Monday, 18 May 2015

1leh1 kikhualna in cidamna

Mite in hong simmawh, hong gensia, ahih kei leh mawhna om lopiin hong taina hangin na sakna dam theiloin lungsim ah gu bangin hong zen cihna hi. Mi khat gen dan in a gen ding hileng “gutui dawn in midang si ding” i sak leh ei a dawnpen si ding na kihizaw hi. Tua hangin pumpi cina hi lo, ahih hangin thazawm mahmah mi tampi pen lungsim kha natna in zung thukpi ama nuntakna kha ahih manin gimpih uh hi.Lungsim khaatna in bang teng ah buaina hong tun thei hiam cih tawm en dih ni. Kei muhna tamlo kong gen ding a, hih teng bek cihna hilo hi.Lungsim khaatna in cidamna lam buaisak hi: Lungsim khaatna i pumpi sungah gu bangin kizel hi. Muhdahna, maisaklohna, cimtakhuaisakna leh khaatna in gilpi meima, si-khang natna leh a dangdang hong tun hi. Doctor tampite’ upmawhna ah 90% natna pen hehna, launa, muhdahna leh lungsim ah khaatna panin hong piang hi dingin ciamteh uh hi. Mi na muhdah leh tua na muhdahna in nang sila in hong bawl hi.Ihmu theilo, gim leh tawl kisa tawntung mi pawlkhatte amau lungsim ah buaina nei mite ahi uh hi. Nuihmai leh lungkim bangin a om uh hangin a lungsim uh gim tawntung hi. Ann kam lim loin lawm leh gual tawh kikholh zong lunggulh lo uh hi. Siavuante’n hih bang mite a mit uh leh a maisuah uh ah kimu thei hi ci-in na gen uh hi. Hih bangin a buai mi khat in, “Mi khat ka muhdah a kipanin ama sila ka suak hi. Ka ngaihsutna hong ukcip ahih manin ka nasep zong nuam kasa thei kei hi. Ka muhnoplohna in ka pumpi tungah gu bangin hong zen ahih manin na khat peuhpueh sem leng ka gim pahpah hi. Nidang a nuam kasak nasepte tu’n ka ningkhin zo hi. Khualzin khiat cih nangawn thalawpna om nawn lo hi,” ci hi.Lungsim khaatna in i ngaihsutna nawngkaisak hi: Lungsim sungah khaatna, gimna hong om ciangin a sawt deuhdeuh leh zungkha deuhdeuh hi. Tua hangin lungkiatna, lungkiatna panin nuntakna mannei loin ngaihsutna tung thei hi. Hih bangin buaina hong neih uh ciangin a innkuanpihte, lawm leh gualte zong muhnoplohna hong nei uh hi. Khat peuh in kammal a zatte uh a sialam bekin ngaihsun uh a, amau kicihna in bulhpahpah uh hi. Gualzo, lawhcing nuntakna hong neih nadingun hih bang lungsim nusia in paikhia ning a cih uh kisam hi.Lungsim khaatna in na mizia zong hong nawkkha ding hi: Na muhdah, ahih kei leh na hazat mi khat ama’n hong thei in hong thei kei leh na ngaihsunsun hi. Tua bek hi loin na muh ciangin na nungzangah a vot sim khat in hong zensuk ding a, na maitaina zong hong bei ding hi. Na ngaihsutna bangin na gamtatna hong pai ding ahih manin na muh ciangin nopmawh nasak hangin ama gamtatna bangin damdam in na gamta ding hi. Tua hangin lungsim khaatna in mizia khek thei cih pen mi tampite tungah tung takpi hi.Lungsim khaatna in Pasian tawh kizopna buaisak hi: Topa thungetna i gen ciangin, “Ko tunga hong mawhte ka maisak uh mah bangin, kote mawhna zong hong maisak in,” i ci uh hi. Ahih hangin mite’ mawhna maisak lopi i hih leh eite mawhna zong kimaisak lo ding hi. Pasian in hong maisakna pen eite’n zong mite mawhna i maisakna ah kinga hi (Matt 6:14-15). Mawhna lungsim tawh thungetna i neih leh tua thungetna hong kidawnglo ding hi (Late 66:18). I mawhna in Pasian tawh hong kikhensak hi (Isaiah 59:2).LUNGSIM KHAATNA PANIN NA SUAHTAK THEIH NADINGHih haksatna na neih pulak in: Kipulakna in guallelhna hi loin suahtakna, vanzanna ahi hi. Mi tampite’n amau haksatna a neih uh hangin pulak ding maizumin ngaihsun uh hi. Mi khempeuh kiangah pulak ding cihna hilo hi. Na muan mahmah, midangte kianga hong genlo ding mi kiangah na haksatna pulak in. Khatvei pastor khat in, “Sia aw, kei hong simmawh den ka pawlpi sung uh ah om, ken zong a tawptawpna ah it bawl nawn loin amah ka muh ciangin ka nungzang hong hik in muhdahna in hong zen hi. Bang cih ding ka hiam?” ci-in hong dong hi. Amah tawh ka kiho sungin a maisuah hong taangzaw in ka thei a, tua ciangin ama’n, “Nong genpihte thupi lua, ka puakgik khempeuh a tukmang tawh kibang hi,” ci hi. A taktak in ken ama gen na ngaingai in, lungsim thungetna na neinei hi ing. Ama puakgikte hong gen ciangin ama adingin suahtakna khat hi a, pulakna in lungsim vangikte beisak hi.Lungsim khaatna hong pia theite tawpsan in: Mi pawlkhat lungsim khaatna panin suakta nuam ci napi-un amau sep ngei teng mah sem veve uh hi. Tua bang lunggimna vangik hong piate na tawpsan kei leh na van hong zang tuanlo ding hi. A gentehna in zu hangin lunggimna leh innsung buaina na neih uh leh tua na tawpsan madong na buai toto ding hi. Paunak khat in, “Tui na siansak nop leh a tuinak ah pai in,” a cih bangin lungsim damlohna hong kipatna mah panin na khaktan keileh phatuamlo ding hi. Hih hong pia theite i gen theihloh hangin tua bang haksatna nei mite’n hong kipatna thei mahmah uh hi. Tua na theihte mah tawpsanin nusia leteh