sawma gemgem nangawn om zen uh hi.A zatui piak leh natna te ki tuak mah mah pongmawk hi.Damdawi min leh vanzat thei khin phial hiam aw cih ding khat hi.Doctor ten zong gensiatna ding muzo tuan lo mawk uh hi.A roomah lut in anasep laitak a mu nuamte adingin et phal lua hi.Kua-kua om taleh damdawi hilh leh mi aat ding khalau tuan deksuai lo hi.Khatvei a tuna Hotelah mi khat a gilna dihdih hi.Arigo zong pau leh ham lo in temta la in, a gilpi atsakin a gil peeng paikhia hi.Phim leh khau mawk mawk khat zangin khui kik ziau se hi.Tua pa pen a gam ua vaihawm Legislator minthang zawzen khat hi.Tua manin hih a mi aatna thu thang pah hi.Brazillian te pen nam khangto leh mipil ahi uh hi.Arigo gamtatzia pen Magic lah hi lonapi lamdang mawk hi.American doctor minthang mah mah khat in hih thu a zak ciang um zolo hi.Tua ahihmanin Arigo phalna la masa in a nasepna munah vanzathoih leh camera te kengin midang pawlkhat tawh hong pai uh hi.Ama updan in Africa gamneh lama teengte minam niam ahihmanin mitphial siam ding uh hi.Tua ahihmanin magic tawh naseem hi lel ding hi ci in ngaihsun hi.Kaal khat tak taam deep mawk hi.A taam sungin Arigo nasep encikin, a mi aat laitak lim khong laksak hi.Bek tham lo in dotna tuam tuam zong dong lai hi.Kaal khat khit ciang a uplahna teng khempeuh bei in muang ngam ta hi.Amah zong a banah bawk khat om ahihmanin aat sak pah hi.Meina naai suak hetlo in damkik pah hi.American doctor pa in zong lamdangsa hi.Damdawi nam tuam tuam a hilhte doctor siamte gendan vive mah na hi mawk hi.Za ah 95 (95%) pen bawlphat kuul lo ci hi.’Tualsung doctor te mah bangin thei in siam mawk veh e’ cih thu ciahpih hi.Hih mi lamdang pa tangthu a kan ciang mi genthei te’ ta, laisinna zong a nei lo leh mihai khat hi lel ahihmanin lamdangsa hi.Siavuan siamna a neih cilna mangmuhna banga –a muh German doctor Fritz kiang pana ngah hi dinga ki upmawhna hong kan kik hi.Leitung gaalpi nihna hunlai in hih German doctor pa in Hospital lianpi khatah sem hi.Thanuam banah zong siam mawk ahihmanin minthang hi.Ahizongin a sawt lo in bomb in deng kha in si hi.A sih dingin mihingte adingin na tamsep nai lo kisa hi.”Ka siamna leh thanuamna te mi khat kiang beekah pia sawn ning” cih na gen takpi mawk hi.Tua a phawk tak ciang Arigo in ngah kha hi ding hi cih ngaihsutna nei thei pan hi.Zingsang khat motor tawh hong vaakkhia –a,motor lianzaw khat tawh kiphukha in a munah sip ah hi.Accident ahihmanin Postmortem uh hi.Tua post mortem result zong lamdang peuhmah hi.Doctor ten a sin leh lung hong exam ciangun Arigo pen a accident ma nai 12 in khawl khinta  hi.Mi lamdang mah mah khat hi mawk ei hih pa bel!

Chlamydia Natna

Chlamydia  pen Sexually Tansmitted Diseases(STD) nam khat numei pasal mawhna pana kilawhsawn thei natna ahi hi.Pasalte sangin numei ten vei nuamzaw uh hi.Hih natna a piangsak pen bacteria nam khat Chlamydia Trachomatis  ahi hi.Numei ta neihna tawh kisai susia thei hi.Ki lang khe hak ahihmanin a veite aki theih ciang ta nei thei nawn lo khawng hi ta uh hi.Pasal hih natna a veite a zun ahi lian lo Discharge kici pai thei zel hi.Hih natna pen American gama numei 2.8 Million val in kum simin vei danin ki ciamteh hi.Numei pasal sex zatna tawh kisai lim lim pan in kilawhsawn thei hi.Nupi gaaite in a tate lawhsawn thei lai uh hi.Hih natna a veite kaal 1-3 ciang kilang pan hi.Hih natna a vei numei ten a si neih ngeina bang uh ahi lian lo nin nei uh hi.Zun a thak ciangun na sa uh hi.Hih natna in suul leh ci paina subuai thei hi.Pawlkhatin a gil uh nasa uh a, pawlkhat a luak uh suak hi, pawlkhat bel a khua uh sik hi.Hih natna a vei ten si neih hun lo in si nei uh hi.Tuabanah numei pasal lupkhawp ciang nasa uh hi.Chlamydia  sul pan taw dawng in kitheh thaang thei hi.Hih natna a vei ten ta nei theilo uh hi.Natna dangte zong ki vei nuam diak hi.Hih natna a vei numei ten Pelvic Inlamatory Diseases(PID) vei lawh thei uh hi.Hih natna te geel a om khawm ciangin numei van leh naupaai na lam tawh kisai buaisak thei hi.Tuabanah AIDS veina ding chance sang nuam hi.Nupi gaaite bangin hih natna vei le uh a hun lopi in nausuak nuam uh hi.Naungekte a mit na nuam in, naak haksa sa in Pneumonia veilawh thei uh hi.Pasal hih natna a vei ten zun a hilo nin zun bangin thakhia zel uh hi.Zun a thak ciangun sa sa in thak zong sa uh hi.Pawlkhat te a ciltang uh bawkin na hi.Khat khat a khua uh sik hi.Hih natna a vei pasal te in ta nei theilo thei uh hi.Tua ahihmanin hih natna vei dinga- aki ummawh ten a man langa Laboratory test neih vat ding hoih hi.Zun test na pan ki thei thei hi.Pawlkhat bel kalkawm teng pan sample lak kul thei mawk hi.Chlamydia pen  theikhia peuh leeng antibiotics tawh damask theih hi.Azithromycin aihkeh Doxycycline  pen damna dinga zatui kizang ahi hi.HIV hik pai Chlamydia vei ten zong hidan treatment mah la uh hi.Ki vei kik thei ahihmanin a damkhit kha thum ciang test kik ding hoih hi.A vei khin a vei kik te pen huaisia diak hi.Numei kum 25 nuai lam te adingin  Chlamydia test kum khatin khat vei neih ding hoih hi.Hih natna veikhakloh nangin kawppih kician neih ding ahi hi.Theih cian loh tawh sex mawk zat ding hi peuhmah lo hi.Numei pasal mawhna a kideek zo mah mah lo ten Condom beek zat ham tang ding.

Kiss/kitawp hoihlo theihi

Kitawpna pan khuasik kilawhsawn thei hi.Khuasik pen lungno a tuam tuam in omsak thei hi.Tua lungno pawlkhat pen a veite tawh va kilawnkhak ziau na tawh kilawhsawn hi.A diakin a veite kamsung leh naak kiimah hih lungno te om uh ahih manin na va ki nainap luat khak leh olno takin tua natna ngah ziau thei ding hiteh.                                      Glandular fever(kitawp khuasik ciphial dih ni) pen lungno pana kingah khuasik natna nam khat ahi hi.Hih lungno pen cil(saliva) lakah om in ki tawpna pan tu lungno kilawhsawn baih mah mah hi.Herpes  kilawhsawn thei hi.Herpes cih ciang virus a tuam tuam huam kha hi.Tua virus te; Epstein-Barr, Varicella-Zoster leh Herpes simplex ahi hi.Tua te tung pan in chicken Pox leh khuasik natna ki ngah thei hi.Kitawp ciangin Herpes Simplex virus pen thakhat in kilawhsawn thei hi.Bukkhuh veil eh cisa te khawngin midang  lawhsawn baih diak uh hi.Chicken Pox bang kitawp cianga huih dik lak pan kilawhsawn thei hi.Hepatitis B zong ki tawpna tung tawn in kilawhsawn thei hi.Hepatitis a veite cil leh a ki tawppihte cil a hong kigawmna pan in kilawhsawn hi.Mi kitawp te ki nai lua uh ahih manin a naak ua huih lak pan zong kilawhsawn thei hi.Kitawp te kam leh kam bing zena kimat pan kilawhsawn baih diak hi.Virus bek tham lo in bacteria zong kilawhsawn thei hi.Kitawpna pana kilawhsawn thei bacteria te;Meningococcal disease leh tooth decay ahi hi. Meningococcal disease pen  kilawhsawn hakzaw hi.Deep Kissing pan kilawhsawn nuam diak hi.Tooth Decay pen kum naupang lam pan kilawhsawn nuam hi.Kum upa ah bel om khollo zaw hi.Ki tawp pen “Sacred Symbol” bangin ki ngaihsun hi.Itna leh kideihsakna kilatsakna khat zong hi mah.Ahizongin hih in si leh sa lunggulhna piangsak thei hi.Sex lam gilkial sak thei mawk mikmeek hi.Tua ahihmanin kitawp lunglut luat pen siatna kipatna lampi khat hi.Tua lampi na zuih leh na nuntakna siangtho zolo dinga a tawpna ah na kisik ding hi.Paunak khatin,”Numeite khialhna kipatna pen pasalte a tawpna pan hi” ci zen hi.Numei tangval khatpeuh in ut banga -a kiss theih pen deih huai khollo hi.Tuhun ciang mi pawlkhatin kitawp khawng puh khantohna dankhat in ngaihsun thei uh hi.Ahizongin kitawpna pan lungno a tuam tuam kilawhsawn thei cih thei ding thupi hi.Biang khawnga kitawp ceuh khawng phazo lua lel hi.Kamsung tawng dawng va kitawp zawzen zong kuul khin lo hi.Tua kitawp se loh in zong gamtat kampau tawh ki itna kilak thei veve lel hi.

