Wednesday, 26 August 2015

Dengue Natna

Hih Dengue Natna tuhun ciang hong lan'g mahmah mawk hi. Hih Natna virus bangci bangin mihingte cii leh sasung hong lutkha thei hiam cih akikan ciangin,
"Siangtho lohna hang hipipen cihi"
1, inn kiim innsung siangtho lohna hang.
2, tui zat siangtho lohna hang.
3, nek leh dawn siangtho lohna hang.
4, silh leh ten siangtho lohna hang.
5, pumpi siangtho lohna hang.
6, thokang pehna hang.
Ciin hong kipatna bulpi zawdiakteng ahi hi.
(A)"Hih Natna bangdan a kilawhthei hiam" Aedes akici thokangpi in Natna aneisa khat petin tua pan sisan hupkhia hi. Tua thokhangpi mahin tua ahupkhiat sisan ama tungah pua hi.Tua khitciangin midang khat petin tua Natna kilawh sak hi.

(B)"Hih Dengue Natna neite nattheih dan"
nasiatak aa natna, nasiatak lutang natna, Pumpi tungah cibawk omna, Taksa leh guh leh tang natna, Lungam a luakna. Atunga natna dan na neih aleh nasem pailo in Siavuan te kiangah kilakpah in.

(C)"Hih natna pan kidaldan ding"
Tui kholna bungte kal khatin khat vei laihden ding.Tuibung, tuihai zatlohte khupsa in koihden ding.Tui aom ahihleh siin hamtang ding.inn pualam aa kikoih vante'tungah tuicingte hemkhia/buakhia den ding.inn pualam aa vanzatloh khempeuh hemkhia/paikhia mang ding.Omna inn siangtho sak den ding. Lupna room sung aa tuikicin theina munte nisim siangtho sak den ding ahi hi.

Hih Natna in hong sukhak cih na kitheihleh siavuan kullo inzong damtheihna zatui hoih khat omhi sumzong abeilo, "thuhoih khat"siavuanten zongh hih thu amuhkhia uh sawnlua nailo in, tunung deuh mah aa media pawlkhat ah suaksak ta uhi. Tuapen hibang ahi hi nunu'n(singtangmai) kici ateh ladingin akung leh aguite paiiding tua ateh dildel teng siangtahin silsiang dingin gawizan dikdek ding thol(uum) sungah koih ding hitheileh athak thak bawlzoleng hoihzaw hi tuapen Nikhat nihveita dawn ding No1 ah khoihden ding ahi hi tua hileh asawtlo in damlel ding hiteh nasin dih ve....

Umkha ken

Ih nu leh ih pa te’ in an a nek uh tak ciangin, hih duhzaw deuh ing,  ci in gen ngei lo uh hi. A duh mah mah  a ki meh phial zong in ka Ta an ne nai lo te ‘ a ding ci in a duhlo danin a ta te’ ong khual uh hi.A kum uh  a tam ciangin an nek tui dawn ki sam uh in,tha a neih ding uh kul hi. Nu aw ni dang in hih te’ na duh ve ci leng hang zong ong buai sak ding uh a ut loh man in duh nawn keng ong ci thei uh hi.Ih lawm ngaih te’ in bang duh cih pen kha khat sung in tel zo hang a, a hi zong in ih nu ih pa duh bang cih pen tel lo thei hi hang. Duh ing duh kei in g ong ci phial uh hang in nang hih theih zah zah tawh a khum a al ngawl sak kei in. Hih duh ing ci in a ta te’ kiang ah ong  ngen ngei lo ding uh hi.Ih neu lai in ih deih ih duh ii ngen a, tu in ei ong muang ih nu ih pa te’ dot siam ni.Phawk siam ni. Neu lai in mi mai ah ih mai mial ding deih lo in a hih theih tawp a ong han ciam pih ih nu ih pa te’  tu in duh keng deih keng ong cih hang um ken la , kem siam in itsiam in phawk siam ni.