nang adingin damna hong hi ding hi.A piangsa thute hangin paulap zong ken: Lungsim natna pen a piangsa thute hang hi gige hi. Tem tawh ki-at kha leng dam kikpah thei a, thu tawh ki-at kha leng damhak mahmah hi. Bang hangin damhak hiam cih leh damna ka deih a cih hangun paulap ding zong toto in tua teng mah tawh dam thei lo uh hi. Pawlkhat in a dam ding zong lunggulh thei nawn loin a paulap tawh nungta uh hi. Amah in, “Ka nuntakna a taktak in kei mawhna hi loin, tua nu tua pa hang hi,” acih uh hangin a thuak pen amau bek mah hi gige hi. Paulap tawh a nungta mite mi lawhcin sangin a lawhsapna hizaw hi. Paulap panin a dam nading ngaihsuna a hanciamte damna lampi a tawn hi in nuamsa in nungta thei pah ding uh hi. Tua hilo, amau kidiksakin midangte mawhsakna tawh paulap zongte dam theilo uh hi.Maisak inla, tua maisakna ah om in: Thu tawh a liam mite in tua thute ngaihsunsun leh a liamma leh a natna kibehlap zaw hi. Ahi zongin tua thute hong pusuakna pa/nu maisak leng ei a suakta kihipah hi. Maisak inla, tua maisakna ah dingkip in. Bang hang hiam cih leh na maisakpa leh nu nangawnin thei khalo thei hi. Bang phatuam ding hiam na ci kha thei hi; nangma’n na lungsim hong zen hong vut na neih pan tawldamna na ngah a, tua manpha pen hi. Maisak dingin lian lua na ci kha thei hi. Lian lua ahih leh na puak dingin zong lian lua cihna hi. Maisak dingin pammaih lua, i maisakpa leh nu in thusinna in nei leh na ci kha thei hi. Ahi zongin amau thusinna in nei tuan lo kha thei hi. Maisak toto leng ei a dam toto i hi ding hi.Khaatna a piangsak nate paikhia in: Mipawl khat dam ding lunggulh mahmah napi’n lungsim natna a piangsak nate panin kihem khia tuan lo uh hi. Tua bang dahna, khuisatna, gimna hong pia, zan ihmut theihlohna hong ngahsak nate na paihkhiat kei leh na suakta tuan kei ding hi. Nusiat ding, paihkhiat dingte kemkem kei inla - pai pahpah in. Na lungsim khaatna a dam taktak ding na lunggulh leh paihkhiat ding om cihna hi. Gunkuang tungah mi a tuan ciangin a puak zawh ding val a tuan ciangun tum hi. Nang zong na puakzawh ding val na puak ciangin lungkhiatna buannawi sungah na tum ding hi. Zattheihloh in na om kha ding hi. Leitung nuntakna ah hong nasak ding thu, hong kapsak ding thu tampi na nei kha ding hi. Tua thute hangin na thazawm leh nang bek in thuak in na sihlawh thei hi. Paikhia mengmeng lecin nang a dam baih na hi ding hi.Lungsim ngaihsutna thak nei in: I lungsim pen ngaihsutna lui bek i koih leh tuate mah kilumlet denin kingaihsunsun kha thei hi. Ngaihsutna thak guang leng tuate hangin a lui nate hong thanem ding a, a thak ngaihsutna in i nuntakna tha hong pia ding hi. Thu ummite adingin Pasian thu tampi tawh nungta leng, Topa thu nungta in vanglian ahih manin lungnopna, damna hong pia hi. Sawltak Paul in Rom khua thu ummite kiangah, “Na ngaihsutna kilamdangsak in,” (Rom 12:2) a cih bangin eite zong a lui nate i lunggulhna, siatna leh natnate mangngilh in mailam zuan in i nuntak ding kisam hi. Paul in zong Philippi khuate kiangah, “Nunglam a thute mangngilh in mailam hattakin ka nawt hi,” ci hi (Fil 3:13). Mi tampi piangthak khin napi a ngaihsutna uh limci lo i cihte a ngaihsutna uh thu hoih tawh a dimsak lote hi. Ngaihsutna thak tawh na dimsak kei leh a lui thute mah tawh na kidiah dinga, na lungkim kei ding hi.Na khempeuh ah Pasian vangliatna phawk in: Thuneihna leh thukhenna a kem Topa Pasian in a dik a manin thukhen ding ahih manin nang lunghihmawhpih ken. Amah na ap nungsangin na huh ding kisam lo ding hi. Topa in hih bang na tuah thute gimna in zang loin thusinna leh thupha in hong heisak thei hi. Ama vangliatna sungah ap leteh na vai hong nuam ding a, na lungsim hong zang ding hi. Bang hang hiam cih leh, “Ka hakkawl puak nuam a, ka van zong a zang hi,” (Matt 11:28-29) ci hi. Joseph a sanggamte’n a zuak lai-un siatna leh muhdahna tua zah a lian om nawnlo dingin a ngaihsun kha ding hi. Ahi zongin Egypt gam ukpa hong suah ciangin a sanggamte hehnem a, “Topa in hong sawl ka hi, note lungkham kei un,” ci hi. Ama tunga tung thute Pasian theih loh omlo hi cih Joseph in muang hi. Tua mah bangin la phuaknu Fanny Crossby in, “Kei tungah bangbang hong tung zong Jesu’n a pha bawl ka thei,” na ci hi.ThukhupnaPasal khat a neu lai-in mi khat in a simmawh manin nasa lua a nisim in tuapa samsia tawntung hi. A sih ding kuanin kuamah zong mu nuam loin lungsim natna tawh kidimin om ahih manin hih bangin gen hi. “Tu’n ka lungsim khaatna in ka nuntakna netum khinta cih ka thei hi. Ka muhdahna in kuamah nasak loin kei bek hong nasak hi. Ka nuntak sung hell khuk om mah ka bang hi.” Na dam nadingin nangmah in na ngaihsut tawm keileh kuamah in hong pia lo kha ding hi. Na damna pen nang adingin a manpha penpen ahi hi. Topa in khaatna panin khumna nuntakna a nei dingin thupha hong pia hen.