Kha leh Nite pan ihihna omzia

ROMANTIC HOROSCOPE

Aries(Mar.20 – Apr.19)Khathak tung phetin nang ading lawpna thak a hoih lamah om mai thei ding hi.Ahizongin nang leh nang na kikep siam kuul ding hi.Na kigin main kizopna tawh na upmawh loh lamah hong kitawnpih thei ding hi ei.Kizopna lamah zong kha bul lam malak nangin hoih cih thei in.Kha kim pawl ciang na kawppih,na kikal thu ua na deihdan leh na sawmna te genpih in.Na khempeuh khat bek ngaihsutna pen hoih khin lo cih phawk in.Tua ahih manin ama deih dan leh ngaihsut nate thu don in.Tua in na nupa kal uh kipsak ding hi.Khatawp lam ciang bel itna hangin lungdamna n angah ding hi.Taurus(Apr.20 – May 20)Khacil lam teng lawmngaih lamah tuahpha khollo dinga na kitheih leh kin tat buat buat se ken.Na deih luat loh tawh na kizop khak ding lauthawngin pilvang in.Lim takin bangin hong nawh hiam cih ngaihsun masa phawt in.Tua khitciangin mapan in kalsuan pan in.Na lungsim ngaihsutnate tat hiam in.Nangma lunggulhna lampi na zuih theih nangin kiging in.Pilvang tak in na zi/pasal ding zawng in.Khatvei khialhna in sawtpi kimang cih zong phawk gige in.Sum leh paai leh nasepna lam tawh ki sai in khalaihawl pawl in risk la lua se ken aw.Dinmun lauhuai ah din lawh thei na hi.Khatawp lam ciang bel itna leh romance lam in hong neh ding hi.Kiapk takin mailam mitsuan sawm in.Gemini(May 21 – Jun.20)Na kawppih deih dan na mimuangin na man ngei hiam?Tua na mangmat a hoih lam te khatung lam in hong tak suak mai thei hi.Na deihna hong taksuak theih nangin na lungsim ngaihsutna pia in.Ama adingin kihawng den na hihna kilatsak nangin gamta in.A lungsim laksak thei dingin om sawm in.Bang hiam na hihpih nop phial leh zong kha kim lam ngak keeikai in.Tua hun ciang na ut bang hih thei dingin kiman(ready) ta ding hiteh.Ahizongin na khatpeuh a kiangah mawk hih ken,mualpho kha ding hiteh.Nang leh nang ki ngaihsun pha zel in.Khatawp lam ciang thuakzawhna kisin in tua in itna lamah nuamna hong tun ding hi.Cancer(Jun. 21 – Jul. 22)Khathak tung teng itna lamah cimtakna thadahna khawng na neih leh lampi dang zon mai hoih zaw ding hi.Zotna khatpeuh na ngah leh mang lecin hoih kha ding hi.Khatvei vei nuam i sakte paikhiatsan leeng nuamzaw thei ahi.Na lam et sanga tamzaw lawhcinna om mai thei hi.Ngaihsut siamna in gahpha piangsak cih zong phawk in.Na kizopna lam zong hoih vanglak ding hi.Na lungsim leh pumpi a gim phial zongin kha kim pawlah dinner nekhawm un.Na cidamna dinmun thupi ngaihsut inla, a kuul leh na zi/pasal zong hilh mai in.Mihing khat ciatin kitheihsiamna ki nei tek lel ahi.Khatawp lam ciang kinialna leh kitotna lamsang pel keikaai in.Tuate na pelh thei leh lungnuam in om thei ding hiteh.Leo(Jul. 23 – Aug. 22)Itna lam tawh kisai in na gamtatzia ding na theih kei leh zong kha bul lam in na lawm naivai te genpih ngam mai in.Khatvei vei lungsim gimna te lawmte tawh kihawmsawn leeng nuam tuam hi ei.Ei beka thuak sang hoih zaw hi.thukhenna tak tak a bawl ding bel nangmah hi veve na hi.Na lungsimin nang adinga hoih hong ngaihsun sak thei lel ding hi.Tua nate nasep tak ciangin na lungsim noplohnate bei ding hi.Itna lamah na lungnop nang hong om kik pah ding hi. Na deih leh kitangsapte zong thei siam to pah ding hiteh.Kua hiam khat na lungsima na vei giugiau tawh kizopna thak nei mai thei ding hiteh.Tua in nang hong lungdamsak mah mah ding hi.Kiphatsakna leh nag leh nag kihihsak luatna te pai khia in.Tua te in itna lampi ah nang hong lamkhak thei ding hi.Khatawp lam ciang na nasep leh laisinna lamah na lungsim pia in.Vai thak khat peuh peuh nei dingin kigingsa in om in.Virgo(Aug. 23- Sep. 22)Na nasepna leh laisinna lama na pilvanna in itna lamah gahpha hong gah sak thei ding hi.A hi zongin mi awm mawhna in na lam hong khak thei veve zen ding hi.Na pilna leh lemtheihna te kisaktheihpih peuh mah kei in aw.A hih theih leh na kawppih tawh vaak khia in hun nuam zangkhawm un.Lungdamna tawh kha bul pan pah ding hiteh. Kha kim(half) lam ciang bel na pilvan pian kuul ding hi.Khatawp lam ciang bel na zi/pasal adingin lungsim zang in.Midangte adinga lungsim hawn pen supna bangmah om lo hi cih thei in.Lungsim tawng genkhawm zel zong hoih ahi maw.Tua adingin hun lemtaang zon siam in.Tua in lawp na tawh kha hong zang beisak thei ding hi.Libra(Sep. 23- Oct. 22)Kha bul tung lam in lawpna lianpi na nei ding hi.Tua lawpna in na lungsim guka na vei pen nanglam hong naisak ding hi.Lunch ne dinga hong kisap leh mang pah ziau lel in.A theih nop leh lunggulhna te thei dinga hong lam-etna zong lamdang sa kei in.Mi hoipih siam na hih manin na kiangah lam etna sangpi a nei hi zaw hi.A theihnop khat hong dot ciang na dawn ma in limtak ngaihsun masa in.Hun nuam in nang hong ngak gige cih phawk in.Kha kim pawl ciang haksatna guama awk bangin ki ngaihsun mai thei ding hiteh.Na tha neem ma in tawlnga in lecin hoihzaw kha ding hi.Khatawp ciang na nguina te bei in na thalawp kik ta ding hi.Paukam hoih kam siam zat ding thupi ngaihsut in.Scorpio(Oct. 23- Nov. 21)Kha thak tungin na ngaihsut na a lawpna omte in gah hoih piangsak ding in lam en mai thei hiteh.Tuabanah mite tawh kikhapna pan meetna ngah dingin zong na ki lam en mai thei ding hi.Ahizongin limtakin ngaihsun pha in la, kikhapna lamsang keia dingin a hoih takpi hiam cih ngaihsun in.Tua banah na lungsimah “Bang hiam lungnopna?Bang hiam itna?” ci in nang leh nang ki ngaihsun thei ding hiteh.Tua dotnate pen lungsim tawng ngaihsutna tawh dawn sawm in.Kamphatna pen nang tawh ki gamla nawn lo cih phawk in.Lungsim ngaihsutna hoih tak nei lecin tua in na kawppih lungdamsak thei ding hi.Khakim pawl ciang ngaihsutna lamdang pipi nei mai thei hiteh.Lim takin na khempeuh ngaihsut ding hoih hi.Khatawp lam ciang hahkat takin na kizopna uh a hoih nangin pan la in.Na kawppih a lungdam theihna ding thupi ngaihsut in.Ip nei lo a ngaihsutnate kikup khawm pen hoih hi.Sagittarius(Nov. 22- Dec. 21)Na kam siamna te in kha bul lam in itna thukzaw ah hong lutpih leh kilawm hi.Na ngaihsutna bangin a tangtung hiam?Na khempeuh hoih khin sam lo ding hi veh aw.Na ngaihsutna te tua dan in paisak phawt mai in.Mun khat peuh ah na vaak khiat ding leh na kawppih zawn pelmawh in.Na ngaihsutna te pen na kizopna uh a kip nangin kitangsam mah mah hi cih phawk in.Itna hangin kipahna bang hiam khat nei ding hiteh.Ahizongin na khempeuh kilangtaka kihilh ding hoih hi.Tua adingin kha tawp lam pen hun hoih ahi hi.Tua in ki lungtuahna hong neisak thei ding hi.Capricorn(Dec. 22-Jan. 19)Na ngaihsutna in lawp luatna hong nei sak thei hi.Na thei ngei loh mi khat lamah hong hup zong hi mai lo dia.Ahizongin kua hiam khat na lam etloh kianga na awk ma in ki ngaihsun pha in a kuul leh paisan ngam in.Na lametna thei siam dingin na lungsim zang in.A dawnna pen nang kiang bekmah ah om hi.Na tanau te tawh na ngaihsutna uh hong kibang lo kha ding hi.A bawlhoih nangin na hihtheih zahin pan la in la,tua sanga hoihzaw a om tuan loh lam phawk in.Itna lam sangin na nasep in na lungsim luah zaw ding hi.Hoih hi,ahizongin na thu uh ngaihsut zel ding zong hoih hi.Kha kim ciangin nang adinga hoih tuak thei hiteh.Kam siam ding a hoih lam phawk in kamsiam sawm in.Itna nangtawh ki gamla nawn lo hi.Na khat peuh lungsim na zen in ngaihsun kei ta dih phawt in.Aquarius(Jan. 20- Feb. 18)Kizopna kip a nei thei lo ding peuh in ki ngaihsun thei hiteh.Kha thak tung lam in ngaihsun pha dih in.Neih theih loh dinga na ngaihsut ten nang hong muak zaw ai ve.Mipilte lakah hai om mawk kei in, na cih sim sim te tawh na kizop theih nang ngaihsun zaw in.Lam etna lianpi nei in, kha kim pawl ciangin tua lam etna pen a takin mu ding hiteh.A ban hong om dinga na ngaihsutnate om nawn lo ding hi.Itna ah lungnopna a thupi zia mu thei ding hiteh.Kha tawp lam ciang itna lamah nang hong huh ding na kitangsap leh upa zaw te dawng khial kei in.Tua in na mai lam hun ngaihsut siamna hong guan ding hi.Itna lampi mawk zuih sangin a theisa te theiha zat siam zawk ding thupi hi.Pisces(Feb. 19- Mar. 20)Kha bul lam teng na ngaihsut danin a pai kei phial zongin lungkiapah ken.A huanga lut se loin kil khat pan na kilamdan sak dan kisin in.Na khawl sunga na khatpeuh a kilamdan man ding zong lauthawng se ken.A piang na khempeuh nang adingin hoihzaw hi cih phawk in.Kha kim pawl ciang na kawppih tawh na ngaihsutna uh kibang khollo ding hi.Ahizongin phamawh sa se kei zaw in,hoih takin hopih veve in.Hopih noploh leh amah tawh ki gamlat sangin amah va naihzaw vet in.Tua hileh lungdamna hong om kik thei ding hi.Khatawp ciangin na thuakzawh hanta hangin lungdamna hong om pelmawh ding hi.Tuamah bangin itna in na kawngklhak kiangah hong ngak ding a, na paina peuhah hong sulzuih ding hi.