Kamtuam Pau

TULAI HUN PENTICOSTALISM HONG PIANGDANa).Rechard G.Spurling:-Amah pen Baptist Pastor ahihi.U.S.A. Tenesi gamkee a mi ahihi.Amah in khanglawhna pen nasia tak in sem in, 1896 in Tenesi mun ah khanglawh thakna khawmpi (revival meeting) na nei in, hih mun ah pau lamdang (seideina a laamna) hong tung ta hi.Hi lai pan in “Church of God” pen hong phut ta hi.b). Charles F.Parham (1873-1929): Amah pen Penticostal Movement maikai bel pa ahihi.1898 kum ah “Bethel Healing Home” phuam hi.1900 kum ah Bethel Bible college phuam kik hi. Sang naupang te in ah khasiangtho tawh ki tuiphumna ngahna thu sin uhhi.”Khasiangtho tawh ki tuiphumna kingah hi cih theihna pen pau lamdang pauna (seidei a laamna)hi,” cihi.c).1900 kum kim pawl laiin khasiangtho ngah hi cih theihna dingin, pau lamdang ngah sawm in hamciam uha,January 1.1901 ah pen Agne Ozaman pen pau lamdang in hong pau hi.A mah pen pau lamdang a pau ngah masa pen hilo in, ahih hangin kha lama pau lamdang pau nate lakah pau masa bel ahihi.Tulai Penticostal Movent hong kipat to zelna pen hih lai pan ahihi.d). 1905 kum in Parhama in,Texas a Houseton mun ah Lai siantho sang nahon hi.W.J Seymour pen Negro te thu hilhpa ahihi. 1906 April 9 ah Los Angelas mun a thu agen na ah mi 7 te in khasiangtho ngah in pau lamdang in thu gen uhhi.312V- Ajusa Street ah w.J Seymour in kum 3 sung thu gen in, mi tuamtuam te in mangmuhna mu uha, tua lai pan kipan in Ajusa street Missionary te hong piang khia hi.Tua lai pan in Penticostal Movement pen minthang hong ki panta in,tu inah manglang tak in akhang penpen hong hihi.Tu inah gam tuamtuam 73 ah hong omta in,(A.G) Assembly of God cih ahihi.Tua bang a pau lamdang a zatna pen Protestant khempeuh te in na deihlo a,Kum 1960 april 30 akipan in Protestan ah kiselsim in hong lutpih in,pawl 50 bang ten hong pompih khin uha, 1967 akipan in Roman Catholic inzong hong pompih ta hi.Hih bang te pen pau lamdang (seidei alaamna) ni dang laipek akipan thu umlo mite kiangah leh Khristian te kiangah tu hun inzong hong omtoh zia dan ahuampi te hong hi in, om lo cih ding hilo in, na om limlim in zong na ngah uhhi.A hih hang in Lai Siangtho sung a pau lam silpiak te tawh akibang den hiam?amann mah hiam? Cih te pen ih thei ding hong kul ta hi.Tu inah Lai Siangtho sung pan in kan na kipan ta ding hi hang.PAU LAMDANG LAI SIANGTHO II GENDAN Thuciamthak Lai siangtho a pau lamdang ii cih pen apau abul taktak ah pen Greek pau in “GLOSSA” ahihi.Thuciamthak ah 55 vei bang kizang hi.Hih te lak ah 15 vei pen “LEII” ih kamsung leii genna in na zang hi.Mark. 7:35,Luka 16:24,Sawltak.2:3,1John 3:18,etc.Tua ban ah 7 vei bang mi nam pau genna in na zang hi.Mang.5:9,7:9,10:11,11:9,13:7,14:6,17:15.Tua ban ah pau lam silpiak na bekbek in 25 vei bang na zang hi.Mark 16:17 ah zong, sawltak alian 2,alian 19 ah zong,1Kor.12,13,14, te ah zong muh thei in omhi.Greek Dictionary ah pen “GLOSSA” tih limlim pen “PAU” cihna na hi giat hi.Thuciamthak ah pen pau genna in kizang hi.Tua ahih man in,pau lamdang (seidei alaamna) leh mumal omlo khiatna neilo a pau gawpna genna in kizang khawm thei na hi hetlo hi..zop lai ding……PAU THAK…

Neulaii ciamnuaih zatte

1.Na ha na maw?He ka ha na.Kei ha hi leh khawng khia zuai mah ding hi ven.kei zong nang ha hi leh khawng khia zuai mah ding hi ven.2. Na pa atal kolh se leh?Ka pa atal kolh hi lo,atal asam sang sang zaw hi ey.3.Lawm na nap tolh?A om na keen hi ven.4.Banghang in na nau kapsak na?(anau kiang ah thangkhuai ngen in apiak loh ciang a nau beng in kapsak a a nu ii dotna?).Aman ka thangkhuai nekloh ding hong phal hi ven’.5.Banghang guahzu hi zah ta thuak in tui duh na hia?Guah in ka dang ong kha lo.6.Banghang na lawm te kiang ah an ne na?(anu in a ta kiang ah a dotna?)Ka gilkial hi ven.7.Tu zan na khua a dam hia?Ka khua dam lua a ka linling leh ka khua ulsa tolh ziahziah.8.Lasa ning ei, guitar hong tumsak ve?Utlo, na aw uh huang lua tum thei lo, na aw huang lua ka kiat ding lua ing.9.Banghang hai tung ah kah?(hai guk sawm a hai nei pa in thei a dotna?)Kel an zong.Hai tung ah kel an om sa maw? A om loh man a tuak.10.Zu na duh hia?( zu kikhaam na khua ah zu dawn inn tek pa kiang ah pai ahih man inn tek pa dot na?).Zu bil belbel tan nih ka kah lai in zu kham sa in sang ka kah leh ka Sia te in sang pan in hong hawl khia hi ve aw.Aw thupi e,dawn pah o!

Nungak mittaw khat

Nungak khat amit hong taw in,ki en niam mahmah leh akiang a om mite mudah mahmah in, mikhat a mudah loh pen amit taw tun leh nuam asak loh lai a angei a omden pen alawm ngaih pa ahihi. Nungak nu in kamit in khua mu thei hileng hong tenpih mah ding hi ven maw ci in a ut dan thu na ngen hi.Ni khat mit tang mipiak ngah in leitung hoihna te leh alawm ngaihpa hong muta a,ahih hang in alawm ngaihpa hong muh takciang lamdang sa vek in, mit taw mah na hi gige hi.Alawm ngaih pa in na mit in khua muthei ta na hih ciang hong tenpih ta in ci in hong ngenta hi.Nungak nu in tenpih ding ut kik lo a, alawm ngaih pa pen amit pan in amit tui luang kawn sa in hong pai san ta a,asawtlo in alawm ngaihpa in lai khak a, ka mit hoih tak in na kem ta in maw ci in mangpha khak hi.Mihing khuak pen ih dinmun te hong hoih deuh leh kilamdang vat lel hi,mitampi tak in ii paina te kithei lo a,haksatna ii tuak lai in hong huh hong hehnem te pen kithei lo zel hi.NUNTAKNA PEN THUPHA PIAKNA HI.Thupi lo,laktaklo te na paupau ma in ,pau theilo te aom lam thei in maw.An nek ding ciang na phun ma in, nek ding neilo om cih thei in maw.Na innkuan pih nu/pa na ngensiat ma in, inn kuanpih ding Pasian kiang ah angen ngou ngou om cih thei in maw.Nuntakna cimtak huai lua na cih ma in, mitak pi tak in han mual hong khum santa cih thei in maw.Ta te ahehsa in sam sia ken,ta nei lo a adeih mahmah om cih thei in maw.Na inn le lo siatna hang in phun ken, inn leh lo anei lo giak na'ng nei lo om cih thei in maw.Na nasep na ah phun phun ken..........nasep nei lo tampi tak om................cih a kipan Pasian tung ah lungdam ko in.