Nupa kal noplohna hang

Nupa kal kilemlo leh a nawp tuaklo nupa kawp tampi om uh hi.Tua nupa kituah theihlohna pen a hang tuam tuam tampi om ding hi.Nupa pen pumkhat hi ta ahihmanin na khempeuhah kitheihsiam tuah na kitangsam hi.Thu ip neih khawng leh kizahtak lohna ten nupa kal nuamsak lo thei hi.Nupa kituahlohna hang tuam tuam te:Min tawh kisapnoploh man:Zi leh pasal min tawh kisap noplohna in nupa kituahlohna piangsak thei hi.Zi leh pasal tea min u tawh a sam zel te in ngaina diak uh hi.Min  tawh kisap ngei lo te laklawhna tawh kisap a kuul ciang zong “hei’ kici ziau lel mawk uh hi.Hih pen kilawm hetlo hi.Nupa pen min mah tawh kisap tek tek ding ahi hi.Hi thei leh a nu(naupangte nu), a pa(naupangte’ pa) kicih zong kilawm hi.Numei te bangin u ci thei le uh kilawm diak hi.”Ka mihing pa” khong peuh kicih mawk ding hi lo hi.kawppih te min tawh saplohna in zumloh nangah hong zum sakin kingaihna kiamsak thei hi.Tua ahihmanin nupa kal ah thusia om thei hi.Khat leh khat ki hawmthawh tuak in tua in kiselna piangsak thei hi.Hun a sawt ciang bangin ki ummawhna dong om thei hi.Tua bang mi te akiho sun sun ciangun zong direct in kiho lo in atate zangin kihopih uh hi.Gentehna in, “ Na nu in sum hong pia hen o” ka zat nang om veh aw, ci hi.A ta ten sum a nget siam leh  apa in sum ngah thei pan hi.Tuamah bang in zi ten zong tate zangin apa hopih kik in sum pia sawn hi.A ta te uh om kei eh nuamsa lo phial zawzen uh hi.Tua ahihmanin direct a kihopih ciat ciatna in nupa kingaihna khangsak zaw hi.Phun /Ciak hatluat man:Zi/pasal phun hak lua te pen cimtak huai mah mah hi.Zing thawh akipan nupi te a phun phun mawk ua leh inn sung nuam lo hi.Thuneucik nangawn a phun leh ciak ciak te pen midang ten cimtak baih mah mah uh hi.Pasal phun phun zong kilawm vetlo hi.Pasal ten numei te mehbawl a gensiat sak den leh  numei ten nuam sa lo hi.Phun hatluatna in midangte lungsim susia thei hi.Thuakzohlohna om zel ahihmanin buaina nangawn piangsak thei hi.Nupa phun hat lua te saw tom khawm theilo uh hi.A om khawm nak ua leh phun nading omsak pah uh hi.Tua ahihmanin a khat zaw in thuakzawhna neih ding thupi hi.Na zi a phun hat pian leh zong thei siamin thuakzo in.Thuakzawhna  in kilemna piangsak hi.Kamneema dawnna in hehna damsak hi.Kiniamkhiatna in midangte lungsim zo zaw hi.Kawppihte’ thu mannoploh man:Pasal te thu man ding banah zahtak siam ding hoih hi.Numei ten pasalte thu mang nuam loin amau thu bek a om a sawm uciangin nupa kal nuam thei lo hi.Numei ten pasal zahtak bawl dinga, a pasal sangin kipilsak zaw lo ding hi.Numei kipil sak lua pen buai huai mah mah hi.A pasal ngaihsutna te  theih siampih ding hi.A pasal thuhilhna te a man siam ding a mawhpuakna ahi hi.Tuamah bangin  pasal ten zong zite thu nawlkhin ding hi tuanlo hi.Numeite thu zong pasal in a man hun om zel ding hi.Tua hi lo a kipasal sak pongmawk a numei thu leltak a cihsan leh bel nupa kaal nuam theilo ding hi.Amau bek dik kisa leh midangte a hawmthawh te nupa nuam hi thei lo hi.Kawppihte zia tawh kituaka om siam loh man:Kawppih te zia leh tong kiteen tung akipan in theihsiam sawm ding ahi hi.Bangci bang mi ahi hiam?Bang deih in bang hua hiam? Cihte theih vek ding ahi hi.Zi han hat nei kha ten zong kisel(kinial) pih mawk lo in dai ngam ding.Tua hi hen la kuaman dawng kei leh amau zong sawt hang nuam sam lo ding uh hi.Zi leh pasal te zia iki theih siamsak loh manin buaina om thei hi.A deihloh te uh hih tei tei lo ding.A deihloh te uh thei napi a hih tei tei pen amau a hehsak ki hi lel hi.Hoih a sak te uh hoih sak pih thei ding.Kiteen khit ciang kiteen ma banga om sawm nawn lo ding.Tua ahih kei leh kinialna leh ki taina tam nuam hi.Sum zat siam loh man:Nupa hih khitciang sum zat siam ding kitangsam mah mah hi.Sum neihloh luatna in nupa kal nuamsaklo tuam hi.Sum zat siam loh manin nupa kinialna piangthei lai hi.Pasal ten a khasum uh zite khutah aap ding nei ngei kei le uh zit e adingin vai haksa suak hi.Tua ahihmanin  a heh suak niloh hi.A pasal tungah heh in a pasal sum zatna theihpih kei leh kinialna piang thei hi.Sum zatna ding ah nupa kithutuahna ki tangsam masa hi.Kithukimna om lo a sumzatna in nupa kihehsakna piangsak thei hi.Kawppihte cinlohna gen man:Kawppihte cinlohna leh khialhna te gennop luat in nupa kaal nuamsak lo hi.Kawppihte cinlohnate sel siam zawk ding ahi hi.Zi kamtam lua pasalte cinlohna midangte kianga a genthei zel te pasal te adingin vangik khat suak hi.Tuamah bangin pasal ten zong zit e cinlohna te midang kianagah gen kuul se lo hi.Ki gensiat sangin kiphat ding hoih zaw hi.

Mi picing icihte

Mi picing cih ciang gendan a tuam tuam om thei ding hi.India gamah kum 18 ciang mi picing in ki ciamteh hi.Ahizongin tua pen kum lam picin na bek ahi hi.Abigail Van Buren in picinna hih dan in gen hi;”Nasep khatpeuh a zawh masiah a tawpsan lo mi.Cinh kuul loa na aki semsak ngam.Zang se loa sum khol thei te.A dik lo te hih nuam loa thuak zote”.Taksa lam picinna bek tawh mi picing ki hi thei lo hi.Mi picingte a nuntakzia uh etteh taak hi.Lauhuai lo in zahtakhuai zaw hi.Citakin dikna thupi ngaihsut hi.Buaina khatpeuh a tuah ciang beidawng pah sam lo  hi.Haksatna khatpeuh ah lungkia pah lo hi.Midangte huh nopna lungsim nei hi.Kiphasak lo in kideek zo zaw hi.Makai hih a siam mah bangin nungzui hih zong siam hi.A upna kip takin len ahihmanin kuaman’ khemzo ngei lo hi.A hun leh mun tawh kituakin omdan siam hi.Meel leh puatham hoihna te sangin lungsim hoih na-in mi zo zaw hi.Mi picingte a meel  uh hoih kei mahleh a gamtat kampau un mi lungsim zo hi.Namdangte kawmkalah zong zahpih huai tuan lo thei uh hi.Picing lakah om siam in naupang nangawn tawh kikhawl thei uh hi.Gualnopna leh dahna munah omdan kilawm thei siam uh hi.Mi picing ten gamtat kampau hoih thupi ngaihsut uh hi.Mi pawlkhat pen midangte maingaap loh zah dongin ki om uh hi.Tua bang mite  mi’ zahtak  ding ut uh hi.Ahizongin mite’n zahtak lo in lau zaw uh hi.Pawlkhat  bel mi zahtak theih dingin om sawm lo lua liangin hai gamtat uh hi.Mi picingte bel maingaap huai uh a, zong zahtakhuai kawm uh hi.Ciktak zawhlohna in buaina piangsak thei zel hi.Neekgukna zong cihtak loh man hi kha ding hi.Cihtak zawhloh manin pawlkhat Jail peuh tung uh hi.Saptuam makai pawlkhat zong cihtak zawhlohna hangin mualpho thei zel uh hi.Na neu khat tungah a citak zolo te a lian tungah citak zolo sem sem ding uh hi.Pope in ,”Cihtakna pen Pasian’ nasep thupi pen hi” ci hi.Mi picingte citak uh ahihmanin a tawpna ah lawhcing uh hi.Mi picingten dikna thupi ngaihsut uh ahihmanin panpih lam nei tuan lo uh hi.Mi hau leh mi genthei zong khen tuam neilo uh hi.Ama’ lam a mi tawm leh tam hangin lunghimawh lo hi.Amah bek a hi phial zongin thudik panpih tinten ding hi.Thukician om lopi in bangmah khensat pah ngeilo hi.Tua manin a maiah gitlohna  leh mawhna maingal lo hi.Tuhun ciang seplohsa neek sawm, laisim lo a pass nuam mihing tam ta hi.Haksatna leh buaina a phu kha masa lote picing zolo uh hi. Na khempeuh ah haksatna ah lungkia loa -a kalsuante mah mi picing hi zaw uh hi.Mi picingte in mi nuainung leh haksa te huh nuam tawn tung uh hi.Tua banga midangte a huh ciang midangte kha muanna himahleh kiphasak ngeilo uh hi.Amau leh amau ki mawk phat ngei hetlo uh hi.Kideekzawhlohna pen siatna kipatna ahi hi.A diakin nam naupangten kideekzawhna kitangsam hihang.Hauhna zo lo hi hang, cihnopna ah hauhna siatpih lai mawk thei ive. Numei pasal mawhna, zu leh khamtheih, tep leh muamte ah kideekzawhna kitangsam mah mah hi.Mi pawlkhat in midangte gensia thei uh hi.Tua zong kideekzawhloh man ahi hi.Mi picingte makaih dan siam in nungzuih dan zong siam uh hi.Pawlkhat pen a makai bek ut uh a, nungzui a hih ding ciangun nuak mawk uh hi.Mi picingten ama’ min phatna ding bek ngaihsun lo ding hi.A nasep manphatna ngaihsun zaw ding hi.Mihing nuntakna ah kideekzawhna kitangsam hi.Mihing Discipline nei lo lua pen mi picing hi lo hi.Mi pawlkhatin kideekzawhna neilo ahihmanin a tun ding tan tungzolo uh hi.Kideekzawhna pen mihing nuntakna ah lawhcinna a piangsak thei ahi  hi.Mi picing te in a upna thu telcian ahihmanin  mi thugen khat peuh um mawh kawi kawi lo uh hi.Pawl tai tai sam lo in a omna khatah om hithiat hi.A kiphuak tawm theology tawh buailo in  thu khatpeuh laisiangtho tawh taih ngitnget hi.Piangthak kik den keii cih zong om khollo hi.Thu gen siam in a aw ngaih kholkei mahleh a theih bangin nuntakpih zaw hi.Midangte’ theih siamna zong nei hi.Biakna pen ama meetna dingin ngaihsun lo ahihmanin kisuanlahna nei lo hi.Tua ahihmanin a lungnuam in kipak hi.Leitung hun kikhelzia te mipicingten siam tak in dawntuah thei uh hi.A kilawm lopi in ama’ meetna deih bek in  a hun leh tha leh ngal mawk bei lo hi.Khua leh tui adingin mi nawngkai hih sawm lo hi.Mi pawlkhat makai ahih ciangun thuak hak mah mah thei uh hi.Nungzui(member) ahih ciangun makaih haksa thei zel hi.Mi picing lote sum leh paai ah lawhcing phial mahleh a pilna leh siamna in cinlo ahihmanin sum leh paai in siasak thei hi.Mihing ten pen i gamtat dan zatsa khat khelhak ki sa hi.Kum 18 phak khit ciang bangin kibawlphat haksa ta hi.Tua ahih manin kum tawm laia mi picing hih ding dan kisinsak thupi hi.Nungak/tangvalno laia i om dante i picin touh ciang a gah ki aat ta ding hi.Tua ahihmanin lungsim ah thu pawlkhat vom ding  deih huai ka sa hi.Tua te;”Na hoih khatpeuh in hun sawt deih a, ngakzawh kuul hi.Na khatpeuh sep loh in ki mawk ngah lo hi.Cihtakna banah mite muan ngam hih ding thupi hi.Midangte cian(advice) piakna thudon loh luat zong hoih khin lo hi.Nu leh pate thuman a hoihzia phawk huai hi.laisiangtho pasian’ thu pen mihingte adingin kingahna tak hi.Hun man pha in midangte huh zong hoih hi”.Hih te mikim in ciamteh thei leeng hoih ding hi.Mi picing tam leeng, sa lam khalam ah khat leh khat kizopna nuam ding hi.Mi picing hihna pen thagum tawh kilaksak theih hi lo hi.Sum leh paai tawh lei khiat theih zong hi lo hi.Ei leh ei picin kisakna pen mi picing hihna hi khollo hi.Mipi te’ khutlapna tawh mi picing aki hi thei zong hi tuan lo hi.Tanau hauh mana mi picing ki hi thei zong hi tuan lo hi.Melhoih leh kamsiam mana ki ngah zong hi tuan lo hi.Gamtat kampau leh luheekzia mite muh theih, leh a mu kha ten, sawlna ahi lo tawh thupi a sak uh, tua mana -a etteh uh nuntakna pen mi picing na hi khin khian hi.

March khasung suakte

March 4,13,22&31 a suakte (Astrologist te gendan in)

Hih ni huam sunga suak ten a nuntakna hun masa lamah lungsim gimna leh haksatna tampi  thuak ding uh hi.Lawmngaih zong tuak khawllo ding banah innkuan sung leh nupa kal zong nuam khollo ding hi.Miten huh lo in a neihsa neekpih nuamzaw  uh hi.A mailam hun midang khut ah hilo in ama khutah kinga ding hi.A geelkholna leh ngaihsun dan zong cik mah mah ding hi.A sep leh bawl khat peuh a buaisak nuam om kha ding hi.Upna lam leh laisinna lamah a lungsim kihei kawi kawi ding hi.Hih lamah thu lamdang pipi tuak kha mai thei hi.Ahizongin mite theih khak ding a lau ding hi.Thu khat peuh peuh kan nopna lungsim a nei ding hi.A lunglut zia mite theihloh nangin midang zong guai sawn nuam mai inteh.A lungsim ngaihsutnate thugelh aihkeh tumging tawh pholang zel ding hi.Van lui leh lim khat peuh peuh  deih mah mah ding hi.Mite mailam hun ngaihsutsak zel ding a, -a ngaihsutnate a dik hun zong om ding hi.Sum leh paai ah cil mah mah uh hi.Lawm leh gual hau lo ding uh a -a neih sun sun lawmhoih hi ding hi.Lawmte tawh kithuah sangin amah beka om nuam nasa zaw ding hi.March 31 a suak a hih leh ama thu bek thusa ding hi.Tuabang kawmkalah amah a thuzawh  om veve ding hi.Sum leh pai lamah pilvang ding ahih manin khial mun lo ding hi.Gimtawl taka sum thalawh sangin a neihsa te meet bawl lam thupi sak zaw ding hi.A neihsa te a kiam lohna ding ngaihsun pi pen ding hi.A talent te a zat siam leh art,literature,music ,vanbawlkhiat leh research lamah lawh cing ding hi.Cidamna lamah amau leh amau siavuan kisem tawm phial uh hi.Bang hang hiam cih leh neek leh dawn leh tep leh muam ah pilvang uh hi.Cidam nadingin midangte hilhna zong mang siam uh hi.Ahizongin tua te hilhna hangin haksatna tuak le uh naakpi takin mawhsak zen uh hi.Tuate hangin lungsim tawngah amau leh amau cidam kisa lo uh hi.Tua ngaihsutna in thaneem sak thei hi.Amau adinga number hoih pen four hyphen one(4-1) leh 3 pana piang nambat te ahi hi.Tua te 1st,3rd,4th, 10th,12nd ,13rd,19th ,21st, 22nd, 28th, 30th leh 31st te ahi hi.Na khat peuh peuh hih nambat pana piang nite ah sem le uh hoih diak hi.Lawm dingin nambat 4 leh 8 kihelna leh gawmkhawm hih 4th,8th,13rd,17th,22nd,26th leh 31st a piang te tawh kilem thei diak uh hi.#1st a piangte adingin nam 9 pana piang 9th,18th leh 27th te hoih hi.Hih hun ciang a nuntakna uah na lamdang piang nuam hi.Tuabanah hih nambat 1st,4th,10th,13rd,19th, 22nd,28th leh 31st a piangte kiteeng le uh kilem diak uh hi.Zungbulh lamah sapphire ,suangmanpha, diamond, topaz leh amber te kamphatna ding ahi hi.Zong (color) lamah a san,a naipaak leh a puangte kam neisak thei hi ding hi.