Ki ngaihna kimawlna in zangh kei in,

Ni dang lai in ah khuapi khat ah tangval mel hoih mahmah khat om hi.Hau in mel hoih a sum zong paai zongna ah lawh cing mahmah in amin thang mahmah a, akum atam hang lawm ngaih neingei lo hi.Ni khat alam et het loh pi in nungak mel hoih mahmah, atei mahmah khat in hopih ahih man in lam dang sa mahmah in alungsim nungak nu hong ngaihsunsun hi.Hih bang in nungak nu in hun lemtang zong in hopih zel ahih man hong kithuah thei uh a hong vak khawm uhhi.Hih bang in nungak nu in hun lemtang zong zel in ama kisapna te ah kihuhsak zui sak zel ahih man in mi hau tangval pa hang in nungtak nu pen mi tampi tawh hong kitheih lawh in phattuam na tampi ngah hi.Mi hau tangval pa in nungak nu tawk kisai in hong ngaihsut pha kik a , “bang hang in kei nungak nu tawh kikhawl, nungak nu in kei hong ngai maw, kei tung pan phattuam na ngah nop man maw?” ci in alungsim naki dong dong a, atawpna ah kei hong ngaihsang kei hang in phattuamna angah nop man hi lel in cia ci in paupih lo ding in khensak hi.Nu ngak nu pen atei mahmah khat ahih man in tangval pa pen bangcih hopih ding cih pen hong thei mahmah hi.Tangval pa ii lawm leh gual te in zong lamdang sak pih mahmah uha, “nungak nu in nang mah hong ngai taktak hi in teh, hih zah ta nang hong hopihpih,” ci in gen uh a, tangval pa zong lawm ngai ngei hetlo ahih man in alung sim kikhel leuleu in nungak nutawh hong kithuah kik uhhi.Nungak nu in tangval pa in angaih lam thei ta ahih man in tangval pa lungsim hong zo mahmah in a utut in hopih in tangval kiang ah mailam hun ding kumpih hi.Hih bang thuteng hang in tangval pa in zong alung sim khempeuh nungak nukiang ah gen ding leh mai lam hun ding te a gen sawm ciang nungak nu lungsim hong thei in nasa mahmah hi.Nungak nu in mikiang ah” Ken ngai thei mahmah lo” ci in gen a, tua ban ah tangval pa company a nasem khat nungak nu in angaih lam athei ciang lawm ngai ngeilo tangval pa pen nasak leh maizum hong thuah hi.Tangval pa in nungak in kei pen” hong minsiatsak nop man , phattuamna angah nop man,” ci in athu te hong theita hi.Ni khat tangval pa leh nungak nu a annek ngeina sai uh ah hong kituak uh ahih man in anih tuak un an hong ne khawm uhhi.Hih bang in an hong nek khawp khit ,nungak nu inn atun khit ciang agilna sa in hong sihi.Nungak nu pen zato ah banghang a si cih ensak (post- mortem)uh a, gu ne kha a si ci hi.A thu akikan takciang mihau tangval pa tung ah hong tu hi.Tua ahih man in tangval pa thong hong kia ta hi.Apilna in la cin, ahauhna in la cin ahi tangval pa pen thong hong kiat hang, thong in ah koi cih gamtat ding cih pen hong thei zuai in asawtlo in a utut na ah om thei pah thei hi.Ni khat thong huansung ah nasep a hi putek pa tawh hong ki melthei uhhi.Putek pa pen thong pan asuaktak hang in aciah na ding inn leh lo nei lo ahih man in thong huan sungah thong kia misi te han ah phum na nasep in nei hi.Tua ahih man in tangval pa in putek pa kiang ah “ pu aw hih thong pan nong suaktak sak thei ding a leh an kisapna bangbang hong huh ning, inn leh lo hong guan ning,” ci in gen hi.Putek pa in bang ci bang in ken hong huh thei ding ka hihiam ci in tangval pa kiang ah dong hi.Tangval pa in misi om masak ciang kei han kuangsung ah misi pa tawh lum kawm ding in, nang han ah hong phum inla , zankim ciang nang kei hong phawlh ding ci in gen a , putek pa in zong hih ngaihsutna hoih sa ahih man in misi om masak ciang nasep kipan dingin tangval pa tawh thukimna hong nei uhhi.Tua khit asawt lo in misi dak hong ging a, mi hau tang val pa zong hong lungdam mahmah hi.”Tun kei suakta ta ding ci in hong kingaih sunsun ta hi.Ni tak kuan lam ciang tangval pa zong misi han kuang sung ah hong lum sukhi.Mi si phum ding hun hong tung ta a, han kuang zong han mual lam zuan in kipai pih ta in, han sung a om tangval pa ahih leh lung nuam mahmah in hong omhi.Han khuk sung ah hankuang hong kikhiat suk ciang, lei hong kivuk ciang mi hau tangval pa hong lung dam mahmah a, ka suak tak ding nai mahmah ta cihi.Mi hau tangval pa pen suaktak na ding hun ngak in mailam hun ding geel in nuamsa in a om laitak in putek pa hong pai thei mahmah lo hi.Akiciam hun hong tung ta,lung himawh na lianpi tawh hong ngak a ahih hang bang mah kilamdang na omlo in, akiciam hun hong kheng val ta hang putek pa husa kiza thei mahmah lo ahih man in tangval pa hong patua mahmah a, cih na ding hong thei nawnlo a, alawpna sang in alungkham na hong lian zaw ta hi.Lungkham mahmah in om a, putek pa husa la bangmah kitheithei lo ahih man in, cihna ding thei nawn lo ahih man in, mei de in mi si pa a et leh amah ahonkhia ding a kiciam pih putek pa asi na hi gigei hi.Tangval pa zong lungkham lua in cihna ding theilo in amel kidang ngawp in amai ah sisan teeng nawnlo a lungkia in hong si hi.Hih atung a taangthu en leng, ki it kingaihna pen ki mawlna in zang kei in. Mek doknop man, hampha na ngah nop man, kiliat sak kiphasak nop man in zong zang kei in.Na lawm ngaih nu/pa in hong dai sak nop man, amek dot nop man in na tung ah hong gamtat ah leh na sak mahmah na hang in thukkik ding in ngaihsun kei in.Thukkikna pen mihing te a hilo hi.A hoih lam in ngaihsun in la tua bang mite tawh nunta khawngleng citmah hun in lungnopna om ngei lo ding hi ci in ngaihsun in , na lungsim kizo in la, lungsim beidong na in zang kei in.Nuntak na pen manpha mahmah hi.Mihing te in thuman lampi hi ci in angaihsun te pen sihna lampi hi kha thei hi ( Pau.14:12).Na nasak mahmah hang thuak tentan in , mihing te thuak zawh loh ding haksakna hong kipia lo hi.Thu mann a gamtat na ah haksatna na tuak leh hong kilapsang ding anai cihna ahihi.

Mamngilh theih mahmah teading

Ciaptehna khuak in hoihtak a ciamteh theihna ding in abaih a ciamteh theihna ding lamte sim kha ka hih man in hong honsawm kik ing.1. Na khat peuhpeuh athak te ciamteh theihna ding in na kha len in.Cinema, video sung ah mu ngei ding hi teh.Lim ciinna kineih khemna sungah na khat peuhpeuh thupi tak a angaihsut uh ciang akha uh pen zut in na ngaihsun uhhi.Tua mah bang in na khat peuhpeuh athak na ngaihsut takciang na khut in nakhat peuhpeuh hih in.Tua in nakhat peuhpeuh na ciamteh ciang baihsak hi.Thu na ngaihsut laitak khutvik khevik a khat peuhpeuh hihna in khuak a om na ciamteh theihna munpi ii nasep nate pen sangsak in na ciamteh theihna pen hoihsak zaw hi.Gentehna in ph.no khat ciamtehna ah na kha len maw na bil len maw khat len in.Tua ph.no pen na ngaihsut kik ciang na kha ahih kei leh nabil len kik in ngaihsun le the theikikna baih zaw mahmah hi.2. Athak na khat limlim pen na manggilh lohna ding in na ngaihsutna ah alim in bawl in.Ph.no ahih kei leh min khat peuhpeuh ciamtehna ah “Ken amah pen khat vei hopih leng koi bang in phone set ding kahi hiam”ahih kei leh “ Ken amah khatvei mu kik leng bangcih hopih ding ka hihiam” cih bang in mailam ah tuak kha leng bangcih in sam ding,bang cih cih ding cih te ngaihsun khawl in ngaihsutna ah alim abawl te pen alungsim a ngaihsun lo te tawh tuatleng tua na pen nakpi takin ciamteh thei zawkna kimu hi.Research aa zong mipil te ii genna ah thu (fact) te pen ciamtehna ah tua thu te pen hihmasak ding eite in ih zatdan limpen lungsim ah ngaihsun sinleng khuak pan hoihtak in ciamteh in akisap hun ah hong piakkik nang in abaihsa in om hi ci in kithei hi.3. Ciamtehna khuak hoihna ding in lam siau in (walking).Scientist te in khuak a om ciamtehna a akepcing ahi akhantuam (Hippolampus) pen kumtamna tawh kizui in neu suak thei a tua bang neu suak na pen bawl kik theilo in ngaih sun kha ngei uhhi.Tu in ahih leh tua bang in ngaihsut ding kisam nawnlo hi.A kikan na thak khat ah pumpi gamtangna mannmann a anei te in khuak neusuak na pen adal pih ban ah kum khat sung nangawng in khan in abawl phat theilam kimu hi.Ni khat minute 45 sawt kalkhat ni 3 lamsiau (walking) khangsam khinsa te pen tua akipan in exercise abawl te sang hippocampus liatna 2% tua ban ah ciamtehna khuak laivuanna ah mark hoihsak zaw in khuak hoihsak thei dat te zong tamzaw hi.Kal khat ni 3 nikhat minute 30 sawt exercise lakna tawh khuak a naciamteh theihna hoihsak thei hi.4.Khuak cell te dalna dingin nekthei pah ding a kibawl ante nekei in.Athau tam ahi thau na an, nekthei pahding akibawl ante pen tamnek leng asawtna ciang ciamteh theihna pen kiamsak theihna thu theina sawt mahmah ta hi.Hih an te in hun tomkha sung in zong khuak pen sukha thei thu kingaihsun kha lo hi.Akikanna khat a kimuh thu tawh kizui in athau tam ahi thauna ante pen sinna akinei ganhing athau an kipia te pen ni 9 sungin ciamtehtheina tawh buaina beisak siangsak theihna 15% akiamna kimu hi.5.Manggilh theih luat mahmahna kiamna ding in Chamomile tea (niangteh) dawn in.Chamomile tea te pen super market ah zongin kilei theihi.Khuak pen tha apiak mahbang in lungsim zong hong zangsak mahmah hi.Manggilh theiluatna pen tawm theina dingin Luteolin dat tezong tampi tak omhi.Kum tamna hang a apiangthei ahi ciamtehna khuak tawmsakna apiangsak thei khuaklam hoihlohna pen hong dalsak hi.Tua ban ah Luteolin dat te in khuak cell tawh kizopna pen anawngkai sakthei alauhuai chemical vante ahi Cytokines te omsakna pen 90% ciangdong kiamsak zo hi.Azenzen in Chamomile tea pen na muhzawh kei aleh Luteolin dat tam pi om ahi red radish (mongla uhni or ankambul bawk asan) leh kawlsing gahhing te kine theihi.