Vun aading ahoih singah

Vun aading ahoih singah tampilak ah nam-3 igen nuam hi
Tuate laka thum a hoihna leh a zatdan ding gen mawk mawk dih ni e.Singtangmai(Ni nun):Ninun pen vun cidam nangin hoih mah mah hi.Ni nun ah Vitamin A leh papain tam mah mah hi.Vitamin A tampi omkhawmna ahihmanin anti oxidant zong om hi.Papain in vuna Protein nasem thei nawn lote paikhia hi.Tua banah Skin Cells si khin te phiatsang hi.Tua ahihmanin vunah nuh  zel zel ding hoih hi.Ni nun ah Sodium tawm hi, vun nawmsak thei ahihmanin hoih hi.Gawizan khitciang khetuul puak khak nuh leeng zong hoih hi.A hawng tawh mai zut leeng anti-aging hoih mah mah khat suak hi.Ninun leh bawngnawi hel pen skin firming, anti-aging,dark spot leh blemish dingin hoih hi.Skin tone zong hoihsak thei hi.Ninun sial leh a tangkeu pen ringworm zatui dingin hoih hi.A hoih teisam hang nisima nuh ding hi lo hi.kal khata nih vein uh ding hoih bek hi.Lengmaw(Sekkhum):Lengmaw pen  citrus  fruits lakah kihel hi.Astringent leh toning properties  tam ahihmanin Vitamin C tam hi.Tua ahihmanin vun adingin hoih mah mah hi.Mihing pumpi a Colagen te  bawlphat nang huh thei hi.Vun mamsak in vun kikawl lua omsak lo hi.Lengmaw a hun man a neek zawh ding hoih hi.A hawng tawh mai zut leeng vun kikangsakin ngosuahsak tuam hi.A hawngte zong mawk pai lo in phokeu in gawizan kik leeng body Scrub hoih khat ahi hi.A gawizansa te bawngnawi tawh hel leeng main uh dingin hoih vanglak hi.Tua in dark spot leh blemish te beisak thei hi.Thudang khat ah a hawng pen huan ding in nikhat sung koih ding.A zing ciang khaih dingin Fridge ah koih ding.pat zangin tua tui pen mai ah nuh ding.A tui pen susil nangin zong hoih mah mah hi.Lu nget beisakin sam adingin zong hoih hi.Lo uih San:Lo uih san ah Vitamin nam thum A,C leh E om hi.Hih vitamin te anti oxidants,UV ten vun ahih siat a bawl pha theite ahi uh hi.Lo uih san pen anti septic hat mah mah khat ahihmanin Skin infection leh maiphual omsak thei bacteria a lehdo thei hi.A guaka na neek theih kei leh zong salad,meh kan leh huan te ah hel zel in.Lo uih san ten sisan siangtho sak in Flavonoid pekhia uh hi.Tua Flavonoids in Vitamin C nasepna thapia thei hi.Vitamin C lah vun cidam nanga kitangsam mah mah khat hi zel hi.Lo uih san a Anti inflammatory leh anti bacterial properties tampi ten tangsiat lak pan hong keem thei uh hi.Bek tham lo in vun natna tuam tuam lak pan zong hong kipelhsak thei hi.

Gilpi meima

STOMACH(GILPI) ULCER

Gilpi ulcer pen naupang pan picing dong in kinei thei hi.Zomi ten gilpi ulcer i cih pen Peptic ulcer zong kici hi.Gilpi ulcer cih ciang gilpi leh  ek paikhiatna ngawi kikal teng meima cihna hi.A tamzaw pen duodenal hi in  gilpi leh ek paikhiatna lam gilzangneu 12 inches  pawlah om nuam hi.Gilpi ulcer pen gastric ulcer hi in kigen hi.Kilawhsawn theilo banah Cancer zong piangsak thei lo hi.Peptic Ulcer omna hang pen gilpi ah Gastric aihkeh intestinal mucosal lining  te hydrochloric acid ten a neek siat man uh ahi hi.Tuabanah bacteria nam khat  Helicobacter  Pylori infection zong gastric leh duodenal ulcer a piangsak thei khat hi.Helicobacter Pylori  pen  neek leh dawn siangtho lo pana kingah hi.Helicobacter Pylori kep nangin antibiotics kizang pi pen hi.Gastric Mucosal lining kisiat ma leh mucous defence a hat zawh loh manin gastric ulcer kingah thei hi.Taksa in a kitangsam sanga tamzaw hydrochloric acid  a piak khiat ciang leh lungsim gim na hang banah genetic predisposition hangin duodenal ulcer kingah thei hi.Lungsim nawp nanga zatui neekna leh zatepna tawh ulcer piang thei hi.Ulcer nat dan pen gilpi sa in  nat cihtakin na hi.Minute 30 pan nai 3 sung phial na thei zel hi.Pawlkhatin sin sip dingin ummawh in pawlkhat in gilkial man hi ci uh hi.A natna tak pen awm lam, nawi guh nuai lian hi.Mi pawlkhat ten na khat peuh a neek khit ciangun na pah zel hi.pawlkhat leu leu pen neekkhit nai khat pawl ciang hong na pan hi.Gilna sa in zan kiim laitak khanglo zel uh hi.Kalkhat sung bang na loa –a om hun zong om thei.Neek theih neek,tawlngak, bawngnawi dawn leh antacid neek  in hih natna thuak nuamtuam sak hi.Gilpi ulcer in a kiim leh kianga nerve te sia sak thei hi.Tua in nerve nasep buaisak in natna huaisia sem sem thei hi.Tuabanah gilpi leh gilzang sunga sisan zam vang sak thei hi.Tua in haemorrhage (gilsunga sisan luang) piangsak thei hi.Gilvung bawk in a nasep ding bang sem thei lo hi.Gilpi ulcer a nei te taten nei nuam deuh uh hi.A diakin zudawn leh zatep ten vei nuam deuh uh hi.Ann neek hun man lo leh lungsim gim man in zong gilpi ulcer ki vei thei hi.Natna pawlkhat, liver disease,emphysema leh rheumatoid arthritis  natna nei ten ulcer vei nuam diak uh hi.Blood group “o” ten duodenal ulcer vei nuam diak uh hi.Tua banah lungsim gimna a dawn ding zatui tam neek luat manin zong ulcer ki vei thei hi.

Lawmngaih nukiang iomciang

A masa pen in numeite lungsim paizia theih siam masak sawm phawt ding.Numei zia thei kei mawk lecin na nungaknu bangcin lungdamsak thei ding na hi hiam?Na lawmngaihnu theih cian sawm masa in.Thei cian cih ciangin a hunlui te cihna hi pah lo in a duh a deih leh nuam a sak namte theih masak sawm phawt in.A kuul leh zong nangma nuntakna amah tawh kilem dingin ki adjust zaw phial in.Na itna thu hillh a up theih nangin a meel tawh lak in.Tua ahih kei leh ciamnuihna peuh sa kha ding hi.Meelhoih nasak lam zong thutakin hilh in.A lawmngaihpa na hih khak hampha na kisakna thu zong gen zel in.Mi lakah na paipih ciang zumpih mawk lo in a kutah len tek tek in.A kiangah zuau peuhmah gen ngei ken.Tua in na kizopna uh hoihsak sem sem ding hi.Na khemzo phial zongin khem kei zaw mai in.Khuasung mi muhna khawngah kitai sam kei un.Na tua cih ua leh nang leh ama adingin zumhuai kha ding hi.Tua banah nidang ciang hong vaak khiatpih nuam lo kha ding hi.Ama muh lai in numei dang hopih in mawlpih het ken.Numei pawlkhat a sikthu uh sia mah mah cih phawk in.Tua ahihmanin na neihsa na taan loh nangin kidawm zaw in.Car tawh na puak ciangin a seat masa penah tusak den in.Na lawmhoih dangte a om phial zongin amah mah thupi ngaihsut masa zaw in.A ma muhna ah na numei lawm dangte Text message peuh khak niloh kei in.Hong it hong ngai khin lel cih manin kizep kipuah tawpsan tuan ken.Kizep kipuah lam thupi ngaihsut tek tek zaw in.Na lawmte lakah na pai ciang thudon in.Bang hang hiam cih leh na lawmte lakah nuamsa khin khollo thei hi.Na lawmte meltheih lua nai lo mai thei aih ciang a.Tua ahihmanin bangci leh maingal in nuamsa thei ding cih ngaihsut pih in.Ama lawmte zong kithuahpih theih sawm in.Tua in na kizopna uh hong nuam tuamsak ding hi.A mah bek tham lo in a lawm ten zong hong it leh hoih hi.A thupi khollo hanga na kinial ciangun amah gualzo sak lel in.A pillo leh bangmah thei lo hih ding ut khollo uh hi ei.A innkuanpih leh tanau te itbawl in.Nou te geel kikala theih ding ni thupi te phawk den in.Gentehna in a pianni leh anniversary dangte khawng thupi ngaihsutsak in.Tuabang hun ciangin itna latsakna in present khat beek piak tei tei sawm in.A deih leh huat te theih khiat sawm in.Tua hi leh amah na kipaksak thei bek ding hi.Na lawmngaihlui te thu peuh mah a zakin gen se dah in.Ahih theih leh theisak kei zaw mai ve.Thu tak tawh thu a gen ciang ciamnuih danin ngaihsut sak ken.Ciamnuih leh thutak khen siam in.Ama kianga na gen ding khat peuh limtakin ngaihsun masa in.Aw key sang leh hehna kam mal peuh mah zang ngei ken.Na genkhiat khatpeuh in a lawmte a su kha hiam cih zong ngaihsun zel in.

AIDS banghi peuh mahiam,!