1leh1 kikhualna in cidamna

Mite in hong simmawh, hong gensia, ahih kei leh mawhna om lopiin hong taina hangin na sakna dam theiloin lungsim ah gu bangin hong zen cihna hi. Mi khat gen dan in a gen ding hileng “gutui dawn in midang si ding” i sak leh ei a dawnpen si ding na kihizaw hi. Tua hangin pumpi cina hi lo, ahih hangin thazawm mahmah mi tampi pen lungsim kha natna in zung thukpi ama nuntakna kha ahih manin gimpih uh hi.Lungsim khaatna in bang teng ah buaina hong tun thei hiam cih tawm en dih ni. Kei muhna tamlo kong gen ding a, hih teng bek cihna hilo hi.Lungsim khaatna in cidamna lam buaisak hi: Lungsim khaatna i pumpi sungah gu bangin kizel hi. Muhdahna, maisaklohna, cimtakhuaisakna leh khaatna in gilpi meima, si-khang natna leh a dangdang hong tun hi. Doctor tampite’ upmawhna ah 90% natna pen hehna, launa, muhdahna leh lungsim ah khaatna panin hong piang hi dingin ciamteh uh hi. Mi na muhdah leh tua na muhdahna in nang sila in hong bawl hi.Ihmu theilo, gim leh tawl kisa tawntung mi pawlkhatte amau lungsim ah buaina nei mite ahi uh hi. Nuihmai leh lungkim bangin a om uh hangin a lungsim uh gim tawntung hi. Ann kam lim loin lawm leh gual tawh kikholh zong lunggulh lo uh hi. Siavuante’n hih bang mite a mit uh leh a maisuah uh ah kimu thei hi ci-in na gen uh hi. Hih bangin a buai mi khat in, “Mi khat ka muhdah a kipanin ama sila ka suak hi. Ka ngaihsutna hong ukcip ahih manin ka nasep zong nuam kasa thei kei hi. Ka muhnoplohna in ka pumpi tungah gu bangin hong zen ahih manin na khat peuhpueh sem leng ka gim pahpah hi. Nidang a nuam kasak nasepte tu’n ka ningkhin zo hi. Khualzin khiat cih nangawn thalawpna om nawn lo hi,” ci hi.Lungsim khaatna in i ngaihsutna nawngkaisak hi: Lungsim sungah khaatna, gimna hong om ciangin a sawt deuhdeuh leh zungkha deuhdeuh hi. Tua hangin lungkiatna, lungkiatna panin nuntakna mannei loin ngaihsutna tung thei hi. Hih bangin buaina hong neih uh ciangin a innkuanpihte, lawm leh gualte zong muhnoplohna hong nei uh hi. Khat peuh in kammal a zatte uh a sialam bekin ngaihsun uh a, amau kicihna in bulhpahpah uh hi. Gualzo, lawhcing nuntakna hong neih nadingun hih bang lungsim nusia in paikhia ning a cih uh kisam hi.Lungsim khaatna in na mizia zong hong nawkkha ding hi: Na muhdah, ahih kei leh na hazat mi khat ama’n hong thei in hong thei kei leh na ngaihsunsun hi. Tua bek hi loin na muh ciangin na nungzangah a vot sim khat in hong zensuk ding a, na maitaina zong hong bei ding hi. Na ngaihsutna bangin na gamtatna hong pai ding ahih manin na muh ciangin nopmawh nasak hangin ama gamtatna bangin damdam in na gamta ding hi. Tua hangin lungsim khaatna in mizia khek thei cih pen mi tampite tungah tung takpi hi.Lungsim khaatna in Pasian tawh kizopna buaisak hi: Topa thungetna i gen ciangin, “Ko tunga hong mawhte ka maisak uh mah bangin, kote mawhna zong hong maisak in,” i ci uh hi. Ahih hangin mite’ mawhna maisak lopi i hih leh eite mawhna zong kimaisak lo ding hi. Pasian in hong maisakna pen eite’n zong mite mawhna i maisakna ah kinga hi (Matt 6:14-15). Mawhna lungsim tawh thungetna i neih leh tua thungetna hong kidawnglo ding hi (Late 66:18). I mawhna in Pasian tawh hong kikhensak hi (Isaiah 59:2).LUNGSIM KHAATNA PANIN NA SUAHTAK THEIH NADINGHih haksatna na neih pulak in: Kipulakna in guallelhna hi loin suahtakna, vanzanna ahi hi. Mi tampite’n amau haksatna a neih uh hangin pulak ding maizumin ngaihsun uh hi. Mi khempeuh kiangah pulak ding cihna hilo hi. Na muan mahmah, midangte kianga hong genlo ding mi kiangah na haksatna pulak in. Khatvei pastor khat in, “Sia aw, kei hong simmawh den ka pawlpi sung uh ah om, ken zong a tawptawpna ah it bawl nawn loin amah ka muh ciangin ka nungzang hong hik in muhdahna in hong zen hi. Bang cih ding ka hiam?” ci-in hong dong hi. Amah tawh ka kiho sungin a maisuah hong taangzaw in ka thei a, tua ciangin ama’n, “Nong genpihte thupi lua, ka puakgik khempeuh a tukmang tawh kibang hi,” ci hi. A taktak in ken ama gen na ngaingai in, lungsim thungetna na neinei hi ing. Ama puakgikte hong gen ciangin ama adingin suahtakna khat hi a, pulakna in lungsim vangikte beisak hi.Lungsim khaatna hong pia theite tawpsan in: Mi pawlkhat lungsim khaatna panin suakta nuam ci napi-un amau sep ngei teng mah sem veve uh hi. Tua bang lunggimna vangik hong piate na tawpsan kei leh na van hong zang tuanlo ding hi. A gentehna in zu hangin lunggimna leh innsung buaina na neih uh leh tua na tawpsan madong na buai toto ding hi. Paunak khat in, “Tui na siansak nop leh a tuinak ah pai in,” a cih bangin lungsim damlohna hong kipatna mah panin na khaktan keileh phatuamlo ding hi. Hih hong pia theite i gen theihloh hangin tua bang haksatna nei mite’n hong kipatna thei mahmah uh hi. Tua na theihte mah tawpsanin nusia leteh nang adingin damna hong hi ding hi.A piangsa thute hangin paulap zong ken: Lungsim natna pen a piangsa thute hang hi gige hi. Tem tawh ki-at kha leng dam kikpah thei a, thu tawh ki-at kha leng damhak mahmah hi. Bang hangin damhak hiam cih leh damna ka deih a cih hangun paulap ding zong toto in tua teng mah tawh dam thei lo uh hi. Pawlkhat in a dam ding zong lunggulh thei nawn loin a paulap tawh nungta uh hi. Amah in, “Ka nuntakna a taktak in kei mawhna hi loin, tua nu tua pa hang hi,” acih uh hangin a thuak pen amau bek mah hi gige hi. Paulap tawh a nungta mite mi lawhcin sangin a lawhsapna hizaw hi. Paulap panin a dam nading ngaihsuna a hanciamte damna lampi a tawn hi in nuamsa in nungta thei pah ding uh hi. Tua hilo, amau kidiksakin midangte mawhsakna tawh paulap zongte dam theilo uh hi.Maisak inla, tua maisakna ah om in: Thu tawh a liam mite in tua thute ngaihsunsun leh a liamma leh a natna kibehlap zaw hi. Ahi zongin tua thute hong pusuakna pa/nu maisak leng ei a suakta kihipah hi. Maisak inla, tua maisakna ah dingkip in. Bang hang hiam cih leh na maisakpa leh nu nangawnin thei khalo thei hi. Bang phatuam ding hiam na ci kha thei hi; nangma’n na lungsim hong zen hong vut na neih pan tawldamna na ngah a, tua manpha pen hi. Maisak dingin lian lua na ci kha thei hi. Lian lua ahih leh na puak dingin zong lian lua cihna hi. Maisak dingin pammaih lua, i maisakpa leh nu in thusinna in nei leh na ci kha thei hi. Ahi zongin amau thusinna in nei tuan lo kha thei hi. Maisak toto leng ei a dam toto i hi ding hi.Khaatna a piangsak nate paikhia in: Mipawl khat dam ding lunggulh mahmah napi’n lungsim natna a piangsak nate panin kihem khia tuan lo uh hi. Tua bang dahna, khuisatna, gimna hong pia, zan ihmut theihlohna hong ngahsak nate na paihkhiat kei leh na suakta tuan kei ding hi. Nusiat ding, paihkhiat dingte kemkem kei inla - pai pahpah in. Na lungsim khaatna a dam taktak ding na lunggulh leh paihkhiat ding om cihna hi. Gunkuang tungah mi a tuan ciangin a puak zawh ding val a tuan ciangun tum hi. Nang zong na puakzawh ding val na puak ciangin lungkhiatna buannawi sungah na tum ding hi. Zattheihloh in na om kha ding hi. Leitung nuntakna ah hong nasak ding thu, hong kapsak ding thu tampi na nei kha ding hi. Tua thute hangin na thazawm leh nang bek in thuak in na sihlawh thei hi. Paikhia mengmeng lecin nang a dam baih na hi ding hi.Lungsim ngaihsutna thak nei in: I lungsim pen ngaihsutna lui bek i koih leh tuate mah kilumlet denin kingaihsunsun kha thei hi. Ngaihsutna thak guang leng tuate hangin a lui nate hong thanem ding a, a thak ngaihsutna in i nuntakna tha hong pia ding hi. Thu ummite adingin Pasian thu tampi tawh nungta leng, Topa thu nungta in vanglian ahih manin lungnopna, damna hong pia hi. Sawltak Paul in Rom khua thu ummite kiangah, “Na ngaihsutna kilamdangsak in,” (Rom 12:2) a cih bangin eite zong a lui nate i lunggulhna, siatna leh natnate mangngilh in mailam zuan in i nuntak ding kisam hi. Paul in zong Philippi khuate kiangah, “Nunglam a thute mangngilh in mailam hattakin ka nawt hi,” ci hi (Fil 3:13). Mi tampi piangthak khin napi a ngaihsutna uh limci lo i cihte a ngaihsutna uh thu hoih tawh a dimsak lote hi. Ngaihsutna thak tawh na dimsak kei leh a lui thute mah tawh na kidiah dinga, na lungkim kei ding hi.Na khempeuh ah Pasian vangliatna phawk in: Thuneihna leh thukhenna a kem Topa Pasian in a dik a manin thukhen ding ahih manin nang lunghihmawhpih ken. Amah na ap nungsangin na huh ding kisam lo ding hi. Topa in hih bang na tuah thute gimna in zang loin thusinna leh thupha in hong heisak thei hi. Ama vangliatna sungah ap leteh na vai hong nuam ding a, na lungsim hong zang ding hi. Bang hang hiam cih leh, “Ka hakkawl puak nuam a, ka van zong a zang hi,” (Matt 11:28-29) ci hi. Joseph a sanggamte’n a zuak lai-un siatna leh muhdahna tua zah a lian om nawnlo dingin a ngaihsun kha ding hi. Ahi zongin Egypt gam ukpa hong suah ciangin a sanggamte hehnem a, “Topa in hong sawl ka hi, note lungkham kei un,” ci hi. Ama tunga tung thute Pasian theih loh omlo hi cih Joseph in muang hi. Tua mah bangin la phuaknu Fanny Crossby in, “Kei tungah bangbang hong tung zong Jesu’n a pha bawl ka thei,” na ci hi.ThukhupnaPasal khat a neu lai-in mi khat in a simmawh manin nasa lua a nisim in tuapa samsia tawntung hi. A sih ding kuanin kuamah zong mu nuam loin lungsim natna tawh kidimin om ahih manin hih bangin gen hi. “Tu’n ka lungsim khaatna in ka nuntakna netum khinta cih ka thei hi. Ka muhdahna in kuamah nasak loin kei bek hong nasak hi. Ka nuntak sung hell khuk om mah ka bang hi.” Na dam nadingin nangmah in na ngaihsut tawm keileh kuamah in hong pia lo kha ding hi. Na damna pen nang adingin a manpha penpen ahi hi. Topa in khaatna panin khumna nuntakna a nei dingin thupha hong pia hen.

Lungnopna koi ah omhiam?

Hong hilh unMikhat hau mahmah ahih manin leitungah a nop sak penpen na teng khempeuh pai hi. A lungnop nangin a duh a deih lei hi. A sum hauhna in lungnopna pia thei tuanlo in hong vakvak hi.Khat vei hotel minthang innlianpi khat hong mu hi. Tua hotel panin duhduh deihdeih ki order thei hi cih lai ki suang mu hi. Tua bek hilo gam tuamtuam panin zing leh nitak vanlengin hotel tung panin van a ki vai khakte pia ziauziau hi cih lai ki suang zong mu hi. Mihau pa zong hih in lung hong nopsak pen inteh ci-in Hotel hong sap hi.Zing leh nitak a duhduh Vanlengin puak in hong om hi. Kha thum zawhteh a lung nuam tuanlo hi. A nek khempeuh ningta, a lunggulh khempeuh ningta lungnopna ding koi-ah om peuh mah ding hiam cih mi a dot sunsun ten lah ama deih bang lianin gen thei tuanlo hi.A lungnopna ding hong mu taktakta hi. Koi cih muh hiam cihleh khat vei nitak Kha tanlai tak in Hotel inntung khum ah hong paito hi. Inn tung khum ah vak kawikawi in aom laitak in Biakinn meitang mu aa, tua sungah La ki sa, Pasian min phatna aw-ging ziahziahte na za kha hi. Aman zong hua lai ah paileng lungnuam kha thei-inteh ci-in ngaihsunin hong pai hi. Biakinn sungah alut leh Pasian phat in mite na laamziahziah hi. Tuate a etleh lungnop tuaksa mahmah hi.Pastor pa min e.g. Sia Go Deih Thang ci ni a ki tel dingin, Hanthotna a piak ciangin Zeisu sung bek ah Lungnopna om hi. Zeisu bek in lungnopna pia thei-in nuntak tawntungna pia thei hi cih Zeisu min tawh tangko ziahziah hi. Tua bekzong hilo Zeisu in Pasian hi aa, topa dang omlo hi cihzong tangko ziahziah hi. Mihau mahmah pa lungsim sukha mahmah ahih manin tua nitak in mihaupa in lungnopna teek liangin a zonzon mu bek hilo Zeisu Pasian khat hihna hong pom thei-in a nuntaakna vangamnuam a tundong Zeisu sungah lungkimtak in om hi kici hi.Leitung hauhna pilna bek in lungnopna bucing hong pia theilo hi. Hauleng lungnuam pan ning cikha ken. Hauhna zawnna, pilna haina sungah Zeisu aom keileh bang mah ki manna aneihlo nuntakna tawh ki bang hi. Zeisu ki hello nuntakna in lunggimna haksatna buaina tampi in hong nawk ziahziah thei hi. Zeisu aki hel nuntakna sungah bangbang haksatna nopna i tuak kha zongin Zeisu tawh ton khawm ing ci-in ki lung kim veve hi. Ih haksatna i mawhna i buaina khempeuh Zeisu in Singlamteh tungah tui suaksak khinzo hi.