AIDS pen a sau in Acquired Immune Deficiency Syndrome ahi hi.Acquired cih ciang midang tung pana kilawhsawn cihna hi.Immune pen natna do theihna cihna ahi hi.Deficiency pen kitangsapna cihna dan in kizang thei ding hi.Syndrome cih ciang natna tuam tuam thakhat a hong tung cihna ahi hi.Tua ahihmanin AIDS pen a tom in “Taksa a natna hik lut ding do theite kitangsapna hanga natna tuam tuam hong om “ kici thei hi.Natna hik nam khat Human Immuno deficiency Virus(HIV)  taksa ah lut in natna hik a do leh a that zel (Lymphocyte) a neek siat mana hong piang ahi hi.Tua natna hikin sisan ah om mun nei in hong tam sem sem uh hi.Tuabang natna hik a neite HIV Positive kici hi.HIV hik taksa ah a lut phetin AIDS kivei  hipah sam lo hi.HIV hik pen natna hik a lehdo(T-lymphocyte) ah lutin pung sem sem uh hi.Tua Lymphocyte ne sia in paikhiat san kik uh hi.Tua pan HIV hik hong tam semsem hi.Tua tawh kizuiin natna hik a lehdo te tawm tek tek hi.HIV hik a lut akipan a kum 7 na pawlah natna hik a lehdo tawm mah mah ta hi.Tua ahihmanin natna tuam tuam olsam takin hong vei uh a tua pen AIDS ahi hi.Hih natna tuam tuam te hangin dam dam in kiam tek tek in a tawpna ah sihna tun hi.AIDS pen TB,Cancer, etc. te dan in kilatkhiatna mun tuam neih khollo hi.HIV hik taksa ah na om khin ahih manin natna dang tuam tuam a vei hi zaw hi.gentehna in TB hik a taksa ah om khin ahihleh tua AIDS vei pen TB natna tawh a si ding hi lel hi.Tuamah bangin awmna(pneumonia) natna hik a ngah khak leh tua AIDS vei pen Pneumonia tawh a si ding hi kik hi.AIDS veite pen natna tuam tuam vei cihna hi pah hi.AIDS veite pen thazaw,ann neek limlo,khuasik bei thei lo,khua-ul luang den, sung pai, cibawk, kamsung na,vun natna tuam, vun cancer, khuh, awmna leh TB vei dan in kilang hi.Hih i gente khatpeuh dana omte muanmawh huai cihna hi.AIDS pen HIV hik a nei te tawh lupkhawmna(sexual intercourse) pan kilawhsawn thei hi.HIV hik a nei sisan hong kipia kha leh tuapan kingah thei hi.Zatui sutna syringe leh Needle HIV hik neite tawh zangkhawm kha leeng kingah thei hi.HIV hik a nei nupi gaai ten a tate uh lawhsawn thei hi.Mulmetna,Acupuncture leh tattoo vanzat khawmna pan kilawhsawn thei hi.Liam leh AIDS tawh a site liamma nei kawmin lawng kha leng kilawhsawn thei.Muk leh kamsungah liamma om kawmin AIDS veite tawh kitawp leeng kingah thei.Sisan dang bangmah in numeite kha sima si neih (Menstrual blood) ah zong HIV hik om thei ahih manin kilawhsawn khak ding lauhuai hi.Nawitui ah HIV hik om thei ahih manin HIV hik a nei nuten a tate uh nawi piakna pan lawhsawn thei uh hi.Zun leh ek lakah zong HIV hik om thei hi.Ahizongin adangte zahin kilawhsawn lauhuai lo hi.Cil(saliva) ah zong HIV hik om thei hi tua ahihmanin kamsung liamma nei te tawh kitawpna pan kilawhsawn thei hi.Ni tangah HIV hik saw tom zolo hi.Ahizongin mun vawtah sawtpi om thei hi.Misi innsung mun vawt(2 degree Celsius) a kikoihte sisan examna pan  a sih khit uh ni 16 sung HIV hik damlai ci uh hi.Tua ahihmanin liam leh misi a buaipih peuhmahin khut tuam(glove) bulh thei le uh hoih hi.Misi te zong saphuklai(polythene) tawh tuam thei leeng hoih hi.A meel kilang thei dingin maan(Glass) zat hileh hoih hi.HIV negative pawlkhat lakah a hik nei zong om thei ding uh hi.HIV hik ngah khit kha 2-3 pawlah antibody muhtham in om pan hi.Mi khenkhat pen kha 6 khitciang zong hi pan thei hi.A hik nei napi a antibody kimu khia nailote “Window period” kici hi.Hih hun sungin zong midangte lawhsawn thei uh hi.Numei kizuakte leh khamtheih zatui zatna pan beka HIV hik kilawhsawn hi lo hi.Ahizongin hite pan kilawhsawnna chance sang diak cihna hi zaw hi.Numei pasal mawhna (sex) pen nupa kal bekah zat ding ahi hi.A kid eek zo mah mah lo te in condom beek zat pelmawh ding ahi hi.Khamtheih zatui kisun zel ten zong pim midangte tawh ki zat taang loh ding hoih hi.HIV hik a sisak thei, a pung ding a dal thei leh nasem thei lo dinga pawl thei ding zatui etsinna tuam tuam kinei ngei hi.A lawhcinna tamlo om mahleh lawhcing suak tak tak zo ngeilo hi.Zatui in HIV hik pen a tung teng that thei hih tuak sam hi.Ahizongin zatu zat kik ciang HIV hikte na kikhel(mutant) man uh ahihmanin zatui in nasem thei nawn lo hi.Zatui pen sawtpi zat dinga kibawl hi in side effect tampi nei hi.Tua manin AIDS zatui lawhcing zo nai tadih lo hi.AIDS do pawl ciaptehna RED RIBBONAIDS do pawlte ciamtehna(symbol) pen Ribbon san (Red Ribbon) ahi hi.Red Ribbon leh HIV/AIDS kizawpna a theilo khawng om kha leh cihna tawh gen a sawm ihi hi.Red Ribbon pen leitung bupah AIDS lakah pilvan a kuulzia tangko leh AIDS do pawlte ciaptehna(symbol) ahi hi.HIV hik pai kawma nuntakna hun a zangte hehpih huaizia leh huh a kuulzia pulaakna nam khat ahi hi.Kum 1991 in New York ah kizang masa hi.AIDS veite midangten neu et leh tuam bawl ding ahih tuanlohna te pulaak uh hi.AIDS veite lamah pangin a dikna uh kepbitsak zel sawm uh hi.Tua etsakna ding in ribbon san a kizang ahi hi.Red Ribbon hilhcianna  tuam tuam te hih a nuaia bang ahi hi.Itna:A san in itna kilatsakna ahi hi.HIV hik vei a damzo nawn lo dingte hehpih leh it ding ahi hi.Itna meel a thei lo leh amau a mawhsak leh a neu et peuh ki om thei hi.Ahizongin tuabang ding hi lo hi.Itna pen amau adingin damna zatui zahin thupi hi.Itna leh ngaih a nei ten rose paksan piakna tawh itna lak uh hi.Tua mah bangin i sanggam HIV/AIDS sal a taangte tungah itna kilangsak ni.Nuntakna:A san pen sisan etsakna zong hi in sisan pen nuntakna ahi hi.AIDS hanga dah leh kap mi tampi om uh hi.Sihna lampi a zui tampi om uh hi.Eimi te lakah HIV hik pai ki behlap sem sem mawk hi.Nuntakna manpha mah mah ahihmanin AIDS hanga bei dingin pammaih hi.Hehna:A san pen hehna etsakna zong ahi hi.Mai san zah donga iki nial ciang pen heh mah mah cihna hi mawk hi.Tua mah bangin HIV tungah nakpi takin heh suah huai hi.HIV hik pen gilo mah mah hi.Tua mah dawm lo in zahtak lo a, hehpihna zong nei ngei lo hi.A zumhuai leh a na thei bang pen in mihingte susia hi.Natna gilo pen khat ahi hi.AIDS natna hangin zomi tampi sit a uh hi.A vei a si ding tampi om lai hi.A vei a kitheikhia nailo zong om ding hi.Lauhuai:A san pen lauhuai ciaptehna nam khat ahi hi.Motor ah dialsan a kikhai ciangin ‘hong neh kei un lauhuai hi’ cihna ahi hi.Tua ahihmanin neh luat loh pen hoihzaw mai hi.Quarry a sem ten puan san a khai ciangin lauhuai tadih cihna hi.Suang hal ding aihkeh suangtuk ding om cihna ahi hi.Galkap sungah dialsan khim te a si ngam te hiin lauhuai uh hi.AIDS do pawlten Red Ribbon a zat ciangun,” HIV/AIDS pen lauhuai hi, maingap ding hi lo hi” cihna ahi hi.A san lam lim lim pen lauhuai cihna hizaw pian hi.