Nuaihna khatzong cidamna hi

Kum 83 pha puteek khat si a, Sia Go Khen in ahuam thu ngen hi. “Topa aw Late sungah mihingnuntakna kum 70 bang hi in cidam mahmah le ung, kum 80 bang hi nong ci hi. Ka pu uh kum 83, cing ahih manin na cihna zah val hi. Kawlgam naa-le-muh gam ahih bangin naa-le-muh tawh kum 3 nong nuntaksak manin ka nuam uh hi.” ci hi. Mipi bel nak nuih mahmah tuak hi.Mi khat in Sia Go Khen, “nang antan thunget neingei mel kei ve teh aw” a va cih leh Sia Go Khen in,“kalaisai! ann i tan khak ding lau a, na a kisemsem hi.Jesu in zong ‘nisim kham khop ann hong pia in’ ci-in thu ngen dingin hong sawl hi. Ken na nakpi’n ka sep nop teh ann tampi ka nek ban ah sun-ann pua lai hi zen veng aw.” cihsan ziau hi.

Titanic tembaw tungpan

Amin tang vangvang a ki sia theilo dingin a gen uh Titanic tembawpi pen April 11,1912 in England tembaw phual panin ding khia hi. Titanic tembawpi sungah mi 2223 tuangin, na sem bekbek mi 899 pha hi. Nupa kop a ki tengthak honeymoon kop 13 om hi. Beer thawl 20,000 bang pua uhhi. First Class Ticket man pen US$ 4350 hi-a, ahih hang a niam pen ticket man bel US$30 bek hi.Titanic tembawpi tua hunin leitungah a lianpen ahih manin ki sak theihpih mahmah uhhi. A sia theilo ding zah dongin a bawl uh ahihi. A ding khiatma in ni 7 sung ahoihlohna om hiam cih velcianin ahoihlohna mu keuhkeuhlo hi. A din khiat zawh uh ni 4 na April 14,1912 zan nai 11:00 pawl in hong tuahsia uhhi. A pang pi 200 ki khek in, tui dalna 6 ki khek hi. A tomin gen leng mi a si 1518 pha uhhi. Gunkuang neute tawh mi 705 suakta uhhi. Tembaw captain pa in ni 7 sung din khiat ma ki sit hi aa, a ki sam penpen " lung hih mawhna ki pua khalo aive maw",ci-in a tawpna ah agen zawhteh amahmah ki kaplum in si hi.A siatna ahangin hih Titanic tembawpi a bawl laitak un mite in bang zah dongin muan huai ding ahiam cih a dot uhteh a dawnna uh hih bang ahihi. "Pasian na ngawngin a suksiat zawhloh ding Tembawpi hi", ci uhi. Hih kammal sungah " Pasian na ngawng", ci uh ahih manin Pasian neumuhna himawk hi. Kei na ngawng cih hoih aa, Pasian nangawng cih hoihlo hi. Pasian in sep theihloh neihlo, sepzawhloh neilo hi. A vang liatna hong musak te lamdang bang ih sa mahmah pan hi.Leitungah thu dangdangte tampi a liansakzaw ki tamlua ta hi. Pasian sangin ih liatsak zawk, ih zahtaak zawk ih nuntakna sungah aom leh a om ni a ki panin Titanic tembaw pi 200 tui sungah a tumsuk bangin ih nuntaakna, ih mailam khempeuh khuamial lam a ki manawh suk ahih lam ka phawk thak hi.

Gamlapi ah nataipih pah oh

Tangval khat in a lawmngaihnu Taxi tawh khua dang khatah taipih dan aive. A kigu dan uh hih tuak. A lawmpa inn a tunpih khit ciang Taxi hawlpa khiangah Taxi saap man piak a sawm leh Taxi hawlpa in "Lawm aw na Taxi saap man akipia khin hi.""Kua'n pia ahia?""Na lawmnu pa in pia. Na sunghpa hipah lo dia mete?""Oh, Shit! A bangci dan e?""Na sunghpa in hih lai-ip zong hong pia sak hiven. Na sim pong ve.""Sim leng aive maw.Tangvalpa aw, ka tanu pen ka kep zawh loh ka cin zawh loh, a thumang lo a hicipi khat hi. Nang ka tha hong laih in, ka puak vangik hong puakpih na hihman in lungdam ingh. Ka tanu pen hong kilehkik nawn lohna dingin hong hanciam inla, mun gamlapi ah na taipih in maw.Oh shit! Ngeungau zawzen aw ei!! Thadah kik sam ei!!"

Pata kiho

Pata kihona.Tangval: Pa ken nungak hoih sak luat khat nei veng aw.A pa: Tenpih pah lel ve bawih.Tangval: Midang in bel phat het kei mawk ven maw pa. Lee lua ci uh hiven.A pa: Lee ahileh a tangzang, nasep a hanciam cihna hipah ai ve Bawih.Tangval: A kam tam mahmah khat hi ci uh hiven.A pa: A kamtam leh thuthei khat cihna hi. Hopih nuam ding, kicim lo ding. A lungsim hoih cihna hi ei bawih.Tangval: Huuk mahmah cilai veh aw.A pa: Aw, a huuk ahileh a cidam cihna, zite pen hong cidam mah leh hoihzaw hi ei bawih.Tangval: Pasian thu lam zong khauhpai khol lo dan hi. A pa: Tua ahih lailai takin a hoih sem aive. Pasian thugen a mundang na pai kul lo. Na zi tungah Pasian na a sem thei hipah ciai bawih.Tangval: A mel tuazahpi in hoih khol lo hiveh aw pa.A pa: A bil kiim a hoih naak leh a thupi hilel ei. Tua lo a dang zong enen man khol kei ni ciai bawih.Tangval: Ka pa bel thupi lua teh. Mihing zia na muh dan bel pil vai sa peuhmah ingh. Lungdam lua ingh.(Ci kik bilbel se aive)