TV Natna

TB natna pen kum 1882 in Robert Koch in na mukhia hi. Kum 1946 in TB zatui masa pen Streptomycin antibiotics ki mu khia hi.Tuma lamin TB Natna pen a damsakna zatui om lo ahih manin kilipkhap mah mah hi.Ahizongin tuhun ciangin zatui om ta ahih manin damasak theih natna khat hong suakta hi.TB natna hong kipat khiat dan tangpi pen; khuh, khawsik, zang tek tek,thazaw leh zan ihmu theilo cihte ahi hi.Bukkhuh veng thei lo pen TB natna hi thei ek mawk hi.TB natna ahi lian lo TB nat dana lah na veve om in tua pen pulmonary tuberculosis kici hi.Hi dan atamzaw a sawt ciangin TB natna suak to ziau thei hi.Miliary Tuberculosis  kici om leu leu in hihdan a veite a khuasik in gim mah mah uh a,zang tek tek uh a, a annkam uh zong lim het lo hi.Khuh lua khollo vanglak uh hitua banah naak haksa cih te zong om lo zaw hi.Tuap lama haksatna neaten TB natna vei baih diak uh hi.I pumpi munkhat peuhah TB natna hik lungno pen om thei hi.TB natna lakah Tuap TB tam pen in a damkik zong tam pen pah hi.Hoih takin Zatui ne peuh le uh dam kik ziau lel hi.Zatui gina neek lo te bel a dam hiam a sak kikal nangawn un hong na kik thei hi.Tuap TB natna veite pen naak khuh mah mah uh hi.A khuh ciangun sisan bang luang khia thei hi.Pawlkhat bang in sisan lua khia thei zel uh hi.Leitung bupah TB natna vei tampi tak om uh hi.Ahizongin a zatui om ta ahih manin a kikemzo te adingin damask theih natna hi ta hi.Ahizongin mi tampi in zatui/zatang hoih neek zolo ahih manun a sihpih tampi mah om lai veve hi.kum 1995 sung bek nangawn in leitung bupah TB natna hangin mi 3 Million sanga tamzaw si uh hi.Gam genthei leh khangto lo te ah TB natna vei tam hi.Bang hang hiam cih leh sianthouna lamah niam lai lua uh hi.TB leh HIV+ pen leitunga natna kithehthang baih leh mi tampi te sihna a tun natna ahi hi.TB natna pen kilawhsawn baih mah mah hi kha ding hi.World health organization(WHO) ten kum 2008 in leitung bup mihing munthuma khen mun khat ten TB natna vei uh hi, ci liang hi.Kumsimin TB natna vei 8.8 Million kibehlap den hi ci lai uh hi.Kum 2005 in leitungbupah mihing 1.6 million te TB natna hangin si uh hi.Damdawi(zatui+zatang) hoih tak a nek ding kitangsam hi.Gam khangto mah mah a kingaihsun United States nangawnah hih natna tam mah mah veve mawk hi.Kum 2009 in American mi 100,000 laka 3.8 te in TB natna vei uh hi.TB natna pen gam khempeuh ah om in mikim in vei thei ahih manin kikep siam kuul hi.Kum 1993 bangin WHO ten TB natna pen  Global Emergency in ciamteh uh hi.TB natna vei khat na kiim  nai ah khuh leh tua panin natna hik kilawhsawn thei hi.TB natna veite tawh ki maingatin hong naak pau le uh tua a cilphuan pan un zong natna hik kilawhsawn thei hi.TB natna veite cil leh khaksawh pan in zong natna hik kilawhsawn thei lai hi.Tua dana TB natna veite tung pana huih laka natna hik leengkhia thei pen khat peuh in na dik kha le uh tua natna a ngah ding uh hi ziau hi.TB natna pen HIV vei ten ngah baih mah mah uh hi.Tua banah zu dawn te, pumpi sianthouna lam a thudonlo mite leh cina a khawi zel te in zong ngah baih diak uh hi.TB natna vei hi dinga ki ummawhten a manlang thei bang pen a Siavuante ki etsak ding hoih hi.Treatment la baih ten midang lawhsawn man lo ahih manin tua zong a hoih hi pah hi.Tua ahih manin ki etsak paha Treatment lak baih pen cina  leh a khawi te adingin hoih hi.TB damdawi pen hun sawtpi neek kuul ahih manin mangngilh lo a hun mana neek kuul hi.Dam na kisa phial zongin na Damdawi neek Course a zawh mateng ne veve in.

Maivun kepzia ding

Mikhempeuh in vun cidam leh etlawm ki deih ciat hi.Meelhoihlo te ading bangin kitangsam diak hi.Vun hoihna ding kideih ahihmanin ki ngaihsun ciat hi.Ahizongin a hoih dinga ngaihsut khempeuh hoih khin khollo thei hi.Hih tawh kisai thu pawlkhat gen leeng.Zatsa pawlkhat khawlsan kuul dinga zat nail oh pawlkhat zat zong kuul thei ding hi.Maiphiat mun lua lo ding:Mai pen phiat ding mah ahi hi.Aizongin ni tamveipi phiat lo ding.Mai nel lua te khawng ni khatin tam veipi phiat ding pen ki geen thei zel hi.Tua hi leh cidamin mai zong phual lo zawdeuh dingin ki ummawh hi.Ahizongjn Alexandra Spunt leh Siobhan O’Connor ten nikhata mai  phiat mun a hoihna thei lo uh hi.Mai nel pen bacteria leh Vun keu lua pana kidal nanga Pasian hong bawlzia ahi ci mawk uh hi.Nikhata mai thum vein a phiat ciangin  vun natna tuam tuam om thei lak pan kidal lo zaw in Chance pia zawsop hiteh.Vun pen a keu ding hi lo hi.Vun keu hun lai phalbi ciang zong a keuloh nangin lotion kin uh zawk ding ahi hi.Face Scrub naak zat luat loh ding:Face Scrub pen vun nasep ding a semlo te mansak nangin hoih hi.Ahizongin naak zat luat ciangin vun cidam kim lai zong sia sak thei hi.Zatloh ding cihna hi tuan lo in naak zat luat loh ding cihna hi zaw hi.Kaal nih ciang khat vei zat hi leh hoih bek hi.Oil omna Cream bek zat Ding:Cream pawlkhatah oil om lo ahihmanin Oil Free Cream kici hi.Ahizongin oil omlohna Cream pen hoih lo hi.Tangsiat (pimple) omna sa te keu nuam mah mah ahihmanin oil kitangsam hi.Oil tam zat luat ding lah hi tuan lo hi.Face Cream nam tuam tuam zat ding :Face Cream nam tuam tuam zat pen vun adingin hoih hi.Hun khatah a nam tuam tuam zat ding cihna hi lo hi.Gentehna in tukha-a zat pen maikha ah zang nawn lo ding, a tuam dang khat zang ding.Laih zel ding cihna hi pipen mai hi.Mihing khat leh khat vun ii’ kitangsap zong kibangkim khollo ahihmanin a tuam tuam sin masak phawt ding hoih lim lim hi.Kum 30 tunglam Face Mask hoih pen:Coconut oil sikkeu  dim nih, aktui sungdal khat, khuaizu sikkeu khat leh cikhum sikkeu khat helkhawm ding.Hihte khempeuh munkhatah koih khawm in la tawk in.Tua khitciang na maiah nuh in.Minute 25 sung na maiah diah phawt in.Tua khitciang tui lum pippiap tawh na mai phiat in.A tawpna lamah tui vawt zangin.Kum 30 khit ciang maivun hatlo tek tek ta hi, tua manin mai vun hoih deih ten hibang hih zel ding hoih hi.Kaalkhat khatvei beek hih zel ding ahi hi.Kum 40 tunglam Face Mask hoih pen:Peas(Bepi) sikkeu neu nih, Evening Primrose Oil sikkeu khat, Bawngnawi sikkeu khat,Grape(Leenggah) tang sikkeu khat leh Carrot tui hai lang gawmkhawm ding.Tang nei khempeuh gawizan dikdek phawt ding ahi hi.Tua khitciang na maiah nuh in.Minute 30 sung na maiah diah phawt in.Tua khit ciang tui lum pip piap tawh na mai phiat kik in.Kum 40 khit ciang maivun pen kikawl ta hi.Vun in Collagen leh Elastin tasam ahihmanin vun etlawm nawn lo hi.Tua manin hih danin Face Mask bawl in la, na mai ah nuh zel in.Kum 50 tunglam Face Mask hoih pen:Kum 50 tunglam te ading Facial Mask hoih pen: Brewer Yeast( Zu bilh silngo sawh) sikkeu khat, bawngno hai lang leh khuaizu sikkeu khat gawmkhawm ding.A gawm dan ding; Brewer Yeast leh bawngnawi a tuam in hel ding tua pen Fridge ah zankhat koih ding.A zing ciang khuaizu tawh hel(gawm) pan ding.A veka na gawm khitciang na maiah sahtakin zut in.Minute 30 sung na maiah diah phawt in.Tua khit ciang tui lum pip piap tawh na mai phiat masa inla a tawpna lamah tui vawt tawh phiat kik in.Maivun nel loh nang FaceMask hoih pen:Nahtang min gap lang,Avocado(Butter thei) min pum lang, bawngnawi sikkeu khat leh Olive Oil sikkeu khat gawm khawm ding.Tua khit ciang a man mah mah dong tawkzan ding.Tua khit ciang na maiah minute 30 sung diah in.Tuilum zangin na mai phiat inla, tuakhit ciang tui vawt tawh phiat kik in.Ni zung natna dalna Facial Mask hoih pen:Sesame oil sikkeu nih,Aloe Vera gel sikeu nih,wheat Germ oil sikkeu khat,Cinnamin Oil tak 12 leh Lavender Oil tak 12 gawmkhawm ding.Na maiah sawtpi tak diah masa phawt in.Na theih ding; Screen hi loin ni zung natna lauhuai pana hong dal ding bek ahi hi.Maivun siansakna Facial Mask:Apple pum khat seh li suah seh khat, Peach(singgah namkhat), pum lang, Tomato(mehthuk) pum lang, bawngnawi hai lang sanga tawm zaw deuh leh Almond Oil sikkeu khat gawmkhawm ding.Singgah te pen a hawng kheh khitciang a tui suuk ding ahi hi.A veka na gawmkhitciang lum sak in.Tua khit ciang koih vawt kik inla, na maiah minute 30 sung nuh in.

Phone tuisung ah nakiatsakleh,

Mikim phialin Mobile phone ki nei in sawt mang nuamin kidawm mah mah ciat hi.Ahizongin kamsiatna tawh mobile Phone tui lakah kikiasak kha thei hi.Tuilakah phone  kiatsak leh guah  thuakpih khak ciang a  theih ding thu pawlkhat gen dih ni:Mobile tuiah kiatsak khak ciang in kisia suak thei cih thei in thakhat thu in lakik pah in.Ahi thei bangin phone pen phel phawt ding ahi hi.A mai lam cover, a nunglam cover, battery,Sim Card leh memory card te lakkhiat pah ding.Phel khitciang a kawtna mun puangsiangtho aihkeh toilet paper tawh nuul siang ding ahi hi.Nul keu pah ding ahi hi, a keu kei leh a kawt pen a sungtawng lamah lut thei hi.Mobile phone kawt nul siang/keu khit ciang  mun keu ah koih phawt ding.Mun keu leh huih tamna ah nai khat bang koih phawt ding hoih hi.Mi pawlkhat in nisa ah pho thei uh hi.Ahizongin nisa ah pho ding hi lo zaw hi.Mun keu huih ngah munah koh ding hi zaw hi.Hair Dryer a om leh tua tawh mut keu leeng zong hoih hi.A battery kituahna mun tengah a vang tam ahihmanin  tui lut nuam diak hi.Tua ahihmanin limtaka mut siang kuul hi.Hair Dryer pen  a phone tawh kinai sak luat ding hi lo hi.A kinai luat ciang a set pawlkhat kisia thei hi.Minute 20-30 kiim mut ding hoih hi.A tunga kigen danin hih lecin na phone a ngeina bangin kizangkik thei ding hi.

IT system/kahlei

INFORMATION TECHNOLOGY KAHLEI

Tuhun leitung khantohna hang lian pen  information technology ahi hi.IT lam khantohna hangin leitung langkhat a omte nangawn tawh mun khat a om mah bangin na ki sem khawm thei ta zen hi.Tua manin miten a pangkaina thei in kihopihna ding, gualnopna lam leh summeetbawlna ding nangawn in zang ta uh hi.Tua manin IT siamte kitangsapna khang sem sem hi.Tuhun leitung sumbawlna pen Globalization mah mah ta hi.Leitunga IT Company lian ten sum tampi la lut nuam ciat uh hi.Tua manin kipatkhiatna dingin sum tawm beina gam khangto nai lo te zang nuam uh hi.India khongah IT Company lian pipi hong lutna hang pen sumtawm bei ding leh meet ding ngaihsutna bek ahi hi.Tu ma in TCS,Infosys,Wipro leh HCL Company ten nitumna lam gam Sumbawl te tawh IT Service contract bawl in Nitumna lam gamte Rate sanga niamzaw in India ah naseem uh hi.Tun bel Nitumna lam gam IT Company IBM,Accenture,HP,EDS,CSC,Cap Gemini etc. ten India ah hong omcilh ta uh hi.India tualsuak Company te tawh IT lam a siam mi te kituh ta uh hi.Tua ahihmanin IT lamah neekzonna za pi ki hong ta hi. NASSCOM(National Association of Software & Services Companies) ten kum 2010 in India ah IT Engineer 5lakhs in  kicinglo ci hi.Hih thu pen IT sangnaupangte adingin a nuamhuai thu khat hi.Ahizongin IT Company te nasep lak dan pen deihtel mah mah uh hi.Pilvang mah mah uh a, World Standard a nasem taka hi kei leg la nuam lo uh hi.World Standard a nasem thei pah dingin India Education System bel hoih zo lo hi.NASSCOM te experience pan India gama Engineer sin 25% bek World Standard a nasem dingin lak tak uh hi.Kum 2007 in Bangalore Engineering sinna hoih BIT ah CSC Campus Recruitment ki nei hi.Mi 120 in Written Exam in mi 10 bek Interview dingin sam uh hi.Interview khitciang mi 2 bek la uh hi.CSC ah Engineer nasep awng(Post) pen za val a om hi zen hi.Tua ahihmanin a target uh muzolo uh suak.IT Nasep tuam tuam te: IT Service pen Customer te sumdawnna tawh ki zuiin Division leh Service line tuam tuamah kikhen hi.Gentehna in; Banking &Financial Services,Telecom, Airlines, Manufacturing, Oil & Energy, Transport,Logistics, Public Sector, Healthcare, Defence,Medi,Animation,Education etc. dan in kikhen thei hi.Hih na tuam tuam te ah mawhpuakna (roles and responsibilities)kihawm in kikhen uh hi.IT Services a nasep min te:Software Engineer:Software Engineer pen Computer Code gelhte ahi uh hi.Company khenkhatah “Developer” aihkeh “Project Associate” zong kici hi.IT lama nasem tampi te bulpatna ahi hi.A nasep tawh kizuiin “Programmer” zong kici hi.Industry/Service line tawh ki zuiin Software engineer siamna kitangsam zong kibanglo hi.Banking leh Financial Services lamah Java leh Net Technology kizang hi.Animation leh Entertainment Service lamah bel Flash leh Maya technology kizang hi.Tua ahihmanin hih computer language siam neih ding thupi hi.Formal education B.E,M.C.A, M.Sc(Computer) result hoih tak neih ding kitangsam hi.System Analyst / Architect: System Analyst ten Computer Coding lam sem ngeilo uh  hi. Computer system thuksin in bangcin manlang leh hoih takin nasem thei ding hiam cih ngaihsun uh hi.System Analyst nasem dingin Programming a tawm pen kum 5 bang semkhin deih uh hi.Project tuam tuama Experience a neisa te deih diak uh hi.Business Analyst: Business Analyst ten Customer te holimpih in a nasep te encian uh hi.Customer te kitangsap zonsak uh hi.programmer te theih siam ding Software Specification bawl pen a mawhpuakna uh ahi hi.Business Analyst nasem dingin Modelling Language UML leh vanzat MS Visio zatsiam kuul hi.Formal education M.B.A leh C.A pan lut awlsam diak hi.Project Experience neihoih te zong la thei zel uh hi.Tester: Software testing pen quality control na kitangsam mah mah khat ahi hi.Programmer te gelhkhitsa software ten nasem thei ding maw sem thei lo ding cih test cases tuam tuam zangin tester in na en kawi kawi hi.Professional Tester hi dingin Programming Language theih kuul lo hi.Software Testing siamna neih bel kitangsam hi.Formal education zong programmer mah bangin neih kuul hi.Software in a sep ding kician takin a sem thei hiam cih etsiam kuul hi.A paikhial theite muhkholh theih zong kuul hi.Project Lead: Project lead ten Project Team makaih in, geelkholh banga Project zawh man ahih nang in leh Software Product Quality hoih tak Project Team ten a bawlkhiat theih nangun Project kitangsam tuam tuam te enkai hi.Project Lead pen Programmer Senior Project Management lama Experience nei khin te leh Management Graduate hih lam Specialized te semsak uh hi.Project Manager:Project Manager ten Project lead te nasep enpih in Project khat sanga tamzaw  tangkha uh hi.Project tawh kisaia sumzat na dingah thuneihna nei uh hi.IT Project kipat ma in geelkholhna hoihtak na bawl masa zel uh hi.Project Manager nasem dingin a tawm pen kum 10 bang Project enkaai khin leh MPM Certification neite zang uh hi.Database Administrator: Database Administrator ten Database zat dan ah nuamzaw leh hatzaw a nasep theih dan ngaihsun uh hi.Set khuak zat ding zah leh Table tangzaina ding ngaihsun uh hi.Database Administrator dingin Database professional certification(Microsoft CDBA,Oracle DBA) nei leh Formal Education ah Bachelor Degree result hoih tak neih kuul hi.Network Administrator: NetworkAdministrator ten Computer tampi kizawmkhawm te in amau sep ding ciat a septheih nangin cing uh hi.Computer Hardware nal taka siam a kisap banah network Security subuai theite lak pana kikep dan theih kuul hi.Network administrator dingin network professional Certification (Microsoft CNP aihkeh Cisco CNP) nei leh formal education lama Bachelors Degree result hoih neite ki zang hi.  IT Neekzonna lama lut nuamte theih ding thu pawlkhat gen leeng;Bachelor degree course a Engineering sinte adingin lut baih diak hi.Engineering sin lote adingin Mathematics aihkeh Computer subject lak ding hoih hi. Problem solving skill pen written test ah kihel ngitnget hi cih theih ding.Class X leh XII levela Mathematics pen College na tun ciangin zong mangngilh kei in.Nasepzonna khatpeuhah nuam tuam mah mah ding hi. Comprehension skill zong test zel uh hi.English tawh kigelh Article leh Case study pan dotna dawng siam dingin English siam kuul hi.Inter personal Skill zong IT nasep la ten thupisak mahmah uh hi.Candidate midangte tawh a semkhawm thei diam cih etna khat hi.Eimah kimuan ngamna tawh theih bang bang midangte theihsiam dinga genkhiat siam kuul hi.Hih Skill test nangin Group Discussion leh Personal interview bawl uh hi.College kah sung Extra Curricular activities a kizat a hoihna khat hi. Computer skill aihkeh programming language khat beek nal taka siam ding hoih hi.Computer Skill pen Candidate te test na ah kihel den hi.Collge ah IT Company ten Campus Placement hong bawl ciang un pai den in.Circuit Stream (Compuer,Electrical,Electronics,Telecom) sin lo te ading  Non Circuit Stream (Civil,Mechanical,Mathematics,etc) a taum in test bawl zel uh hi.Entry Level Jobs(Campus recruitment hi lo) zong tampi om hi.Jobsite tuam tuam te ah na CV koih khia zel lecin.Na nasep nget sawm lama Skill ki tangsam te siam masa zel in.Thukhupna:IT Company te target ngaihsun leeng India gamah IT nasep tam sem sem leh kilawm hi.A lunglutte adingin lungsim takpi tawh world standard a sem thei dingzahin sin huai hi.Mi thadah leh a lunglut lo te adingin kipat vetloh hoihzaw hi.bang hang hiam cih leh quality sang leh deadline pressure nasia tak tawh sep kul thei zel hi.Tua bang hun ciang a lunglutlo te kisik kik ding uh hi.IT tawh neekzon sawm te adingin eima gam bekah om sawm ding hi lo hi.India gam mun tuam tuam banah gamdang nangawnah om a kuul hun om hi.A lunglut te adingin IT lamah nasep ding tam sem sem ding hi.